جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فارابی معتقد است نفس انسان با ادراک معقولات به مرتبه عقل بالفعل و سپس عقل مستفاد می‌رسد و قادر می‌شود که با عقل فعال و مبادی الهی دیگر اتصال یابد. اتصال به مبادی الهی و تعقل آنها، تدریجاً از نفس انسانی، «انسان الهی» می-سازد که به زعم فارابی بالاترین مرتبه سعادت بوده و جایگاه تحقق آن نه در جهان مادی، که در جهان اخروی است. فارابی سعادت را با وصف آن‌جهانی همراه می‌کند و با این کار، طرح سعادت خویش را در نسبت با مفهوم رستگاری و سعادت اخروی دینی قرار می‌دهد. تعریف دین از سعادت اخروی عبارت است از زندگی در سایه قرب و رضوان الهی که با مقدماتی چون ایمان و عمل برخاسته از آن محقق می‌شود. فارابی در تفسیر خود از سعادت پا را فراتر از ادراک عقلی و برهانی نمی‌گذارد. او معرفت و تعقل صرف را وسیله تقرب به إله و نهایتاً الهی‌شدن انسان می‌داند و منشاء ارادت و گرایش به إله را سراسر عقلی توصیف می‌کند. به عبارت دیگر الوهیتی که از آن سخن می‌گوید الوهیت عقلی است و وجهه ایمانی قلبی ندارد؛ حال آنکه آنچه در دین موجب تقرب انسان به خداوند می‌شود و خوشنودی متقابل خالق و بنده را در پی دارد ایمان است که عبارت است از تصدیق و تسلیم ارادی قلبی که فراتر از معرفت و تصدیق برهانی صرف است. آنچه در این تحقیق درصدد تبیین آن هستیم عبارت است از اینکه سعادتی که مقصود فارابی است چیزی بیش از لذت حاصل از ادراک و معرفت عقلی صرف نیست و چنین مفهومی نمی‌تواند در تناسب تام و تمام با مفهوم رستگاری اخروی دینی و مولفه‌های سازنده آن باشد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل و بررسی کتاب حیات پس از ایمان اثر فیلیپ کیچر (گزارشِ آلوین پلنتینگا؛ نقد و بررسی از دیدگاه علاّمه طباطبائی(ره))

نویسنده:

علی کربلایی پازوکی، مهدی اخوان

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , نقد و بررسی کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه علامه طباطبایی (ره),

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علامه طباطبایی , پلانتینگا , حیات پس از ایمان , فیلیپ کیچر , آینده بشر , عقل و ایمان , اصطلاحنامه اخلاق اسلامی , درباره علامه طباطبایی

کلیدواژه‌های فرعی :

جان هیک , جاودانگی نفس , زندگی هدفدار , نیاز به دین در دنیای معاصر , اسطوره های دینی , دفاع طبیعی گرایانه از اخلاق , دین خالص , حیات سکولار , شکوفایی بدون دین , حس الهی , جاودانگی دین , وحدت دین , صدق و کذب آموزه های دین , عینی انگاری اخلاق , تعارضات کارکردی اجتماع , نقش انبیاء در فرهنگ بشری , نسبت اخلاق و دین , پلورالیسم‌ دینی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

درباره نقش دین در فرهنگ و تمدّن بشری در گذشته و آینده دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. بعضی از اندیشمندان برای دین نقش سازنده، مثبت و متعالی تعریف کرده‌اند، امّا برخی از فیلسوفان دین معاصر، مانند کیچر در کتاب حیات پس از ایمان با نگاه شکّاکانه و سکولاریستی به دین، بر این باورند که ادیان به دلیل گزارش‌ها و تصویرهای متفاوت و گاه متعارض که از «امر متعالی» بیان می‌کنند و تنوّع گستردۀ آموزه‌ها و آرای دینی و نیز ناهمخوانی آنها با یکدیگر، غیرواقعی هستند و قابل‌اعتماد نیستند. بنابراین، از منظر کیچر ارزش‌های حاکم بر آینده فرهنگ و تمدّن بشری ارزش‌های سکولاریستی جهان شمول است. این کتاب بعد از گزارش متن آن به قلمِ آلوین پلنتینگا، فیلسوف مشهور و نکته‌سنج مسیحی، مورد ملاحظات انتقادی و دفاعِ به‌زعم ما ناموفق او قرار گرفته است. علاّمه طباطبائی به عنوان یک فیلسوف مسلمان معاصر بعد از بیان تعریف و ماهیّت دین و تقسیم آن به دین حقّ و باطل اوّلاً تنوّع دینی را محدود به ادیان ابراهیمی و ثانیاً حقیقت و روح حاکم بر ادیان را تسلیم حقّ و بیان الهی می‌داند. ایشان اختلاف در شرایع را به لحاظ نقص و کمال، کمیّت و کیفیّت نه اختلاف ذاتی و از نوع تعارض و تنافی بیان می‌کند و معتقد است، همان‌گونه که فرهنگ گذشتۀ بشر متأثّر از تعالیم انبیاء بوده، فرهنگ حاکم بر آیندۀ بشر نیز متأثّر از فرهنگ، ارزش‌ها و مؤلّفه‌های دین است. از جمله دلیل‌های علاّمه در این باب، فطری بودن دین و ثبات ارزش‌های فطری است. این پژوهش بعد از ترجمه و تحقیق دقیق کتابِ حیات پس از ایمانِ کیچر بر اساس گزارش پلنتینگا، به روش توصیفی و تحلیل متن و به شیوۀ کتابخانه‌ای، به بررسی و نقد نظرهای کیچر از منظر علاّمه طباطبائی می‌پردازد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 99 تا 116

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ترجمه و بررسی کتاب معرفت شناسی اخلاقی آرُن زیمرمن

نویسنده:

سیمین جهانی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , ترجمه اثر

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

توجیه (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی اخلاقی , Epistemology شناخت شناسی - بحث معرفت (مجتبوی)

چکیده :

امکان تشخیص درست از خطا و چگونگی آن، همراه با انبوهی از موضوعات مربوطه، موضوع رشته معرفت‌شناسی اخلاقی است. به همین دلیل از میان همه، زیمرمن مباحث کتاب را بر فهم نظریات مختلفی متمرکز می‌کند که درباره "معرفت اخلاقیِ بنیادین و توجیه" است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ارزیابی اخلاقی نظریه رفتار درمانی عقلانی-هیجانی آلبرت الیس

نویسنده:

مجید عبودی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

باور , اخلاق , معارف اسلامی , هیجان , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی , روان‌شناسی قربانیان فاجعه , الیس، آلبرت , روان‌درمانی منطقی-هیجانی , هنر و علوم انسانی , الیس، آلبرت , روان‌شناسی قربانیان فاجعه , روان‌درمانی منطقی-هیجانی

چکیده :

با به وجود آمدن دنیای مدرن مشکلات عاطفی انسان‌ها روز به روز افزایش پیدا کرد از همین رو روانشناسان سعی بر برطرف کردن این اختلالات کرده‌اند به گونه‌ای که در حال حاضر 400 نوع نظام روان‌درمانی ابداع شده که در میان این تعداد کثیر، اندکی محدود نظر افراد را به خود جلب کرده است. در بین این چند نظریه، نظری? رفتار درمانی عقلانی- هیجانی در بین اشخاص ازمحبوبیت خاصی بر خوردار شده که توسط آلبرت الیس ابداع شد. او با در هم آمیختن روانشناسی و فلسفه نظامی را ابداع کرد تا انسان‌ها بتوانند با به چالش کشیدن باورهای نامعقول خود بر اختلالات هیجانی ورفتاری خود فایق آیند و در راه شادکامی که هدف اصلی انسان‌ها است قدم بردارند. برخی‌ها معتقدند- از جمله خود الیس- که این نظریه یک نظام اخلاقی بوده و حتی ایدهای الیس را با اخلاق فضیلت ارسطو یکی دانسته‌اند که البته با زبانی متفاوت بیان شده است. این نظام معتقد است که افکار و باورها بر رفتار و احساس تأثیر می‌گذارد و دلیل اصلی اینکه فردی رفتاری اخلاقی و غیر اخلاقی انجام می‌دهد افکار و باوری است که در مورد چیزی یا وقایعی که روی می‌دهد دارند چون خوبی و بدی خارج از ذهن انسان وجود ندارد. به اعتقاد الیس این رویدادها نیستند که باعث رفتار می‌شوند بلکه طریق? فکر کردن انسانها به آن رویدادها است که باعث رفتار خوب یا بد می‌شود.انسان با جایگزین کردن افکار منطقی به جای افکار غیرمنطقی در خود می‌تواند احساسات سالم تولید کند که به دنبال آن رفتارهای معقول و اخلاقی از او سر بزند؛ بنابراین می‌توانیم یکی از کارهای اصلی این نظریه را تعدیل هیجانها توسط عقل بدانیم. الیس برای اینکه به این هدف برسد روش‌هایی اخلاقی را معرفی می‌کند که از جمله می‌توان، به خودپذیری و دیگرپذیری نامشروط اشاره کرد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

خطاهای نظریه ی خطای جان مکی

نویسنده:

مهدی اخوان ، مهدی کشمیری ، حامد مرآتی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

چکیده :

این مقاله می‌کوشد آرای فرااخلاقی فیلسوف اخلاق معاصر جی. ال. مکی (موسوم به نظریۀ خطا) را توصیف و تحلیل و نهایتاً سنجش انتقادی کند. نظرات فرااخلاقی و موضع شکاکانه مکی در خصوص احکام و گزاره‌های اخلاقی نیز، همچون آرای او در حوزۀ فلسفۀ دین، عمدتاً متأثر از نظرات فیلسوف انگلیسی، دیوید هیوم، و شرح‌وبسط‌یافتۀ آنهاست؛ با این تفاوت که نظرات او، دست‌کم در قلمرو اخلاق، پیچیده‌تر از آرای هیوم است و در نتیجه نقد وارد بر آن نیز دشوار‌تر است. رأی و نظر او، در کنار اشتراکاتی که با دیگر قرائتهای شکاکانه در حوزۀ اخلاق دارد، تفاوتهایی نیز با آنها دارد که موجب می‌شود برخی انتقاداتی که به دیگر روایتها از نیهیلیسم اخلاقی وارد می‌شود، بر نظریۀ خطای او کارگر نیفتد؛ بنابراین ما ناگزیریم که استدلال‌های جداگانه‌ای در دفاع از معرفت اخلاقی و نیز در نقد نظریۀ خطا بیاوریم. نگارنده بر آن است که استدلالهایی که جان مکی به سود مدعایش می‌آورد، اولاً مخدوش‌اند و ثانیاً، بر فرض صحت، ادعای وی را که همان نیست‌انگاری اخلاقی است، نتیجه نمی‌دهند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 145 تا 171

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تلاقی های منطق و اخلاق

نویسنده:

مهدی اخوان

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

است- باید , فلسفه اخلاق (عام) , منطق و اخلاق

کلیدواژه‌های فرعی :

ضعف اراده , باید و نباید , استدلال عملی و اخلاقی , مغالطه طبیعی نگرانه , استلزام مادی , رابطه واقعیت و ارزش , Moral action , پیوند منطق و اخلاق , اخلاق صوری , پارادوکس های منطق تکلیف , بایستن و توانستن , مغالطه اشتراک لفظ , استدلال از طریق پرسش گشوده , یگانه انگاری اخلاقی , کثرت گرایی اخلاقی , خاص گرایان اخلاقی , قیاس عملی و اراده ضعیف ,

شاپا (issn):

2383-3025

چکیده :

در این جستار با اشاره به برخی قلمروهای تلاقی منطق و اخلاق، به مشکلات و راه‌حل‌ها و عرصه‌های جدید و بدیع پژوهش که ثمرۀ این تلاقی‌ها بوده، پرداخته می‌شود. از میان مباحث و مسائل بسیار، در این مجال، این چند مناقشۀ منطقی فلسفی را گزارش و بررسی می‌کنیم: شکاف «است ـ باید» (مسألۀ هیوم) و طرح برخی راه‌حل‌های طرح‌شده در مقابل آن و پارادکس‌های منطقِ تکلیف، اصل منطقی ‌ـ ‌اخلاقی «بایستن مستلزم توانستن است» و تحلیل منطقی آن، مغالطۀ طببیعی‌انگارانه (و در ذیل آن استدلال از راه پرسش گشوده)، مسائل و مناقشات ناظر به استدلال و قیاس عملی و اخلاقی (در قالب نقش اصول در استدلال اخلاقی و مسألۀ ضعف اراده). این مسائل و مناقشات در طی تاریخ فلسفۀ جدید، باعث ایجاد ادبیات و آثار و موضوعات جدید بسیاری در هر دو قلمرو منطق و اخلاق شده است؛ سیری که همچنان ادامه دارد. این‌ها مباحثی است که خود طرح‌کنندگان اولیه به آن‌ها التفات و توجه نداشته‌اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 103 تا 127

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

سازگاری و کفایت پلورالیسم دینی جان هیک

نویسنده:

مهدی اخوان

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

وضعیت نشر :

موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران: ,

زبان :

فارسی

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

کثرت گرایی جان هیک و نظریۀ ارجاع

نویسنده:

مهدی اخوان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

هیک , کثرت گرایی دینی , معرفت شناسی کانتی , دلالت شناسی و نظریة ارجاع , معرفت شناسی کانتی , کثرت‌گرایی دینی

چکیده :

جان هیک فیلسوف دین فقید قرن بیستم، به نظریه پردازی در باب مسئلة تنوع و کثرت دینی شهرة آفاق است. او با اتخاذ مبادی و مبانی گوناگون معرفت شناختی فلسفی سعی در طرح فرضیه ای تبیینی دارد که به باور او بهترین تبیین تکثر در جهان واقعی را ارائه دهد. هیک به لحاظ هستی شناختی وجود واقعیت غایی مستقل از ذهن و زبان را (البته در قالب رئالیسم انتقادی) می پذیرد، اما رئالیسم فقط سویۀ هستی شناختی ندارد و دارای سویه های معرفت شناختی و دلالت شناختی نیز است. از این جهت هیک راه ناهموار و دشواری را باید طی کند. در این مقاله با تحلیل دیدگاه کثرت گرایانۀ او در تبیین تجربۀ دینی و معرفت شناسی آن، نشان می دهیم وی با پذیرش نظریة توصیفی (فرگه راسلی) ارجاع (دلالت) به گونه ای ناواقع گرایی هستی شناختی تن می دهد. ما با اشاره به لوازم و پیش فرض های مصرح و غیر مصرح هیک در باب ارجاع و دلالت، از امکان التزام به این لوازم بر طبق دیدگاه هایی که خود هیک اتخاذ کرده است، پرسش می کنیم. پرسش این است که نظریۀ ارجاعی که هیک در باب واقعیت دینی می پذیرد او را به منظری سازگار با دیدگاه رئالسیتی اش می رساند یا خیر؟

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر