جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مهم‌ترین سؤال‌ها در فلسفه‌ی اسپینوزا، پرسش از زمانمندی یا ابدی بودن جوهر است. اگر جوهر حاصل وحدت تمام اشیاست، زمانمند است و اگر نامتناهی و بر فراز حالات است، زمانمند نیست. در فلسفه‌ی اسپینوزا، این تقابل، در قالب تقابلِ بین متناهی و نامتناهی بیان شده است. این پرسش، در حقیقت، سؤالی از آغازهاست. اگر ابتکار اسپینوزا را در یافتن نقطه‌ی آغازی جدید بدانیم، آنگاه اهمیت مسئله‌ی فوق روشن خواهد شد. اسپینوزا با اتخاذ دو نگرش، به این پرسش پاسخ می‌دهد. از یک سو اشیاء ابدی هستند؛ به این معنا که کلیت اشیاء، علی‌رغم جزئیت آن‌ها، در دل قوانین منطقی حفظ می‌شود. از سویی دیگر، اشیاء به خودی خود، اموری متکثر و جزئی هستند. این امکان با قرار دادن حالات بی‌واسطه و باواسطه‌ای بین اشیای متناهی و نامتناهی برقرار می‌شود. حالات، تأمین‌کننده‌ی جهات ثابت اشیاء و درعین‌حال، دربردارنده‌ی تغیر اشیای متناهی هستند و ارتباط بین متناهی و نامتناهی را برقرار می‌کنند. در این پایان-نامه نشان داده‌ایم که چنین امکانی با غلبه‌ی جهات عقل‌گرایانه، برداشت متفاوت از علیت، اعتقاد به یکنواختی طبیعت و یا طبیعت‌گرایی همراه شده و زمانمندی را در چارچوبی ایستا تفسیر می‌کند و در نهایت، در پیوند دادن نامتناهی با امور متناهی و زمانمند توفیق‌آمیز نیست.