جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از جمله امتيازات اين شرح، اين است كه عناوين مهمى براى مطالب كتاب «الدروس» شهيد صدر آورده و سعى شده به‌صورت سليس و روان و با بيانى ساده به توضيح مطالب پرداخته شود. هم‌چنين كوشش شده كه مباحث كتاب از هم مجزا گردد و سؤال و جواب‌ها به‌طور مجزايى ذكر شود كه بحث از دست مطالعه كننده خارج نگردد. در مباحث كليدى و مهم، سعى شده كه به مصادر اصلى آن رجوع داده شود. همچنين سعى شده به همه اقوال پرداخته نشود و مباحث، با مثال‌هايى فقهى، عجين شود تا مطالعه كننده بهتر مطلب را بفهمد و مطلب را به‌گونه كاربردى دنبال كند. بخشى از شرح، به ارجاع ضماير و اشاره به نكات وارد شده در متن كتاب، اختصاص داده شده است. برخى از مباحث كتاب عبارتند از: ۱. تعريف علم اصول و فايده آن ۲. احكام شرعى و تقسيمات آن ۳. دلايل شرعى (عقلى و لفظى) ۴. اثبات صدور ۵. اصول عمليه ۶. تعارض دلايل جلد 2 بررسی منشأ تکثر و انحلال در حکم، چگونگی دلالت داشتن کلام بر عموم، اقسام عموم و ادوات آن، عموم داشتن یک لفظ به لحاظ اجزاء و افراد آن، واجب توصلی و تعبدی، تخییر در واجب و واجب غیری از مباحث مهم اصولی مطرح شده در این مجلد از مجموعه حاضر است.

از جمله امتيازات اين شرح، اين است كه عناوين مهمى براى مطالب كتاب «الدروس» شهيد صدر آورده و سعى شده به‌صورت سليس و روان و با بيانى ساده به توضيح مطالب پرداخته شود. هم‌چنين كوشش شده كه مباحث كتاب از هم مجزا گردد و سؤال و جواب‌ها به‌طور مجزايى ذكر شود كه بحث از دست مطالعه كننده خارج نگردد. در مباحث كليدى و مهم، سعى شده كه به مصادر اصلى آن رجوع داده شود. همچنين سعى شده به همه اقوال پرداخته نشود و مباحث، با مثال‌هايى فقهى، عجين شود تا مطالعه كننده بهتر مطلب را بفهمد و مطلب را به‌گونه كاربردى دنبال كند. بخشى از شرح، به ارجاع ضماير و اشاره به نكات وارد شده در متن كتاب، اختصاص داده شده است. برخى از مباحث كتاب عبارتند از: ۱. تعريف علم اصول و فايده آن ۲. احكام شرعى و تقسيمات آن ۳. دلايل شرعى (عقلى و لفظى) ۴. اثبات صدور ۵. اصول عمليه ۶. تعارض دلايل جلد 3 هیئات جملات و دلالت آنها در علم اصول فقه اعم از جملات خبری، انشایی، تامه، ناقصه، صیغه امر و ادوات طلب، دلالت امر بر وجوب، چه به لحاظ صیغه و چه ماده آن، دلالت داشتن یا نداشتن امر بر اطلاق یا تقیید، تحلیلی از اوامر ارشادی و مولوی، دلالت آن برخورد تراخی، مره و تکرار، صیغه‌های مربوط به اطلاق مانند اسم جنس، چگونگی استفاده کردن اطلاق از یک لفظ یا جمله، تقابل اطلاق و تقیید، قیود احترازیه و مقدمات حکمت در اطلاق‌گیری از یک لفظ، معنای قید متصل و منفصل، قدر متیقن در مقام تخاطب، مفهوم اطلاق شمولی یا بدلی و موارد استعمال آنها، بررسی منشأ تکثر و انحلال در حکم، چگونگی دلالت داشتن کلام بر عموم، اقسام عموم و ادوات آن، عموم داشتن یک لفظ به لحاظ اجزاء و افراد آن، دلالت جمع معرفه به الف و لام به عموم و افاده عموم داشتن نکره در سیاق نفی از مباحث مهم اصولی مطرح شده در این مجلد از مجموعه حاضر است.

شناخت تهدیدات پیش روی تمدن اسلامی، برای پاسداشت و حفظ دستاوردهای این تمدن و تمهید عوامل بقای آن، امری ضروری است که متفکران مختلف همچون شهید سید محمدباقر صدر نسبت به آن اهتمام ورزیده‌‌اند. مقاله‌‌ی حاضر با بهره‌‌گیری از روش تحلیلی-توصیفی، تهدیدات سیاسی تمدن اسلامی را از دیدگاه شهید صدر مورد بررسی قرار داده است. نتایج نشان داد، که از دیدگاه سید محمدباقر صدر ارتباط میان فرهنگ، دین و دانش بر پویایی تمدنی تأثیرگذار هستند؛ هم‌‌چنین مواردی نظیر آزادی بی‌‌قیدوبند، بی‌‌عدالتی، فروپاشی رابطه‌‌ی امام و امت، تضعیف پیوندهای اجتماعی، انحراف از اصول اسلامی، تضعیف حکومت اسلامی و بی‌‌توجهی به مصالح جمعی از تهدیدات تمدن اسلامی محسوب می‌‌شوند.

معناشناسی حسن و قبح و تحریر معنای مورد نزاع در این مسأله، یکی از محورهای مهم در مسأله حسن و قبح است. در اندیشه محقق خراسانی، معنای حسن و قبح، سازگاری و ناسازگاری با قوه عاقله است و ملاک سازگاری و ناسازگاری نزد قوه عاقله، سعه وضیق وجودی افعال است که منشأ آثار خیر یا شر می‌‌شود. در اندیشه شهید صدر، دیدگاه محقّق خراسانی با اینکه لطیف‌ترین و دقیق‌ترین دیدگاه‌ها در این مسئله در میان اصولیان است امّا با این حال سه اشکال مهم بر آن وارد است: یکم) خلط میان مدرَک بالذات و مدرَک بالعرض؛ دوّم) چهار مورد نقض بر این نظریه؛ سوّم) فقدان تحلیل ملاک مدح و ذم. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی، نخست به تبیین دیدگاه­ محقق خراسانی پرداخته سپس نقدهای شهید صدر را ذکر نموده و در پایان به ارزیابی نقدهای شهید صدر پرداخته است.

کتاب الأسس المنطقية للاستقراء فی ضوء دراسة الدكتور عبدالکریم سروش من وجهة نظر الشهید آیة الله محمدباقر الصدر نوشته سید عمار ابورغیف می باشد. این کتاب به زبان عربی مشتمل بر تجزیه و تحلیل پایه‌های علم منطق درباره‌ی مساله‌ی 'استقرا' از دیدگاه آیت‌الله شهید سید محمدباقر صدر است که نویسنده با بهره‌گیری از مباحث دکتر سروش در زمینه‌ی مبحث یاد شده و ضمن بیان دیدگاه شهید صدر، به نقد و بررسی دیدگاه دکتر سروش پرداخته است.

سید محمدباقر صدر یکی از اندیشمندان بزرگ جهان اسلام و از مصادیق بارز یک عالم دینی است. صدر در عمر چهل‌وهشت ساله خود آثار بزرگی بر جای گذاشته که نشانگر نبوغ اوست. ابعاد گوناگون نظری و عملی او از وی چهره‌ای کم‌نظیر در تاریخ تفکر معاصر اسلامی ساخته است. او که تفکر را جدی می‌گرفت، به عنوان یک اندیشمند مسلمان هرگز ادعا نداشت که همه اندیشه‌های درست از آن متفکران اسلامی است. نگارنده در کتاب پیش رو تلاش کرده تا زندگی، اندیشه‌ها و آرای شهید محمدباقر صدر را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد.

محتوای این کتاب بررسی توصیفی ـ تحلیلی نظریه‌های سیاسی علامه صدر است که مولف ضمن آن کوشیده است تحلیلی اساسی از نامبرده که بیانگر دیدگاه‌های سیاسی او باشد، به دست دهد.

مجموعه‏ای از گفتارها و نوشته‏ها و نظریات محمدباقر صدر است که از آثار مختلف وی گردآوری و در 3 فصل تنظیم شده است. در فصل اول نمونه‏هایی از تحلیلهای شهید صدر در طرح مبحث توحید و استدلال بر وجود خدا و مباحث قرآنی و نبوت و رابطه انسان و خدا و اهداف نبوت ارائه شده است. فصل دوم به جنبه‏ها و ابعاد کلامی فلسفی امامت و دفاع استدلالی صدر از عقاید و آراء خاص شیعه اختصاص یافته و ابتکارات و طرح‏های نو آن در مبحث امامت تحلیل شده است. شهید صدر در این مبحث از روش و رویکردی تازه که پیوند دهنده مبحث تاریخی امامت با دغدغه‏های انسان امروز و نیازهای فکری جدید است بهره می‏گیرد. در فصل سوم تحت عنوان سنت و تجدد از رویکرد شهید صدر در ارائه قرائتی نو از اسلام و نقد وی از غرب و تمدن غربی بحث شده است.

فَدَک فِی التّاریخ کتابی به زبان عربی نوشته سید محمد باقر صدر (متوفای ۱۳۵۹ش). وی در این اثر، به مسئله تاریخی فدک پرداخته و مطالب آن را در پنج فصل گردآوری کرده است. مؤلف در این بخش‌ها، سرگذشت فاطمه زهرا(س) پس از درگذشت پیامبر اسلام (ص)، گوشه‌هایی از سخنان وی و گفت‌وگوهایش با خلیفه اول درباره میراث انبیاء را مطرح و نیز تاریخچه جغرافیایی و سیاسی فدک وارزش مادی و معنوی این سرزمین را بیان کرده است. کتاب فدک فی التاریخ کتابی تحلیلی است و نویسنده آن تلاش کرده است کتاب را بی‌طرف بنویسد و تحت تأثیر گرایش‌های فرقه‌ای و مذهبی قرار نگیرد. به نظر شهید صدر، نویسنده کتاب، ماجرای فدک اختلاف بر سر مالکیت فدک نیست، بلکه موضوعی کاملا سیاسی است؛ بنابراین او در این کتاب به ابعاد سیاسی این واقعه پرداخته است. کتاب در پنج فصل تدوین شده است: - بر صحنه قیام (عَلی مَسْرَحِ الثّورَة):شهید صدر در این فصل، حرکت حضرت زهرا پس از رحلت پیامبر (ص) را قیامی بزرگ می‌داند که با تمام وسعت خود در تاریخ ثبت شده و در ادامه به شرح صحنه‌های این قیام می‌پردازد. - معنای حقیقی و رمزی فدک (فَدَك بِمَعْناهَا الْحَقيقی وَ الرّمْزی): این فصل دربردارنده مشخصات جغرافیایی فدک و تاریخچه سیاسی آن بوده و درباره رد و بدل شدن آن میان خلفا و خاندان اهل‌بیت سخن می‌گوید. - رقابت سیاسی خلفا با حضرت علی (تاريخُ الثّوْرَة): شهید صدر رقابت سیاسی خلفا با حضرت علی(ع) و نقش آنان در زمینه‌سازی برای خلافت امویان را توضیح می‌دهد. - گوشه‌هایی از کلام فاطمه زهرا (قَبَسات مِنَ الْكَلام الْفاطِمی): تجزیه و تحلیل بخش‌هایی از خطبه حضرت زهرا - ارزیابی نهایی ماجرا (مَحْكَمَةُ الْكِتاب) استناد حضرت زهرا به قرآن برای دفاع از ولایت.