جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقاله حاضر تحت عنوان "روشنگری چیست؟" اثر ایمانوئل کانت، به تبیین ماهیت روشنگری، آزادی، انقلاب، قانون گذاری، فرمانروایی و کشورداری پرداخته است.

فصل نخست کتاب با عنوان "مقدمه‌ی تاریخی و انتقادی" بحثی است درباره‌ی انتقاد "ابرهارت از کانت که مدعی است لایبنیتس تقسیم احکام به تحلیلی و تالیفی را پیش از کانت مطرح کرده است که پس از آن پاسخ کانت مطرح شده و در فصل دوم متن "رساله‌ی کشف" چاپ گردیده است. "این رساله در پاسخ به یورش تمام عیار یوهان آگوست ابر هارت... نوشته شده است. دعوی اصلی ابرهارت به بیان بسیار ساده این بود که هر مطلب صادقی که در نقد عقل محض هست، لایبنیتس قبلا آن را گفته و هر آن چه در نقد با فلسفه‌ی لایبنیتس متفاوت است، مثلا محدودیت معرفت به پدیدارها، گرفتار خطاست. بنابراین به اعتقاد او عقل‌گرایی لایبنیتس قبلا بر شکاکیت هیوم چیره شده است و دعاوی ما بعدالطبیعه‌ی عقل‌گرایانه در مقابل انتقاد کانت توجیه پذیرند. کانت به سهم خود چنان از این یورش به خشم آمده بود که از عهد دیرین خود، در وارد نشدن به مجادله‌ی مستقیم با منتقدانش دست کشید. و حاصل آن، اثری بود شدیدا جدلی و اغلب با لحن و آهنگی بسیار کند و در بسیاری جهات "قطعه‌ای استثنایی". با این حال این اثر دربردارنده‌ی تقریر جدید مهمی از تقسیم احکام به تحلیلی و تالیفی و تلاش کانت برای تعریف دقیق فلسفه‌اش در برابر عقل‌گرایی لایبنیتس نیز هست".

فاقد چکیده

نقد قوه حکم یا نقد سوم (به آلمانی: Kritik der Urteilskraft) کتابی فلسفی از ایمانوئل کانت است. این کتاب را عبدالکریم رشیدیان به فارسی ترجمه کرده‌است. نقد قوه‌ی حکم در «سه‌گانی» (تریلوژیِ) نقدیِ کانت اثری است که نقش میانجی و پیونددهنده‌ی دو اثر دیگر، یعنی نقد عقلِ محض و نقدِ عقلِ عملی را برعهده دارد و گذار از فلسفه‌ی نظری به فلسفه اخلاق را عملی می‌کند. کانت همان‌گونه که برای عقل محض و عقل عملی اصولی پیشین جُست‌وجو می‌کرد برای قوه‌ی حکم نیز، که قوه‌ای است مربوط به احساس لذت و الم، در جُست‌وجوی مبانی پیشین برآمد و کوشید فلسفه‌ای پیشین از ذوق برپا کند. مبنا یا اصل بنیادی نهفته در شالوده‌ی قوه‌ی حکم غایت‌مندی طبیعت است. این غایت‌مندی به دو صورت ممکن است، یا صوری و ذهنی یا واقعی و عینی. حکم به غایت‌مندی صورت یک عین بدون آن‌که هیچ غایت معینی برای آن قائل شویم حکم زیباشناختی است و اگر غایت معینی برای آن درنظر بگیریم حکم غایت‌شناختی است. بر همین مبنا، نقد قوه‌ی حکم نیز به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: در بخش اول فلسفه‌ی ذوق (مبحث زیبا و والا) و در بخش دوم غایت‌شناسی و غایت‌شناسیِ طبیعت بررسی می‌شود و بدین‌گونه سرانجام تأمل درباره‌ی زیبایی و نظم، زیباشناسی و غایت‌شناسی، در یک کل واحد، به‌هم پیوند می‌یابد. درک ساختار جامع فلسفه‌ی نقادی کانت بدون درک مباحث این اثر، که به گفته‌ی کاسیرر «بیش از هر اثر دیگری عصب زمانه‌ی خود را تحریک کرده است» میسر نیست.