جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اسلام در حدود سال 570 میلادی در شبه جزیره عربستان ظهور کرد و طی گسترش آن به سرزمین های دیگر در عهد خلفای راشدین یعنی از حدود سال 633 میلادی (12 هجری) تا 711 میلادی (60 هجری) سرزمین های زیادی از جمله شام و ماوراءالنهر و ایران و لیبی و مصر و مراکش و شمال آفریقا و اسپانیا (اندلس) به دست مسلمانان افتاد. در پی این فتوحات و نیز روحیه مثبت و جدید اعراب در کشش به سمت دیگر ملت ها و آشنایی با فرهنگ و علوم آنها و مهم تر از همه تشویق اسلام و پیامبر (ص) به تعقل و تفکر و کسب علم و دانش و علل دیگر سبب شد تا یک نهضت پویای علمی در سرزمین های نوظهور اسلام از شرق تا غرب یعنی از عربستان تا اندلس و دیگر سرزمین های الحاقی شکل بگیرد. مراکز علمی جهان و فتوحات اسلام: سرزمین های الحاقی در ذیل چندین تمدن بزرگ از جمله ایران و مصر قرار داشت و به واسطه حملات اسکندر در پیش از میلاد مسیح (ع) فرهنگ و زبان یونانی نیز در این سرزمین ها و بعدا در قلمرو روم شرقی گسترش یافته بود و بعد از فرمان یوستینیانوس در 629 میلادی که منجر به تعطیلی آکادمی افلاطون شد، مدارس اسکندریه، رها (ادسا)، نصیبین، انطاکیه و حران مهم ترین مراکز علمی بودند که اکنون در ذیل قلمرو اسلامی به فعالیت خود ادامه می دادند و بعدا در زمان عباسیان بغداد نیز به آنها اضافه شد. نکته مهمی که در پس این فتوحات وجود داشت این بود که سرزمین هایی که در تحت سیطره زبان و فرهنگ یونانی قرار داشتند به واسطه ادغام شدن با سرزمین های جدید از جمله شرق جهان اسلام که فرهنگ غیریونانی بر آنها حاکم بود به دیگر فرهنگ ها و زبان ها نیز گرایش یافتند و نکته مهم تر اینکه در خود قلمرو اسلام نیز آشنایی با فرهنگ های غیرعربی همچون یونان و ایران سبب کشش و علاقه برخی به علوم غیرعرب و غیراسلامی شد. تاریخ این کشش و علایق ثبت و ضبط شده و دورانی در حدود دو قرن از زمان خلیفه دوم تا انتهای خلافت مامون عباسی (218-198 هجری) را دربرگرفته است.