جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه در ‎3 فصل تدوین شده است: در بخش اول کلیات مفاهیم و اصطلاحات موجود در پایان نامه و فرقهای موجود در تحقیق بررسی شده، در بخش دوم روایاتی از امام صادق علیه السلام که در ذیل آیه های مورد بحث وارد شده از تفاسیر روائی شیعه جمع آوری و سپس کلیه روایات اخذ شده از منابع اصلی آورده شده است و در بخش سوم در بررسی دلالی نیز با توجه به مضامین احادیث به کتب لغت، تفسیر، شروح متب حدیثی مراجعه و نکاتی که به فهم مضمون احادیث کمک می کند نقل گردید تادر پایان شرح حال رجال در فصلی جداگانه تنظیم و تدوین گردد. ‎143حدیث ذیل ‎53 آیه در این پایان نامه بررسی و ‎37حدیث از آنها معتبر و بقیه/

عدالت از شؤون و مقومات وجود و محور زندگی انسان است . چه بدون آن نه دایره وجود به هم رسیدی و نه آدمیان زندگانی را در می یابند. بنیاد هستی و آدمی بر عدل سرشته شده است . و راه یابی انسان به سوی سعادت جز با انتخاب آگاهانه طریق عدل و قسط محقق نمی گردد. جامعه بشری نیز جز با قیام و بسط عدل قوام نمی یابد. در راه تبیین عدالت در طول تاریخ نظریه های متعددی ارائه شده که اغلب آنها به دلایلی چون تک بعدی، اعتباریت ، نسبیت گروی، کثرت گرایی اخلاقی، برخورداری از مبانی ضعیف یا فقدان مبنا و... عملا تبدیل به ابزار ایدئولوژیک نظامهای حاکم گشته اند. در اسلام، نیز، هر چند این مسئله به وضوح در کتاب و سنت طرح شده است . ولی در طول تاریخ با ورود به حوزه منازعات کلامی و فقهی و... به تدریج ابزار سلطه دستگاههای حاکم گردیده و همین امر باعث ایجاد رکو.د و انحراف در نگرش غالب مسامانان به مساله عدالت شده است . البته در نگرش شیعی، عدل به عنوان یکی از اصول دین و مرتبط امامت و رهبری جامعه و عصمت امام باعث خود انگیختگی و ظلم ستیزی شیعیان گردید ولی در این حوزه نیز بستری که توانست زمینه های لازم برای نظریه پردازی در باب عدالت را در درون خود فراهم آورد، حکمت سیاسی عدالت است . که با ابونصر فارابی تاسیس شد و بویژه در حکمت صدرایی جایگاه حقیقی خود را بازیافت و اندیشمندانی چون امام خمینی و شهید صدر در جهت شکوفایی آن همت گماشتند. حکمت سیاسی ما که در بنیان، ماهیت و محتوا اسلامی است با هدف قرار دادن سعادت حقیقی انسان و عبور او از مدینه برای رسیدن به آن، عدالت را به مثابه خط مستقیم و سیر اعتدالی ترسیم کرد که تنها راه رسیدن به سعادت است . بر همین اساس ما در این نوشتار با توجه به دیدگاههای اندشمندان مورد بحث به ارایه نظریه ای در باب عدالت پرداختیم که براساس مفاهیمی چون فطرت ، حکمت (بیان) و عدل وجودی شکل می گیرد. در این نگاه عدالت امری فطری-مدنی و در عین حال عینی-انسانی است که بر سه اصل اساسی (وجدان)، (عقل) و (آزادی) ابتناء می یابد. براساس این نظریه، عدالت به مفهوم اعتدال، تناسب توازن، وسطیت حقیقی، طریقه مستقیم و استقامت بر آن است و مساوات ، قانونی بودن، احقاق حقوق، رعایت شایستگیها و... از مصادیق آن تلقی می شوند. به علاوه در قالب چنین نظریه ای عدالت دارای مفهوم مطلق و غیرنسبی، ذاتی، غیرتاریخی، عقلانی و منطقی، غیر عقلانی، عام و فراگیر، واقع گرایان، آرمان جویانه و قابل اجراست . عدالت صفت حقتعالی (ذات و فعل)، مقوم کائنات ، خصوصیت انسان، خصلت و ویژگی جامعه و نهادهای اجتماعی، قانون، اخلاق، مدنیت تعلیم، و تربیت ، قضاء و غیره بوده، به علاوه امری طبیعی، تک بعدی،تک گفتاری، تک موضوعی، قرارداری و نسبی گرایانه نمی باشد. همچنین عدالت معیار و ملاک اولیه دین، شریعت ، قانون، فقه، حکومت و تمام اعتباریات زندگانی انسان است .

کتابنامه: ص. ۱۰۹-‎۱۰۴؛ همچنین بصورت زیرنویس // این پژوهش از سه فصل تشکیل یافته است که عبارت است از: الف) عقل ب) وحی ج) رابطه ی عقل با وحی. فصل اول: عقل؛ مفهوم واژه ی عقل؛ بازداشتن و حبس است و اما در تعریف اصطلاحی آن هر یک از فلاسفه، عرفا و متکلمین و همچنین متفکرین غربببی تفسیرهای خاصی از عقل ارائه نموده اند که در برخی جهات نیز متفاوتند از این میان امام خمینی عقل را ابتدا به دو بخش انسانی و غیر انسانی تقسیم نموده و پس از تعریف هر کدام، عقل غیر انسانی را به لحاظ رتبه و جایگاه برتر از عقل انسانی معرفی نموده است. هم چنین ایشان عقل را ره دو بخش نظری و عملی هم تقسیم کرده بیان می کند که، کمال انسان به عقل عملی اوست، نه عقل نظری. ایشان در توضیح ماهیت عقلی، آن را امری غیر جسمانی و مجرد دانسته که با ضعف قوای جسمانی رو به انحلال نمی رود و برای اثبات این مطلباز دلائلی عقلی و نقلی بهره گرفته است. در خصوص حجیت عقل نیز دیدگاه های مختلفی از دانشمندان اسلامی و غربی مطرح می شود که برخی افراطی و برخی تفریطی و عده ای نیز معتدل می باشد. از این بین امام دارای دیدگاهی اعتدالی است که حجیت عقل را نه بطور مطلق نفی می کند و نه به طور مطلق می پذیرد بلکه در قلمرو خاص آنرا حجت می داند. و اما در خصوص قلمرو عقل امام خمینی بر این عقیده است که از عقل می توان، در مسائل اعتقادی، فلسفی و کلامی بهره برد و نیز از آن می توان به عنوان یک منبع فقهی در کنار دیگر منابع استفاده کرد ولی نباید غافل شد که عقل در فهم بسیاری از فروعات فقهی ناتوان است. ایشان در کنار تمام مزایا و منابع عقل، آنرا عنصری آسیب پذیر می داند که دارای ضعف ها و کاستی های است که نباید مورد غفلت قرار بگیرد و ایمان را تکمیل کننده ی بسیاری از نقص های عقل می داند. فصل دوم: وحی، اشاره سریع و رمز گونه است و در قرآن نیز کاربردهای مختلفی این واژه داشته استکه یکی از آنها به معنای وحی رسالی است که البته آن نیز بسته به اختلاف انبیاء و همچنین اختلاف حالت آنها متفاوت بوده است، گاهی با واسطه و گاهی بی واسطه و گاهی نیز با خلق صوت، این ارتباط خدا با پیامبران تحقق می یافت. دربراه وحی متفکران اسلامی تعریف هایی ارائه داده اند و هم چنین ویژگی های برای آن بر شمرده اند که مهمترین این ویژگی ها یکی معلم داشتن وحی، دوم استشعار و سوم ادراک موجودی دیگر به عنوان واسطه ی وحی می باشد. درباره ماهیت وحی نیز دیدگاههای مختلفی وجود دارد. برخی از آنرا نبوغ پیامبر و حاصل شخصیت او معرفی کرده اند و برخی نییز تبیین فلسفی از آن ارائه داده اند و عده ای نیز آنرا امری مرموز دانسته که از درک غیر انبیا خارج است، امام(ره) اگر چه آنرا امری مرموز می داند ولی درک آنرا تا حدودی برای غیر انبیا البته با دستگیری آنها ممکن می داند. از جمله مباحثی که درباره ی وحی مطرح شده است بحث از ضرورت وحی و اثبات این ضرورت است که امام(ره) این مسئله را از طریق احتجاج نفوس انسان ها به آگهی از صحت و مرض و سعادت و شقاوت خویش اثبات می کند و اما در خصوص قلمرو وحی امام معتقد است که قلمرو وحی علاوه بر مسائل فردی نمی داند بلکه حکومت و سیاست هم جزو قلمرو وحی محسوب می شود و درباره ی غایت وحی امام بر این عقیده است که پیامبران برای تهذیب و تربیت نفوس و اجرای عدالت در جامعه و همچنین ایجاد معرفت نسبت به حق تعالی مبعوث شده اند که از این بین غابت اصلی وحی همان معرفت خداست. فصل سوم: در این فصل دیدگاه های مختلف درباره ی ارتباط عقل با وحی مورد بررسی واقع می شود که از نظر امام این ارتباط دو سویه و طرفینی است یعنی عقل وظیفه ی اثبات حجیت وحی را بر عهده دارد و علاوه بر این در برخی موارد در بیان مسائل فقهی نیز به کمک وحی می آید و در مقابل وحی علاوه بر تأیید احکام صادره از سوی عقل نقش مهمی نیز در شکوفایی عقل ایفا می کند.

پژوهش حاضر شامل مقدمه و دو بخش است. مقدمه در مورد زندگی و آثار و سیر و سلوک عرفانی امام خمینی(ره) است. بخش اول در مورد مقامات و احوال در تصرف وعرفان بحث می کند که براساس ترتیب مقامات و احوال رایج در آثار عرفا است. بخش دوم در مورد اصطلاحات عرفانی است.

با توجه به اهمیت و جایگاه ودیعه و امانتداری تلاش در جهت تبیین و آشنایی با احکام ودیعه در فقه اسلامی و تطبیق آن با قانون مدنی هدف از این تلاش می باشد.به امید بسط و گسترش این سنت حسنه در جامعه.روش پژوهش : کتابخانه ای- فیش برداری از متون فقهی و تطبیق با قانون مدنی.نتیجه کلی : ودیعه بطور خاص و امانتداری بطور عام از مباحث مهم فقهی- اجتماعی می باشد و بعنوان یکی از اصول زیربنای هر جامعه مطرح است.