جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آگوستین مانند هر فیلسوف مسیحی دیگری در سده های میانه، اولین و اصلی ترین دغدغه اش نه فلسفه ورزی بلکه دین داری است. روشن است که آنچه در دین اصل است ایمان به خداست نه شناخت نظری او؛ اما برای هر دین داری بایسته است که در پی شناخت نظری نیز برآید تا بتواند از آنچه بدان گرویده، دفاع کند. آگوستین به پیروی از نوافلاطونیان بر آن است که شناخت خداوند از توان بشر بیرون است، اما نظر به اینکه خداوند آدمی را بر صورت خویش آفریده است (سفر تکوین، 1: 26)، بهترین راه برای خداشناسی، شروع از خودشناسی است. اما برای خودشناسی نیز باید از شناخت حسی بیاغازیم و مرتبه به مرتبه به سوی تخیل و حافظه و عقل پیش برویم. آنچه در این مقاله در مدنظر نویسنده بوده، بازنمایاندن جایگاه ادراک حسی، تخیل، حافظه، فراموشی و یادآوری در نظریه معرفت آگوستین است که در این میان، به استفاده آگوستین از افلاطون و نوافلاطونیان نیز پرداخته ایم و کوشیده ایم تا نوآوری های او را در این زمینه ها نیز بازنماییم.

نویسنده در آغاز از تنگناها و فشار دین علیه عقل و فلسفه سخن می‌گوید و به تفصیل نظریه‌های مربوط به آن را مطرح می‌سازد: وی خاطرنشان می‌کند: "... محدودیت‌هایی که متعصبین دیندار بر آزادی تفکر ایجاد کردند، مانع از تکامل و بالندگی عقل شد و آن را در طی قرن‌های متمادی تحت سیطره و سلطه خود از حرکت بازداشت.... پیشینه تاریخی عقل و دین نشان می‌دهد که هیچ جدالی بین عقل و دین که بر طرد عقل و سرکوب اندیشه‌مندان منجر شده باشد، رخ نداده است مگر این که دو اتفاق با هم افتاده باشد: اول این که داعیه‌داران دین به قدرتی دست یافته باشند که به وسیله آن قادر به اعمال فشار بر عقل و تعقیب و شکنجه عقلا باشند. اگر قدرت در دست متصدیان دین قرار نگیرد، در میدان مخالف با عقل، تنها به انتقاد از آن و تبلیغ علیه آن قناعت خواهند نمود و با دشمنان خود به تساهل و تسامح رفتار کرده و همانند آن‌ها به عقل و قوانین عقلی متوسل خواهند شد. انگلستان قرن هفدهم و هجدهم مصداقی برای این ادعا است. اما خواهیم دید که در یک چنین مواقعی دیندارانی که به قوانین عقلانی پناه می‌برند برای مخالفت با عقلا از روش‌های عقلانی استفاده می‌کنند و همین امر به نفاق می‌انجامد. دوم این که عقل نیرومندی ظهور کند که توانایی تاختن بر حریم دین و عبور از مرزهای ممنوعه را داشته باشد و بدین ترتیب بدعتی بیاورد یا سنتی را بشکند. یک چنین عقلی است که می‌تواند مخالفان خود را در تنگنا قرار دهد. اگر چنین عقلی در صحنه حاضر نباشد اصولا طرف دعوایی وجود نخواهد داشت". نویسنده بر اساس این گزاره معتقد است که در یونان باستانع همچنین در ظهور مسیحیت جدال چندانی بین عقل و دین صورت نگرفت. در قرون وسطا دین با هیات کلیسا عرصه را بر عقل تنگ کرد و با شروع عصر نوزایی (رنسانس) جدال بین عقل و دین شدت گرفت و پس از آن، تقریبا عقل بر اریکه قدرت ایستاد. عناوینی که برای این کتاب انتخاب شده بدین قرار است: "آزادی عقیده و دشمنان آن"، "عقل و دین در فلسفه یونان و روم"، "عقل و دین در قرون وسطا"، "موضع اسلام و فقهای مسلمان در برابر فلسفه"، "رشد عقل در جهان کاتولیک در سده‌های هفدهم و هجدهم میلادی"، "کشمکش عقل و دین در انگلستان پروتستان در سده‌های هفدهم و هجدهم میلادی" و کشمکش عقل و دین در قرن گذشته".

ترجمه ماشینی : پایان نامه من شرح ساختار عقلانیت و اخلاقیات. برای یک مفهوم از عقلانیت در مقابل استدلال نمی کند دیگران، اما استدلال می کند که همه مفاهیم عقلانیت نتیجه است مشارکت در یک نوع فعالیت اساسی - فعالیت نظری - که من آن را تمرین اساسی عقل می دانم شرایط این، عمیق تر، فعالیت عقل است که همه افراد مفاهیم عقلانیت را می توان توضیح داد، هرچند عقلانی باشد رفتار نه بر حسب آن، بلکه با ویژگی خاص توضیح داده می شود مفهوم عقلانیت عامل. در نتیجه، من فقط مخالفم مفاهیمی از عقلانیت که «مطلق گرا» هستند که دلالت بر آن دارند رفتار عقلانی را فقط می توان رفتار آنها را توجیه کرد اصول، و هرگز رفتاری با اصول توجیه نمی شود مفاهیم عقلانیت از طریق تمرینات مختلف به دست آمد فعالیت نظری از آنجا که عقلانیت مشارکت در اشکال فعالیت نظری است در مورد اصول توسط کسانی که اصول آنها اساس است عقلانیت زندگی مشترکی است که در آن اصول آموخته می شود و انواع فعالیت های فکری که در آنها تأیید می شود و/یا تجدید نظر شده: جامعه و ارتباطات. این ویژگی ها نیز هستند اساس اخلاق که ارتباط در مورد عینی است شرایط در جوامع خاص اخلاق با عقلانیت، زیرا نوع ارتباطی که شامل می شود، الف نیست به معنای ایجاد اصول است، اما غایت این است. اخلاق یک هدف.سپس.و دو جنبه دارد: درک جزء، اخلاق، و یک جزء تجربی، عشق. فصل 1 به تجزیه و تحلیل خیر نهایی ارسطو و مفهوم دیالکتیک می پردازد توضیح دهید که چگونه رفتار منطقی می تواند هر دو بر اساس اصول اول باشد به یک هدف معین هدایت می شود و از طریق مشارکت با جامعه، سیاسی، هنجارها. خیر تعیین کننده به آن وابسته است هنجارهای مشروط ساختار یافته و مشترک فصل 2 آکویناس را تحلیل می کند قانون طبیعی و ساختار عقل عملی و این نشان می دهد که احکام قانون طبیعی چگونه با هم سازگار هستند با، و نیاز به مشارکت در، تحقیقات فکری که در آن ارتدکس فعلی دائماً زیر سؤال می رود. این خوانش های غیر مطلق گرایانه از ارسطو و آکویناس متعادل هستند در فصل 3 با کمبودهای قانون طبیعی مطلق ویلیام بلکستون و جان فینیس. نقد عقلانی مطلق گرایی در فصل 4 با شرح عیوب ادامه می یابد از عقلانیت عملی کانت، و در فصل 5 که بررسی می کند فایده گرایی و سایر فلسفه های اخلاقی معاصر. این منجر به روایت خود من از اخلاق به عنوان عمل اجتماعی و رابطه آن با اخلاق از نظر درک و تجربه. فصل ششم از دیدگاه من درباره عقلانیت در برابر معاصر دفاع می کند گزینه های کارکردگرا و عامل محور. فصل 7 تعریف می کند اصطلاحاتی که ارتباطات و اجتماع در آن بوده است توضیح می دهد، رابطه اخلاق با عقلانیت را توضیح می دهد و ساختار استدلال عملی را توصیف می کند

رابطه عقل و دین همواره یکی از مهم‌ترین پرسش‌های اندیشمندان فلسفه و الهیات بوده و هر یک از متفکران با توجه به مبانی و روش‌شناسی خود نگاه خاصی به این عنوان داشته‌اند. بر اساس رویکرد خاصی در این حوزه به نام «عقلگرایی حداکثری» عقل از میدان وسیعی در حوزه تبیین باورها برخوردار است. با مقایسه‌ی دیدگاه اندیشمندان مسلمان و غربی در فلسفه و الهیات که رویکردی عقل‌گرایانه اتخاذ نموده اند، می تواند در به وجود آمدن هم‌سخنی میان ایشان و مکاتب مختلف فواید قابل درخوری داشته باشد. در پژوهش حاضر تلاش بر این بوده است تا با بررسی مبانی، روش و گستره‌ی عقل‌گرایی دو اندیشمند غربی، از یک سو، و مکتب معتزله از سوی دیگر، به میزان قرابت رویکرد عقل‌گرایی حداکثری در الهیات مسیحی و کلام اسلامی توجه شود. توماس آکویناس که همه تلاش خود را به کار گرفت تا تصویری خردپسند و عقلانی از آموزه‌های مسیحی ارائه دهد، عقل‌گرایی را تا جایی قبول دارد که گزندی به آموزه‌های ایمان مسیحی وارد نکند. زمخشری نیز به عنوان یکی از مفسرین قرآن کریم شیوه‌ای عقلانی در تفسیر کلام الهی در پیش گرفت. بکارگیری روش‌هایی نظیر تمثیل در تفسیر قرآن نشان می‌دهد که وی به هیچ عنوان نمی‌خواست میدان تفسیر را از عقلانیت خالی کند و هرگونه سخن و حتی ادلّه نقلی را که با استدلال‌های عقلی سازگاری نداشت، بپذیرد. قاضی عبدالجبار نیز به عنوان یکی از مهم‌ترین متکلمان جهان اسلام همه تلاش‌های خود را به کار گرفت تا به تبیین عقلانی آموزه‌های دین اسلام بپردازد. عقل‌گرایی قاضی تا بدانجاست که حتی آموزه‌های دینی را بر عقل عرضه می‌کند و معناداری ایمان را به جهت مجهز بودن انسان‌ها به قوه تعقل می‌داند. کلیفورد معیار سخت‌گیرانه‌ای برای پذیرش باور در نظر گرفت و بیان داشت که در پذیرش هر باوری آنچه که بایسته است لحاظ شود داشتن دلایل و شواهد کافی برای آن است. به باور کلیفورد در پذیرش باور، هیچ معیار دیگری نباید دخیل شود. وجه مشترک توماس، قاضی و زمخشری در این است که با همه تلاش‌های عقلانی اما چنین نیست که عنان کار را بطور مطلق به دست عقل سپارند و یافته‌های او را در همه حوزه‌های دینی بر نقل ترجیح دهند، اما کلیفورد که تعلق خاطری به آموزه‌های ادیان ندارد، خرد را در بررسی باورها مطلق العنان می‌داند و شاید از این منظر وی را بتوان نماینده عقل‌گرایی حداکثری به معنای خاصّ آن دانست.

تثلیث اعتقادی بنیادین است که اکثریت مسیحیان آن را پذیرفته اند. حاصل این باور یکتایی خدا ودرعین حال مغایرت وتعدد راستین او در سه ذات است.توماس اکویناس که بزرگترین حکیم عقلگرای قرون وسطی است در دفاع از تثلیث کوشیده است. دراین تحقیق با نگاهی به عقلگرایی در مسیحیت و اسلام وجابگاه عفل در تبیین تثلیث ومعرفی کلی آرای اکویناس به دفاعهای عقلانی اکویناس پرداخته شده است. دلیل اصلی او ناتوانی عقل از درک تثلیث است که به دستاویز حسی بودن مقولات عقلی و اینکه خدا وند موجودی متفاوت با دیگران است ؛ از تثلیث دفاع می‌کند. اگر چه او عقل را د راثبات وجود خدا و توحید او توانا می‌داند. از عبارات دیگر او مانند نظریه تمثیل یا نسبتها نیز می‌توان دلایل ضعیف عقلانی اقامه کرد. حاصل پژوهش این است که تثلیث به هیج نحو قابل دفاع عقلانی نیست و چون تناقض صریح است با اموری که ممکن هستند اما دردامنه عقل قرار نمی‌گیرند متفاوت است.

آگوستین با توجه به تجربۀ شخصی‌اش که تفحص عقلانی در عالم بود و در پایان، او را به مسیحیت راهنمایی کرد، دربارۀ رابطۀ عقل و وحی (ایمان) دو دورۀ فکری دارد. در دورۀ نخست، او معتقد است که قبل از ایمان آوردن، برای درک برخی از مفاهیم باید از عقل بهره جُست. به عبارتی عقل، انسان را برای ایمان آوردن مهیّا می‌کند. البته ایمانی که او در نظر دارد، ایمانی عقلی نیست، بلکه اشراقی است. این ایمان، با عنایتی از جانب خداوند به انسان گناهکار داده می‌شود. پس از کسب ایمان، باید از عقل برای فهم ایمان استفاده کند. در دورۀ دوم، اگوستین به‌خصوص در کتاب اعترافات، تا حدودی نظرش دربارۀ عقل را تعدیل نمود. او در این دوره، عقل را بیشتر در معنای اشراقی به‌کار می‌بَرَد تا عقل نظری و حصولی و تعقل پیش از ایمان را رد می‌کند. او بیان می‌کند که عقل به‌هیچ‌وجه حقیقت را نشان نمی‌دهد. حقیقت در قلمرو ایمان است و ایمان امری دفعی است که الوهیت به‌عنوان لطف به انسان اعطا می‌کند. آگوستین همچنین معتقد به استفاده از عقل پیش از ایمان آوردن نیست. دیدگاه آگوستین با نقدهایی مواجه است که وظیفه‌گرایی مهم‌ترین آنها است. وظیفه‌گرایی به این معنا که اگر بپذیریم که ایمان صرفاً پذیرش راسخِ یک یا چند گزاره می‌باشد، آنگاه با این مشکل روبرو خواهیم شد که چنین گزاره‌ای، نه بدیهی و نه ظاهراً شواهدی مناقشه‌ناپذیر در تأیید آن وجود دارد. بنابراین، ایمان‌آوریِ آگوستین با اِشکال روبرو است که عبارتند از: 1. اگر مؤمن دارای شواهدی کافی در تأیید باورش نباشد، علاوه بر آنکه ممکن است، دچار اشتباه شود، فرمان خالق خود را هم نادیده گرفته است. 2. برای آنکه قادر به شواهدی تأییدکننده باشد، باید ادراکی واضح و متمایز از متعلّق باورِ ایمانیِ خود داشته باشد. متعلق باور ایمانی هم خداوند یا چیزی در ارتباط با اوست. اما از آن‌جایی که چنین متعلقی، بنابر وجود، به شهود حسی در نمی‌آید، به‌نظر می‌رسد که از حیث اعتبار معرفتی دچار اِشکال خواهد بود. 3. مؤمن برای جزم یافتن به یک باور نیازمند به ادراکی واضح و متمایز از متعلّق آن باور است. چنین ادارکی، بنابر فرض آگوستین، ظاهراً خودش مشروط به جزم یافتن به متعلّق همان باور است و این یک دور معرفتی است. هدف این پژوهش، تبیین و ارزیابی نقاط قوت و ضعف دیدگاه‌های آگوستین دربارۀ ارتباط بین عقل و وحی است.

ترجمه ماشینی : زمانی از منطق و الهیات با هم در یک سخنرانی الهی صحبت می شد که با آن از خدا صحبت می کردیم، حتی همانطور که خدا با ما صحبت می کرد، در یک سخنرانی مقدس. منطق به عنوان شبیه سازی گفتار در استدلال از لوگوس الهی تصور شده بود. با این حال منطق از آن زمان به طور مکرر توسط ارسطو، اوکام و کانت از الهیات جدا شده است، درست به همان اندازه که توسط فلوطین، کوزا و هگل مجدداً متحد شده است. هر جدایی منجر به ساخت پی در پی منطق به اشکال مفصل تر استدلال و استنتاج شده است. اوریگن اسکندریه (فل. 184-253/4 پس از میلاد) اولین تفسیر الهیات مسیحی از منطق را ارائه کرده است. او در آغاز در الهیات سیستماتیک خود درباره اصول اولیه، منطق را شبیه سازی لوگوس تفسیر کرده است که توسط مسیح در و از طریق فرضیه های الهی خدا به عنوان تثلیث ابلاغ شده است. و او در تفاسیر کتاب مقدس خود نشان داده است که چگونه منطق، با شروع به معنای معنوی، عملاً در تمام علوم فلسفی، و عمدتاً از طریق علم عرفانی یا «احماسی» الهیات، «درهم تنیده» است. این «الهیات منطق» راه جدیدی را برای مطالعه موضوع منطق برای الهیات اعلام می کند. از یک سو باید از منطق نظری یا فلسفی که می پرسد قواعد منطق چیست و از سوی دیگر از منطق عملی یا کاربردی که می پرسد چگونه می توان از این قواعد منطق برای نشان دادن استفاده کرد متمایز شد. نتیجه گیری هر علمی بنابراین، با هیچ پیش‌فرض ثابتی مبنی بر ضرورت مطلق منطق شروع می‌شود، بلکه، به‌طور رادیکالی‌تر، سؤال قبلی را درباره دلایل احتمالی اعتقاد ما به حقیقت منطق می‌پرسد.