جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مباحث مهم در حوزة انسان شناسی، کرامت انسان است. از آنجا که امروزه کرامت انسانی با مباحث حقوق بشر رابطه ای ناگسستنی یافته است، تحلیل و تبیین آن در چارچوب قرآن کریم امری ضروری است. تأمّل در آرای قرآن پژوهان و مفسّران، نشان از آن دارد که در بحث کرامت انسان، اندیشه واحدی مشاهده نمی شود. برخی از قرآن پژوهان به جای کرامتِ «ذاتی»، از کرامت «اقتضایی» دفاع کرده اند. بنا بر این دیدگاه، هرچند انسان بالقوّه گوهری شریف است، امّا «انسان بما هو انسان» کرامت ذاتی بالفعل ندارد، بلکه تنها انسان مؤمن است که کرامت ذاتی خود را به فعلیّت رسانده است. آنان برای این نگرش، به دلایل متعدّدی تمسّک جسته اند که مهم ترین آنها، آیاتی از قرآن مجید است که گمراه تر بودن بعضی از انسان ها نسبت به حیوانات را مطرح کرده است. این نوشتار می کوشد با روش توصیفی تحلیلی و به شیوة مطالعة کتابخانه ای، به واکاوی این دیدگاه که یک بحث درون دینی است، بپردازد و نشان دهد کرامت، یک امر ذاتی و غیرقابل انفکاک از انسان است.

هدف از تحقیق حاضر بررسی مبانی معرفت شناسی و ارزش شناسی نظریه های بوروکراسی و اقتضایی و دلالت های تربیتی آن ها در مدیریت آموزشی بوده و به دلیل ماهیت موضوع آن ، توصیفی – تحلیلی می باشد. بر مبنای یافته های تحقیق معرفت شناسی مبتنی بر عینیت در سازمان بوروکراتیک حکم فرماست، و در سازمان های بوروکراتیک جهت ارزش یابی در سازمان از روش های عینی و علمی استفاده می شود. اخلاق نیز در سازمان های بوروکراتیک به معنای رعایت نظم و پیروی از قوانین و مقررات غیر شخصی می باشد و ارزش افراد به پست و جایگاه سازمانی آن ها بستگی دارد. به همین ترتیب هدف آموزش و پرورش بوروکراتیک، تولید نیروهای متخصص است نه انسان های فرهیخته. در مدرسه نیز با تاکید بر آزمون های استاندارد، برنامه درسی از قبل تعیین شده و بدون انعطاف مبنای کار معلمی است که محور و مرکز یادگیری است. همچنیننظارت بر کار مدیران و معلمان بیشتر جنبه بازرسی و بیرونی دارد. که منجر به متمرکز بودن نظام آموزشی می شود. ازسوی دیگر معرفت بر مبنای نظریه اقتضایی خاصیتی ذهنی، عینی و نسبی فرض می شود.استفاده از انواع تصمیم گیری، تاکید بر سازمان ارگانیکی، اهمیت دادن به خلاقیت و نوآوری در سازمان ها، آموزش ضمن خدمت کارکنان، تاکید شناخت محیط بیرونی سازمان و نگاه سیستمی مورد توجه قرار می گیرد. همچنین به طور کلی نسبی و ذهنی بودن ارزش ها، و نسبیت گرایی در اخلاق، مبنای ارزش شناسی نظریه اقتضایی می باشند. به همین ترتیب با تاکید این نظریه بر معرفت نسبی، برنامه ریزی های نظام آموزشی و محتوای دروس با توجه به تغییراتی که در جامعه روی می دهد، متغیر و تابع زمان و مکان و موقعیت ها می باشند و به تبع آن ارزش های حاکم بر نظام آموزشی مطابق تغییرات جامعه، تغییر می کنند. همچنین در نظام آموزشی احترام به کارکنان و تاکید بر روابط انسانی، توجه به ویژگی های فردی دانش آموزان، خودارزیابی و خودکنترلی مدیران و معلمان، رفتار مشارکت جویانه در مدارس از اهمیت زیادی برخوردار هستند.