جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این رساله تلاشبر معرفی شخصیتو احادیثزنان راوی از پیامبر (ص) بوده است . در فصل اول این رساله، مقدمه‌ای پیرامون بحثمطرح و پساز آن فرضیاتی در بابشخصیتو افکار زنان راوی از پیامبر (ص) بیان شده، هدفنگارشاین رساله و روشتحقیق در ان مورد بحثقرار گرفته است . در فصل دوم که عنوان راویان مکنی از صحابیاتبه خود می‌گیرد، اسامی زنان دارای کنیه به ترتیبحروفالفبا، نامهای غیرمشهور، نام پدر و مادر، همسر، فرزندان، شرح حال راوی، ولادتو وفاتآنها تا آنجا که در منابع یافتشده مورد بررسی قرار گرفته استو همچنین نام افرادی که فرد مورد نظر راوی آنها بوده و نیز افرادی که از او روایتداشته‌اند، ذکر شده است . اختلافنظرهای شرح حال نگاران و همه احادیثی که توسط روای در منابع مورد بررسی یافتشده است ، ذکر گردیده و در آخریم بخش ، در صورتی که فضیلتی برای آن شخصیتوجود داشته، آمده است . در میان زنان راوی مذکور در این مجموعه، زنانی هستند که شرح حال نویسان آنها را راوی پیامبر (ص) ذکر می‌کنند لیکن روایتی از آنها در منابع احادیثیافتنشده است ، ضمنا نا راویانی را در ضمن احادیثیافتیم که در منابع ذکری از ایشان نیستو بدین سان تلاشی بر نمایاندن نقشزنان مسلمان راوی رسول‌الله (ص) نمودیم.

سیره پیامبر (ص) به عنوان شیوه نامه رفتار آن حضرت (ص)، راهنمای رفتار و کردار ما مسلمانان می باشد. آن حضرت (ص) به حکم آیه ((لقد کان فیکم رسول الله اسوه حسنه))؛ در تمام عرصه های زندگی الگوی نیکویی است که باید به آن حضرت (ص) تاسی نمود؛ چرا که اقتدا و تاسی به آن بزرگوار، اقتدا به تمام خوبی ها و نیکی ها و زیبایی هاست. این پژوهش که به بررسی ((سیره رسول خدا (ص) در برخورد با منافقان)) پرداخت، در شش فصل تنظیم شده است. فصل اول آن، شامل ((کلیات)) و فصل دوم آن، مباحثی چون سنت، سیره، اهمیت و تحریف سیره و ... را دربردارد. در فصل سوم، به مطالعه سیره نبوی به تاکید بر ((سیره اجتماعی و حکومتی)) رسول خدا (ص) پرداخته شده است. در فصل چهارم، با موضوع ((رفتار شناسی منافقان))، برخی از ((رفتارهای عقلی)) یا ((مکانیسم های دفاعی)) و ((رفتارهای روانی)) و نیز ((رفتارهای اجتماعی)) منافان به بحث نهاده شده است. در فصل پنجم، علاوه بر پیدایش منافقان در تاریخ اسلام، به بررسی برخی از شیوه های برخورد آنان با پیامبر اسلام (ص) نیز پرداخته شده است و در فصل ششم، ابتدا به دستورات خداوند در خصوص منافقان پرداخته و سپس، سعی شده تا برخی از شیوه های برخورد رسول خدا (ص) با منافقان بررسی شود. آنچه از سیره رسول خدا (ص) برمی آید، این است که آن حضرت (ص) در مدت حکومتش، برای اصلاح جامعه از پدیده نفاق از شیوه ((درمانی))، مخصوص خودش استفاده نموده است.

در این رساله شخصیت ، احادیث و اندیشه راویانی از زنان صحابی معرفی شده است . محدوده مطالعه در این بحث براساس حروف الفبا از "الف " تا "دال" می‌باشد. مطالعه کتب سیره، تاریخی و رجالی نشان می‌دهد علیرغم نقش عمده و مهم زنان در نشر و انتقال حدیث کمتر بدان توجه شده است . لذا ابتدا در فصل اول به طرح و بررسی اهمیت مسئله و طرح فرضیاتی که در باب شخصیت زن مسلمان و خصوصا زنان صحابی و راوی پیامبر(ص) مطرح است ، و سپس هدف از نگارش این رساله و روش تحقیق آن، پرداخته شد. در فصل دوم به طور اختصار به مقام و موقعیت زن در جاهلیت و چگونگی برخورد اسلام با این آئین و جایگاهی که اسلام برای زن رقم زده و به حضور فعال زن در صحنه‌های مهم و مختلف اجتماع، پرداخته شد. در فصل سوم با عنوان روات از صحابیات ، اسامی راویان براساس نام مشهور آنها و به ترتیب حروف الفبا، و نیز دیگر نامهایی که احیانا در کتب دیگر آمده بود و بعد از آن نام پدر، مادر، همسر، فرزندان و شرح حال راوی - در صورتی که در منابع مذکور آورده شده بود- سپس ولادت و وفات ، فضایل به نقل از بزرگان و در ادامه نام کسانی که راوی ایشان بوده و نیز افرادی که از وی روایت داشته‌اند و در آخرین بخش همه احادیثی که توسط راوی نقل و در منابع موجود دریافت شده، آمده است . درباره بعضی از افراد یافت شده که برایشان گفته شده است که راوی پیامبر هستند اما روایتی از آنها در کتب و منابع مذکور یافت نشد. و بدین وسیله شمه‌ای از نقش بارز زن مسلمان را در نقل و انتقال حدیث و فرهنگ اسلامی نمایاندیم.

اسلام در میان مکتبهای الهی نه تنها ارزش و اهتمام ویژه‌ای برای رویاروییها و بحثهای علمی قائل شده است . بلکه شیوه روشهای کاربردی آن را نیز از طریق رسولش به ما آموخته است . مساله تحقیق این رساله بررسی و تحلیل مجموعه مناظرات توحیدی رسول اکرم صلی الله علیه و آله به منظور دستیابی و کشف شیوه‌ها و نکات کاربردی رویاروییهای آنحضرت با دیگراندیشان زمان می‌باشد. ابتدا با بررسی اجمالی دین و فلسفه پیدایش آن نقش مهم گفتگوهای بین ادیان را بررسی نموده و بخش دوم در 5 فصل تعریف ارکان، انواع مشروع و غیر مشروع و مناظره را تحقیق کرده آداب مناظره برهانی را از جهات مختلف و نیز آفات آن را مورد مطالعه قرار داده است . بخش سوم در سه فصل مراتب توحید وشرک به تفصیل به عنوان دو مساله مهم شرایع آسمانی همراه با بررسی معیارها و مرز اصلی توحید و شرک را به پایان برده است . بخش چهارم در 11 فصل مهم با بررسی افکار و فرقه‌های موجود در عصر بعثت آغاز شده موضوعات مورد بحث به تفکیک اهداف مناظرات ، شیوه‌های ورود، اخلاقیات مناظراتی حضرت ، استدلالات ، فنون ویژه نبوی، کیفیت پاسخها، نقش امدادهای غیبی و نیز جایگاه مثال در مناظرات نبوی و نتایج مناظرات مختلف حضرت مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است .

فصل اول بررسی مطلب از دیدگاه مفسرین و با استفاده از آیات قرآن و روایات رسیده می‌باشد. در این فصل به بیان آیات مربوط به اسرا و معراج در قرآن، تفاسیر مربوطه به این آیات و همچنین بیان روایات رسیده و حدیث مفصل معراج و جایگاه حضرت علی (ع) در حدیث معراج پرداخته شده است . فصل دوم تحت عنوان بررسی کیفیت معراج و اقوال گوناگون پیرامون آن از دیدگاه متکلمین می‌باشد. یکی از مهمترین بحثهای عنوان شده در ارتباط با معراج، کیفیت معراج می‌باشد به این معنی که آیا معراج جسمانی بوده یا خیر و آرا گوناگون و اختلاف‌نظر فراوانی در این باره وجود دارد. بطور کلی می‌توان این نظرات را تحت عنوان 4 گروه دسته‌بندی کرد. گروهی معتقدند که معراج در عالم رویا به وقوع پیوسته و دلایلی از حدیث و برداشتهای خاصی که از برخی آیات قرآن دارند برای مدعای خود آورده‌اند قول دوم مربوط به کسانی است که معراج را روحانی تلقی کرده‌اند و معتقدند که بدن شریف پیامبر اکرم (ص) مدخلیتی در این امر نداشت گروهی معتقد به معراج جسمانی روحانی هستند اما این گروه نیز خود به دو گروه تقسیم می‌شوند، گروه اول معتقدند که سیر پیامبر اکرک از مسجدالحرام تا مسجدالاقصی و از آنجا که آسمانها با همین بدن خاکی بوده است و دسته دوم معتقدند که از مسجدالحرام تا مسجدالاقصی صورت پذیرفته است . اکثر متکلمین قول به اسرا و معراج جسمانی روحانی را پذیرفته‌اند. در این فصل به نقد و برررسی آرا و گوناگون در این زمینه پرداخته شده است . فصل سوم بررسی مسئله از دیدگاه حکمای الهی می‌باشد ما در این فصل از دیدگاه شیخ‌الحکما ابوعلی سینا به عنوان حکیم سبزواری به عنوان حکیم متاله سود جسته‌ایم، ابوعلی سینا رساله کوچک و مختصری با عنوان معراجیه دارند که در آنجا به بررسی مطلب پرداخته‌اند و ایشان از معتقدین به معراج روحانی یا عقلی می‌باشند، حاج ملا هادی سبزواری نیز مانند اکثر مفسرین و متکلمین و عرفای اسلامی قول به معراج جسمانی را پذیرفته‌اند. فصل چهارم رساله مربوط به بررسی معراج از دیدگاه عرفای اسلامی می‌باشد، عرفای اسلامی نیز همانند سایر طبقات فرهنگی اسلامی به بحث و اظهارنظر پیرامون مسئله معراج پیامبر اکرم (ص) پرداخته‌اند و در بعضی مباحث مربوط به آن با سایرین متفق‌القولند و در بعضی جنبه‌های آن دیدگاههای مخصوص به خود دارند. از آنجا که نظر حکمای متالهه نظیر ملاصدرا، حکیم سبزواری (در برخی از آثارشان) و همچنین حکیم اشراقی شیخ شهاب‌الدین سهروردی در این باب بسیار نزدیک به مشرب عرفانی می‌باشد در این فصل از نظرات این بزرگان نیز بهره جسته‌ایم. البته بحث معراج از دیدگاه عرفا بسیار گسترده می‌باشد بگونه‌ای که خود به تنهایی می‌تواند موضوع یک رساله تحقیقی قرار گیرد، اما از آنجا که در این تحقیق بعننوان بخشی از آن قرار گرفته بطور اجمالی اظهارات برخی از این گروه را مورد بررسی قرار می‌دهیم. عناوینی که تحت این سر فصل مورد بررسی قرار گرفته‌اند عبارتند از کیفیت معراج پیامبر اکرم (ص) از دیدگاه عرفا، نیز به نو به خود در این مبحث مهم به اظهارنظر پرداخته‌اند، مطلب بعدی مشهودات پیامبر اکرم (ص) در شب معراج می‌باشد و بیان و توجیهی که عرفا در این مورد دارند، بررسی عوالم وجود و سیر حضرت در این عوامل که در مورد نظر عرفا می‌باشد مبحث دیگر این فصل است و بالاخره بررسی مقام قاب‌قوسین و مقام او ادنی از دیدگاه ایشان آخرین مطلب این سر فصل می‌باشد. در خاتمه به بیان هدف معراج پیامبر اکرم (ص) و دست‌آورد معراج پرداخته شده است .

رساله حاضر مشتمل است بر ترجمه فصل سوم کتاب با ارزش و محققانه / محاضرات تاریخ‌العرب / تالیف دکتر صالح احمدعلی / و تحقیقی کوتاه و مختصر در زمینه تاریخ و تاریخ نویسی که تحت عناوین ذیل موضوع را مورد بحث و بررسی قرار داده است : واژه تاریخ - تعریف تاریخ - پیدایش تاریخ نویسی در اسلام - سیره نویسی سیره نویسان، تاریخ نویسی و تاریخ نویسان، زندگی پیامبر و دعوت اسلامی در مکه - زندگی پیامبر اسلام (ص) پیش از بعثت - وحی - مبادی اولیه اسلام - ادله براهین قرآنی بر پیشرفت دعوت اسلامی - اولین مسلمانان - مقاومت مشرکان در برا دعوت اسلامی - مبارزه بر علیه مشرکان .

هرچند تمامی آفرینش بر پایه قانون مستحکم و پایدار علت و معلول برقرار است اما این بدان معنا نیست که همه حوادث در چارچوب قوانین معدودی که ما می‌شناسیم و محسوس و ملموس ماست رخ دهد چرا که بسیاری از قوانین جهان از دید ما مخفی است و درست بر اساس همین علل مواردی در جهان رخ می‌نماید که به خوارق عادت مشهور است بگذریم از اینکه پاره‌ای از حوادث دیگر نیز بگزاف و تنها به صرف مشابعهت خارق عادت نام گرفته‌اند. باید گفت مهمترین علت انجام خوارق عادات حقیقی وجود یک فاعل دارای اراده قوی و روحی متصل به مبداء غیب است . در این میان معجزه به عنوان سند حقانیت پیامبران و برهان ادعای ایشان از مکانتی خاص برخوردار میباشد. قرآن کریم با ذکر معجزات انبیاء پیشین و حضرت رسول اکرم (ص) اغراض مختلف انجام این معجزات وو برخورد دوگانه مردم - یعنی برخورد منفی مشرکین و برخورد مثبت عامه مردم که حجابهای کفر و شرک هنوز ایشان را کاملا در خود فرو نبرده است - را برای ما بیان میفرماید. پیامبران معجزات را گاه راءسا و گاه به درخواست مردم انجام داده‌اند. اما در بعضی مورد نیز از قبول پیشنهاد آنان سرباز زده‌اند چرا که ایشان معجزه را باذن خداوند و برای اهداف خاصی انجام می‌دهند تا آن حد که حجت را بر مردمان تمام کند. آنها نمایشگاه معجزه سازی دائر نکرده‌اند. اقوام کافر در پایان مبارزه دایمی خود با پیامبران به زعم خود انجام معجزه‌ای محال و انجام ناپذیر را به ایشان پیشنهاد می‌کنند . یعنی درخواست نزول عذاب جمعی و فراگیر که این درخواست به عللی که قبلا بیان گردید پذیرفته شده و این آخرین معجزه آن پیامبر نیز صورت انجام می‌پذیرد. نکته دیگری که میتوان گفت اینکه قرآن مجید در ضمن بیان معجزات از آنها نتایج آموزشی زیادی را متذکر میشود.

هجرت پیامبر اکرم(ص) و یاران وفادار او(یعنی مهاجرین) از مکه به مدینه در صدر اسلام که در آیات متعددی از قرآن کریم بدان اشاره شده است از این رو از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین هجرت را می توان به دو قسمت تقسیم کرد: 1-هجرت درونی. 2-هجرت بیرونی. هجرت درونی یعنی روح و نفس خود را از زشتیها و پلیدیها دور کردن . و البته این امر بسیار سخت و مشکل است . از این رو بود که مسلمانان دردوران مکی با تعلیمات حکیمانه پیامبر اکرم مرحله اول را با موفقیت طی کرده و برای حفظ دین و عقیده خود به سرزمین امن رو آوردند. نه ترک وطن، خانه و کاشانه خود و دوری از خویشاوندان ، نه محروم شدن از دارایی ها و نه خطرات و مصائبی که همواره آنان را تهدید می کرد به هیچ وجه آنان را ناامید نکرد و از تصمیمی که گرفته بودند نتوانست آنان را از آن باز دارد.

درباره زندگانی و شخصیت پیامبر بزرگوار اسلام کتابهای فراوانی به قلم نگارش درآمده است. سیره نویسان و مغازی نگاران از قدیم تا حال تلاشهای فراوانی را در این راه متحمل شده اند که حاصل زحمات آنان صدها کتاب سیره، مغازی و شرح حال است که برای تمامی پیروان آن حضرت به جای مانده است. قرآن مجید یگانه معجزه پایدار و ماندگار پیامبر بزرگوار اسلام است. تفسیرهای فراوانی از این کتاب عظیم نوشته شده است که بیشتر به صورت تفسیر ترتیبی است یعنی از تفسیر سوره حمد شروع کرده و تا سوره ناس به پایان برده است. در میان موضوعات گوناگون بررسی شده، جای شناخت پیامبر اسلام (ص) از دیدگاه قرآن آن طور که باید خالی به نظر می آید و یا حداقل خیلی به این مساله پرداخته نشده است. در میان هزار پایان نامه قرآنی حدود چهار یا پنج پایان نامه تا حدودی به این موضوع پرداخته اند. در این نوشتار محوریت بحث با آیات قرآن است یعنی ما هر مساله ای را با استفاده از آیه یا آیات قرآن عنوان می کنیم و برای فهم آیه یا آیات هم برای شان نزول در فهم مراد و جهت گیری آیه بسیار موثر کارساز است. از آنجا که این نوشتار یک بحث تفسیر است ابتدا به کتابه های تفسیر اهمیت بیشتری قایل شده ایم و از آنجا که جریان ها و حوادث و مسائلی که قرآن به آنها اشاره می کند در شرایط تاریخی خاصی رخ داده اند لذا برای روشن شدن مقصود از کتابهای تاریخی معتبر هم استفاده شده و برای پرباری و جامعیت بحث در بعضی موارد نویسنده خود را نیازمند به روایات دیده است.

این تحقیق در پنج فصل تنظیم گردیده و سبک رهبری حضرات پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) را در قبال دو دسته مسائل اصولی و مسائل شخصی مورد بررسی قرار می دهد. دو فرضیه این تحقیق عبارتند از : 1- رهبران اسلامی (حضرات پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) در قبال دو دسته مسائل اصولی و مسائل شخصی دارای دو سبک متفاوت رهبری (رفتاری) بوده اند. 2- سبک رهبری رهبران اسلامی صلابت و قاطعیت در مسائل اصولی و نرمش و انعطاف در مسائل شخصی بوده است. تحقیق حاضر از نوع تحقیق نظری می باشد و در این راستا از روش کتابخانه ای و تکنیک تحلیل محتوا استفاده می شود در فصل ادبیات تحقیق مفاهیم مربوط به رهبری و سبک رهبری از دیدگاه صاحب نظران مدیریت و رهبری و همچنین از دیدگاه شهید مطهری ارائه می گردد و همچنین با ارائه دلایلی تایید می گردد که انسان می تواند در زندگی خود دارای سبک و روش ثابتی باشد. سابقه تحقیق و ویژگیهای تحقیقات انجام شده و خلاء موجود در بخش پایانی این فصل مورد بررسی قرار می گیرد. در فصل روش شناسی تحقیق، چگونگی بکارگیری تکنیک تحلیل محتوا، تعیین مقوله ها و طبقه بندی مضمونهای اصلی متن در مقوله های مربوطه، اعتبار و راستی مقوله ها مورد بررسی قرار گرفته است.