جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ابن عربی به عنوان نماینده سنت عرفان اسلامی و هایدگر نماینده تفکر معاصر پرنفوذترین متفکرین در فرهنگ اسلام و فلسفه غرب هستند. پرسش از حقیقت انسان پرسش اصلی است که نقش رشته راهنما برای ورود به اندیشه های این دو متفکر و تحقیق در آراء انانرا ایفا نموده است. این پژوهش از دو منظر قابل تعمق و مداقه نظر است: نخست بررسی امکان گفتگوی دو فرهنگ در باب یک مسئله انسان معاصر، بررسی امکان مشارکت نماینده یک سنت فکری دوران غیر مدرن در پاسخ به پرسش اساسی در عالم معاصر. این پژوهش با تکیه بر روش تحلیل محتوا آثار و متون دو متفکر و شارحان آنها رامورد بررسی قرار داده و با توجه به اقتضائات تاریخی و شرایط فکری آنها پاسخهای دو متفکر به این پرسش را استخراج نموده است. هرجا امکان تقریب آراء و تالیف اندیشه ها و یافتن افقهای مشترک مورد تامل بوده بطور طبیعی نقش محقق و برداشتهای وی بیشتر شده است.

از اساسی ترین و پیچیده ترین مباحث فلسفه کانت ، در بخش نظری که در کتاب نقد عقل محض مطرح شده است، بحث استنتاج استعلایی است. این بخش به بحث از جواز بکارگیری از مقولات می پردازد.آیا ما مجاز به بکارگیری مقولات هستیم؟ پاسخ مثبت کانت به این سوال ، در فصل استنتاج استعلایی در دو تحریر بیان می شود. مقولات ،اصل اساسی برای تجربه کردن است، و تجربه حسی از انطباعات متعدد تشکیل شده است. استنتاج استعلایی شالوده بحث دیالکتیک استعلایی است. چرا که مغالطات عقل محض به کاربرد ناروای مقولات بر می گردد.تحریر اول به استنتاج ذهنی و عینی می پردازد. در تحریر دوم صرفا به استنتاج عینی می پردازد.آیا کانت تبیینی روانشناختانه از استنتاج بیان می دارد ؟ اگر چه بعضی از ناقدان ، سعی بر این دارند که تبیین کانت را به نحو روانشناختی تلقی کنند . اما خود کانت به صراحت در نقد عقل محض پاسخ منفی به این امر می دهد و دلیل حذف استنتاج ذهنی از تحریر دوم را نه به جهت روانشناختی بودن آن، بلکه به جهت وجود ایده های غیرنقدی در آن تحریر می داند.

چکیده (فارسی): در این رساله سعی شده است ’حقیقت علم‘ از منظر دو فیلسوف بزرگ غرب و عالم اسلام یعنی هوسرل و صدرالمتألهین مورد مقایسه و تطبیق قرار گیرد. به جهت پیچیدگی این مسأله، فیلسوفان غربی بحث را به منشأ معلومات کشاندند. گویی در نظر آنان با روشن شدن منشأ و خاستگاه علم، بالطبع حقیقت علم نیز در ضمنِ حصول خود علم روشن می شود. فلاسف? اسلامی پس از تعریف علم و اثبات وجود ذهنی، ذات علم را حقیقت ذات الاضافه دانستند یعنی علم کیفیتی است که دارای اضافه است. در فلسف? غرب، نیز اصطلاح حیث التفاتی که اول بار برنتانو آن را صراحتاً اعلام کرد، بیانگر حقیقت علم است که رابط? میان فاعل شناسا و متعلق شناساست. هوسرل که شاگرد برنتانو بود برای توضیح ماهیت و چیستی علم از آن اصطلاح استفاده کرد. به نظر می رسد در این مسأل? مهم فلسفی که از قدیم مورد بحث متفکران در نحله های مختلف فلسفی بوده است، می توان به وجود تشابهات و توازی فکری میان صاحب نظران غرب و شرق پی برد. در این باره بخصوص بین هوسرل و صدرالمتألهین این انطباق و تشابه دیده می شود. هوسرل با طرح حیث التفاتی آگاهی حقیقت علم را توصیف می کند و صدرالمتألهین با اصطلاح انشاء نفس پرده از حقیقت علم بر می دارد. با وجود این که دو فیلسوف مورد نظر ما وابسته به دو فرهنگ و سنت فلسفی مختلف بوده و مبادی و مقاصد و غایت های متفاوتی نیز دارند، اما در این مسأله پس از مقایسه و مقارن? همراه با تحلیل ، روشن می شود که از نظر صورت بحث فلسفی در یک راستا اندیشیده اند و دارای تشابهات در این مسأل? فلسفی هستند.