جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

استناد نهج‌البلاغه، ترجمه‌اى است به زبان فارسی از سيد‌‎مرتضى آیت‌الله‌زاده شيرازى، كتاب حاضر تأليف دانشمند گرانمايه امتياز على‌خان عرشى محقق و كتاب‌شناس نامدار از مردم سرزمين هندوستان است كه به وسيله استاد عامر انصارى (هندى) به عربى ترجمه شده است. اين اثر ارزنده برای نخستين بار در مجله «ثقافة الهند» نشريه روابط فرهنگى هندوستان، شماره 4، ج 8، دسامبر 1957 م. در دهلى نو منتشر شد. على‌رغم حجم اندك، كتابى بسيار سودمند و با ارزش است كه بسيارى از محققان و پژوهش‌گران به انتظار نظاير آن‌اند. و به يقين، مؤلف برای گردآورى اين همه منبع و مرجع رنج فراوان برده است و عمر دراز صرف كرده است. مرحوم مؤلف در پایان كتاب با تواضع خاص عالمان و فروتنى مردم شريف هند مى‌گوید: «هرگز مدعى آن نيستم كه با اين كوشش مختصر تمام اطراف و جوانب موضوع را فرا گرفته‌ام. اما با كوششى كه در اين راه صرف كرده‌ام، سر آن داشته‌ام كه تا مرز امكان حقيقت را بيابم، اميد آن كه پس از اتمام از بررسى مدارك «نهج‌البلاغه» فراغتى بيابم و به تحقيق در جنبه درائى آن بپردازم.» همه ما نيز آرزو داريم تا ساير پژوهش‌گران و محققان آستين همت بالا زنند و اسانيد «نهج» را از بطون منابع عامه و خاصه فراهم آورند و به تكميل مساعى سلف بپردازند و اين نقيصه را مرتفع نمايند و علاوه بر اين به چاپ نسخه‌اى صحيح و معيار از «نهج‌البلاغه» بر پايه شيوه تحقيقى و عالمانه و به دور از سوداگرى همت گمارند، زيرا هر چه در اين زمينه كار علمى انجام پذيرد، شكاف‌ها تنگ‌تر و ترديدها كمتر خواهد شد و يكى از همين كارهاى ارزنده، كتاب حاضر است كه مؤلف آن تا حد امكان به ارائه مدارك نهج‌البلاغه پرداخته است.

نهج البلاغه مشهورتر از آن است که به معرفی آن بپردازیم، زیرا با گذشت بیش از هزار سال از عمر پر برکت آن همچنان در حوزه ها و محافل و مراکز اسلامی مورد مطالعه، تحقیق و تدریس است و افزون براینکه صدها شرح و ترجمه بر آن نگاشته اند، مفاهیم والای آن نیز بر تارک نظم و نثر شاعران و ادیبان می درخشد.

دانشمند فرهیخته، محقق وارسته و پژوهشگر پرتلاش، مرحوم آیت الله سید عبدالعزیز طباطبایی، بیست وسوم جمادی الاولی 1348 ه.ق برابر با چهام آبان 1308 ه.ش در خاندانی اصیل، علم پرور و پرفضیلت در نجف اشرف به دنیا آمد. پدرش نوه دختری و مادرش نوه پسری فقیه بزرگ شیعه آیت الله العظمی سید محمد کاظم طباطبایی یزدی(م: 1337 ه.ق) صاحب عروةالوثقی بود. خاندان سید یزدی، یکی از خاندانهای مشهوری بودند که در حوزۀ علمیۀ نجف و فقاهت شیعه نقش موثری داشتند و دانش دوستی و ذکاوت علمی را از پدر خویش به ارث برده بودند.

این مقاله در پی بررسی و احصاء نسخ کهن و جدید نهج البلاغه است. در این مقاله سعی شده تا فهرستی از این نسخ و اطلاعاتی از جمله خط کتابت، تعداد صفحه، نام کاتب و غیره داده شود.