جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الخرائج و الجرائح کتابی در ذکر معجزات پیامبر(ص) و ائمه(ع) نوشته سعید بن هِبة‌ُالله مشهور به قطب الدین راوندی، متوفای ۵۷۳ق است. قطب‌الدین ابوالحسین سعید بن عبدالله بن حسین بن هبةالله راوندی کاشانی (متوفای ۵۷۳ هجری قمری) معروف به قطب راوندی محدث، مفسر، متکلم، فقیه، فیلسوف و مورخ شیعه در قرن ششم هجری و از شاگردان شیخ طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان است. وی دارای تألیفات بسیاری است که معروف‌ترین اثر وی کتاب الخرائج و الجرائح است. ابن شهر آشوب مازندرانی و شیخ منتجب الدین رازی از شاگردان او هستند. علت نام گذاری: چنانکه از مقدمه کتاب برمی‌آید، مراد از خرائج و جرائح، معجزاتی است که از جانب معصومان صادر و خارج شده و اخباری که این معجزات را گزارش می‌کنند، از اعتبار کافی برخوردارند. او در مقدمه تصریح کرده است: «لأن معجزاتهم التی خرجت علی أیدیهم مصححة لدعاویهم لأنها تکسب المدعی صدق قوله.» ویژگی‌ها: انواع مختلف معجزات کلامی و غیر کلامی در این کتاب آمده و به یک نوع اکتفا نشده است. در ذکر روایات به قدر نیاز اکتفا شده و مقدمات و توضیحات غیرمرتبط با مطلب اصلی حذف گشته‌اند. ساختار: مؤلف، همچنان که در مقدمه کتاب بیان کرده، کتاب خود را بدین ترتیب منظم کرده: مقدمه، شامل توضیحاتی پیرامون معجزه و انگیزه نگارش آن و فهرست ابواب کتاب. ابواب کتاب شامل پانزده باب، ۱۳ باب در معجزات پیامبر و ائمه دوازده‎گانه، یک باب در دلائل بر صحت ادعای نبوت پیامبر(ص) و ائمه (ع) و باب دیگر شامل دلائل قرآنی بر امامت دوازده امام. ملحقات کتاب شامل: نوادر المعجزات، که کتابی روایی صرف است و هیچ بحث کلامی و... ندارد. الموازاة بین معجزات نبینا صلی الله علیه و آله و أوصیائه علیهم السلام، و معجزات الأنبیاء المتقدمین، (برابری معجزات پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله با بقیه پیامبران). کتاب امّ المعجزات، که بحثی مفصل در وجوه مختلف اعجاز قرآن دارد و شبهات مختلف را در مورد قرآن مطرح کرده و جواب داده است. کتاب الفرق بین الحیل و المعجزات که راه تشخیص معجزه را از شعبده و... بیان کرده. کتاب علامات و مراتب نبینا و أوصیائه صلوات الله علیهم أجمعین در اواخر کتاب هم بحثی در علائم ظهور امام عصر عج دارد و علائم قبل از ظهور و هنگام ظهور را جداگانه بیان نموده است. ترجمه: ج‍ل‍وه‌ه‍ای‌ اع‍ج‍از م‍ع‍ص‍وم‍ی‍ن‌ ترجمه کتاب الخرائج و الجرائح کتاب الخرائج و الجرائح توسط علامه محمد شریف خادم به فارسی ترجمه شده و با نام «کفایة المؤمنین فی معجزات الأئمة المعصومین» منتشر شده است. البته این ترجمه به صورت نسخه خطی است. ترجمه دیگر این کتاب با نام جلوه‌های اعجاز معصومین(ع) بوسیله غلامحسن محرمی با همکاری مجتبی طبری فراهانی در قم توسط دفتر انتشارات اسلامی‫ به سال ۱۳۷۶ چاپ شده است. چاپ: در سال ۱۳۰۱ق همراه کفایة الأثر و اربعین علامه مجلسی چاپ شد. سید محمد باقر موحد ابطحی مقدمه مفصلی پیرامون زندگی نامه مؤلف و کتاب نگاشته است. تحقیق کتاب نیز بر عهده ابطحی بوده که ضمن تحقیقی جامع، تمام روایات و آیات قرآن استخراج شده و چون این کتاب از مصادر بحار بوده متن کتاب با منقولات علامه مجلسی در بحار الانوار تطبیق داده شده است. ضمناً برای کلمات مشکل توضیح و تفسیری از کتب لغت ضمیمه شده است. نسخه بدل‌های کتاب نیز در پاورقی آمده‌اند. در پایان هر جلد، فهرست مندرجات آن جلد آمده و در پایان جلد سوم هم فهرست‌های متنوع ده گانه‌ای ذکر شده است. چاپ سنگی، با کتابت علی بن مومن طالقانی، دارالطباعه نایب ابراهیم، ۱۳۰۵ق این کتاب در سه جلد، به زبان عربی از طرف مؤسسة امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف قم در سال ۱۴۰۹ ه‍.ق، به چاپ رسیده است.

«اعلام الهدایة» عنوان چهارده جلد کتاب به زبان عربی درباره زندگی چهارده معصوم است که جمعی از محققان در معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام جمع‌ آوری و تهیه نموده‌ اند. «اعلام الهدایة» به این هدف تألیف شده است تا نقشی که ائمه (ع) با توجه به اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی هر عصر ایفا كرده‌ اند به تصویر كشیده شود. مولف و همکاران در نگارش تاریخ اهل بیت تحت تأثیر آراء شهید صدر بوده اند و بر اساس نگاه شهید صدر به وجود مقاطعی در تاریخ زندگی اهل بیت (ع) توجه شده است. در هر جلد، ابتدا خلاصه‌ ای چند صفحه‌ ای از تاریخ زندگی هر معصوم و مهم‌ ترین فراز و فرودهای تاریخی زندگی ایشان ارائه می‌ شود. پس از آن، مخاطب در سه سطح مختلف که از اجمال به ‌تفصیل می‌ رود، فهم عمیق‌ تری از زندگی و سیره‌ آن امام و شرایط تاریخی آن مقطع پیدا می‌ کند. جلد سیزدهم مجموعه اعلام الهدایة کتاب «خورشید سامرا، حضرت امام حسن عسکری علیه ‏السلام» است و چهار فصل دارد. فصل اول درباره شخصیت و فضائل امام حسن عسکری (ع) است. فصل دوم در مورد ولادت و مراحل زندگی ایشان تا شهادت امام هادی (ع) می باشد. فصل سوم به ویژگی های عصر امام حسن عسکری (ع) و معرفی و عملکرد حاکمان آن دوران می پردازد. فصل چهارم درباره نیازهای جامعه اسلامی زمانه امام حسن عسکری (ع)، زمینه سازی شیعیان در زمینه غیبت امام مهدی (عج) و میراث امام حسن عسکری (ع) است.

«اَلدَّمْعَةُ السّاکِبَة فی أحْوالِ النَّبیّ و العِتْرَة الطّاهِرَة» (اشکِ ریزان در احوال پیامبر و آل پاکش) کتابی به زبان عربی در زندگانی (مناقب و مصائب) چهارده معصوم نوشته محمد باقر دهدشتی بهبهانی است. مطالب چشمگیری از این کتاب درباره امام حسین (ع) و واقعه عاشورا است. دهدشتی بهبهانی در این کتاب، زندگانی ائمه را در چند جلد نگاشته است که مجلدات چهارم و پنجم در ۱۴ فصل اختصاص به امام حسین و عاشورا دارد. در این کتاب مؤلف پاره‌ ای روایات غیر مستند و داستان های مجعول را نیز آورده است. وجود این قبیل مطالب، از اعتبار کتاب نزد محققان کاسته است. دهدشتی انگیزه خود از نوشتن این کتاب را اختصار کتاب‌ های فضایل و مقاتل و نادرستی کتاب‌ های طولانی در این زمینه یاد کرده است. جلد هشتم این کتاب به بررسی زندگی امام جواد (ع)، امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) می پردازد.

کتاب «موسوعة أهل البیت علیهم السلام» نوشته علی آشور، که به بررسی زندگی چهارده معصوم در بیست جلد می پردازد. جلد هجدهم این کتاب به موضوع امام حسن عسکری علیه السلام می پردازد. برخی از عناوین مرتبط با جلد هجدهم شامل: مولد ابي محمد الحسن بن علي (ع)، ام الامام العسکری (ع)، القاب الامام العسکری (ع)، کنیة الامام العسکری (ع)، کرم الامام العسکری (ع)، معرفة الامام العسکری (ع) باللغات، علم الامام العسکری بلیلة مولد القائم (ع)، معاجز الامام العسکری (ع)، طی الارض الامام العسکری (ع)، شهادة الامام العسکری (ع)، فضل زیارة الامام العسکری (ع) و غیره می باشد.

موسوعة الإمام العسكري (علیه السلام)، توسط گروه علمى مؤسسه ولى عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، آقايان سيد محمد موسوى، عبدالله صالحى، مهدى اسماعيلى و سيد ابوالفضل طباطبايى، تحت اشراف سيد محمد حسينى قزوينى به زبان عربى تدوين شده است. اين اثر سومين موسوعه تدوين‌شده از اين مؤسسه بوده كه دربردارنده آنچه از امام حسن عسکری (علیه السلام) - در گفتار و كردار - صادر شده، همچنين آنچه از ديگران - كتب آسمانى، انبيا، ائمه (علیهم السلام) و شخصيت‌هاى شيعه و سنى - در شأن و منزلت ايشان وارد گرديده است، مى‌باشد؛ به‌عبارت‌ديگر، معجم تمامى امورى است كه به امام عسكرى (علیه السلام) مربوط مى‌باشد. اثر حاضر، گسترده‌ترين و جامع‌ترين كتاب موجود در مورد حيات امام يازدهم علیه السلام مى‌باشد. كتاب با دو مقدمه از ابوالقاسم خزعلى و سيد محمد حسينى قزوينى آغاز و مطالب در نه باب و يك خاتمه تنظيم و در شش جلد منتشر شده است. تعداد احاديث كتاب، حدود 1180 حديث مى‌باشد و از حدود 210 عنوان كتاب از منابع اوليه شيعه و سنى استفاده شده است یکی دیگر از امتیازات و ویژگی های این موسوعه، فهرست های مختلف و متنوّعی است که در 30 عنوان به شرح زیر خواهد بود: فهرست آیات شریفه قرآن، دعاها و زیارات، احادیث شریفه، کلمات غیر معصوم، اسامی 14 معصوم علیهم السلام ، پیامبران سلف و جانشینان ایشان، نام فرشتگان و جنّیان، مردان، زنان، مکان ها و شهرها، صنایع و حرفه ها، فرقه ها و مذاهب، پادشاهان و خلفا، عناوین فقهی، وزن ها و کیل ها و...، اشعار، اوّلیّات، ضرب المثل ها، امراض و آفات، زبان های گوناگون، مقامات الهی، حیوانات، خوراکی ها و آشامیدنی ها، پوشیدنی ها، رنگ ها، زینت آلات، کتاب های آسمانی، وقایع و ایّام، ستارگان، مصادر و منابع موسوعه "جلد اول" شامل باب اوّل در شش فصل: فصل اوّل در 4 موضوع: پیشگویی حضرت رسول صلی الله علیه و آله وسلم و بشارت بر ولادت امام عسکری علیه السلام، تاریخ ولادت و محلّ ولادت. فصل دوم نیز در 4 موضوع: نام حضرت در کتاب های آسمانی، نسب حضرت، ألقاب و کنیه حضرت. فصل سوم در 2 موضوع: شمائل و جمال حضرت. فصل چهارم در 4 موضوع: نام مادر، شأن آن مخدّره، همسران و اسامی و حالات ایشان، زیارت نامه نرجس و فرزندان دختر و پسر، خواهران و برادران حضرت. فصل پنجم در 3 موضوع: مدّت عمر هنگام خروج از عراق، مدّت امامت و مدّت عمر هنگام شهادت. فصل ششم در 5 موضوع: تاریخ شهادت، چگونگی شهادت، نماز بر جنازه حضرت و محل و کیفیت دفن. باب دوم در شش فصل: فصل اوّل در 15 موضوع: نصوص وارد بر امامت حضرت از کتاب های آسمانی و انبیا و معصومان علیهم السلام . فصل دوم در 9 موضوع: برخی از احادیث وارده پیرامون فضائل و مناقب حضرت. فصل سوم در 6 موضوع: علائم و نشانه های امامت در کلام معصومان علیهم السلام . فصل چهارم در 11 موضوع: معجزات و کرامات حضرت در جریانات مختلف. فصل پنجم در 2 موضوع: زیارات وارده و دعای متضمّنِ توسّل به حضرت. فصل ششم: در بیان کلمات بزرگان پیرامون شخصیّت والامقام حضرت.

موسوعة الإمام العسكري (علیه السلام)، توسط گروه علمى مؤسسه ولى عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، آقايان سيد محمد موسوى، عبدالله صالحى، مهدى اسماعيلى و سيد ابوالفضل طباطبايى، تحت اشراف سيد محمد حسينى قزوينى به زبان عربى تدوين شده است. اين اثر سومين موسوعه تدوين‌شده از اين مؤسسه بوده كه دربردارنده آنچه از امام حسن عسکری (علیه السلام) - در گفتار و كردار - صادر شده، همچنين آنچه از ديگران - كتب آسمانى، انبيا، ائمه (علیهم السلام) و شخصيت‌هاى شيعه و سنى - در شأن و منزلت ايشان وارد گرديده است، مى‌باشد؛ به‌عبارت‌ديگر، معجم تمامى امورى است كه به امام عسكرى (علیه السلام) مربوط مى‌باشد. اثر حاضر، گسترده‌ترين و جامع‌ترين كتاب موجود در مورد حيات امام يازدهم علیه السلام مى‌باشد. كتاب با دو مقدمه از ابوالقاسم خزعلى و سيد محمد حسينى قزوينى آغاز و مطالب در نه باب و يك خاتمه تنظيم و در شش جلد منتشر شده است. تعداد احاديث كتاب، حدود 1180 حديث مى‌باشد و از حدود 210 عنوان كتاب از منابع اوليه شيعه و سنى استفاده شده است یکی دیگر از امتیازات و ویژگی های این موسوعه، فهرست های مختلف و متنوّعی است که در 30 عنوان به شرح زیر خواهد بود: فهرست آیات شریفه قرآن، دعاها و زیارات، احادیث شریفه، کلمات غیر معصوم، اسامی 14 معصوم علیهم السلام ، پیامبران سلف و جانشینان ایشان، نام فرشتگان و جنّیان، مردان، زنان، مکان ها و شهرها، صنایع و حرفه ها، فرقه ها و مذاهب، پادشاهان و خلفا، عناوین فقهی، وزن ها و کیل ها و...، اشعار، اوّلیّات، ضرب المثل ها، امراض و آفات، زبان های گوناگون، مقامات الهی، حیوانات، خوراکی ها و آشامیدنی ها، پوشیدنی ها، رنگ ها، زینت آلات، کتاب های آسمانی، وقایع و ایّام، ستارگان، مصادر و منابع موسوعه "جلد چهارم" اختصاص به باب نهم در پنج فصل دارد: فصل اوّل: متضمّنِ احادیث شریفه قدسیه. فصل دوم: کلمات ملائکه و فرشتگان الهی. فصل سوم در 2 موضوع: سخنان پیغمبران سلف و کلمات حضرت رسول علیهم السلام . فصل چهارم در 13 موضوع: متضمّنِ سخنان حضرت فاطمه زهرا و امامان علیهم السلام . فصل پنجم در 11 موضع: حاوی سخنان افراد و شخصیت ها. و اما خاتمه موسوعه، مشتمل بر چهار فصل است: فصل اوّل: آن دسته از روایات و احادیثی که به قرینه راویان حدیث و نظرات دانشوران علم رجال و درایه، از دیگر معصومان علیهم السلام بوده؛ ولی اشتباهاً به نام امام عسکری علیه السلام ثبت گردیده است. فصل دوم: اشخاص و افرادی که مورد مدح و یا مذمّت حضرت قرار گرفته اند. فصل سوم در 4 موضوع: موثّقین، معتمدین، نمایندگان و خادمان حضرت و نیز شعرای هم عصر امام که در عظمت وی اشعار سروده اند. فصل چهارم: راویان و اصحاب امام عسکری علیه السلام می باشد که مشتمل بر 2 موضوع است: الف) راویان و اصحابی که دانشوران علم رجال در کتاب های خود به نام آنان تصریح نموده اند. ب) راویانی که در این موسوعه مستقیماً از حضرت نقل سخن یا سیره کرده اند.