جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امور عامّه بنابر تعریف ملاصدرا همان نعوت کلّیه و معانی وسیعه‌ای هستند که بر مطلق وجود حمل شوند و بنابر تعریف علّامه طباطبائی(ره) امور عامّه عبارت است از چیزی که مساوی موجود مطلق است، حال یا به تنهایی یا با طرف مقابلش- و مراد از مقابل، نتیجه تردیدی باشد که در تقسیم است- در این صورت امور عامّه مساوی موجود مطلق می‌باشد مثل علیّت و معلولیّت، امکان و وجوب، قدم و حدوث، وحدت و کثرت و غیره که این‌گونه معانی اختصاص به موجود خاص و ذات معیّن ندارند و بر همه‌ی اقسام موجود صدق تواند کرد، در این رساله ابتدا در فصل اول به بیان کلیات و مفاهیمِ امور عامّه می‌پردازیم سپس در فصل دوم، دیدگاه آیت‌الله مصباح درباره‌ی این امور را مطرح خواهیم کرد، در فصل سوم دیدگاه آیت‌الله فیّاضی را در مورد امور عامه مطرح نموده و در مهمترین فصل که فصل چهام باشد به اشتراکات و اختلافات این دو عالم بزرگوار درباره‌‌ی امور عامه سخن به میان آورده و نهایتاً در فصل پنجم به جمع‌بندی و نتیجه‌گیری خواهیم پرداخت از آنجا که شناخت امور عامّه، مدخل ورود به الهیّات بمعنی‌الأخصّ می‌باشد، لازم دیدیم به بررسی دو دیدگاه از فلاسفه‌ی معاصر نوصدرائی(استاد مصباح و استاد فیّاضی) درباره‌ی امور عامّه بر مبنای کتاب نهایهالحکمه علّامه طباطبائی(ره) بپردازیم و ثابت کنیم که این دو استاد در در بخش مُعظم امور عامّه با هم اشتراک نظر دارند و در پاره‌ای از موارد اختلاف نظراتی هم دارند، البته اگر با دقّت، در بیان این دو عالم بزرگوار نظر بیاندازیم خواهیم دید که بسیاری از اختلافاتی که بین دو استاد مطرح می‌شود، در واقع اختلافِ لحاظ و اختلافِ بیان می‌باشد و حقیقتاً اختلاف نیست؛ البته منکر این قضیه نیستیم که در پاره‌ای از موارد، اختلافِ اساسی بین دو استاد وجود دارد که در فصل چهارم به آنها خواهیم پرداخت. بنابراین مباحثی که به آنها خواهیم پرداخت عبارتند از: ۱. احکام کلی وجود، ۲. وجود مستقل و رابط، ۳. وجود ذهنی و خارجی، ۴. مواد قضایا(وجوب، امکان و امتناع)، ۵. ماهیّت و احکام آن، ۶. مقولات عشر، ۷. وحدت و کثرت، ۸. علّت و معلول، ۹. قوّه و فعل، ۱۰. سبق و لحوق- قدم و حدوث، ۱۱. عقل و عاقل و معقول.

کتاب مشتمل بر دو جلد است. در جلد اول كلياتى در باره اجتهاد و تقليد و احكام مربوط به آب‌ها بيان شده است. همچنین احكام نجاسات مطرح شده و راه‌هاى اثبات نجاست يك شىء، مورد بررسى قرار گرفته و چگونگى نجس شدن اشياى مختلف را بیان کرده است. در ادامه انواع مطهرات از قبيل آب، زمين (خاك)، آفتاب، استحاله، احكام ميت، احكام غسل‌هاى مستحبى، مبطلات نماز و مكروهات آن پرداخته شده. در جلد دوم احكام روزه، احكام زكات فطره و شرايط وجوب آن و مقدار و وقت وجوب و ... سخن به میان آمده است.

این اثر اثری سمبلیک و مقایسه ای است و در جریان عرفان تطبیقی میان جوکیان هند و عارفان مسلمان اثری کلاسیک محسوب میشود .چون شیخ عارف محمد غوث گوالیاری هم نزد عارفان مسلمان و همنزد جوکیان هندو آموزش نظری و عملی در یوگا و تصوف دین بود لذا توانسته است در این اثر به تلفیق شایسته توجه از ابن هر دو دست یابد از سوی دیگر از نکات جالب این کتاب تطبیق های خاص و ویژ ای است که میان عوالم مختلف انجام داده است.تطبیق بدن بدن با روح انسان شایسته توجه است.موضوع دیگر در این اثر سنبولیسم این است که مدام به رخ کشیده میشود و مثل هر اثر مهم عارفانه دارای ابعاد نماد گرانه و رمزی میباشد رمز های عالم کبیر،رمز های عالم صغیر باهم تطبیق داده میشود و نتایج خاصی ارائه میگرد.انسان شناسی عارفانه این اثر نیز بسیارجالب توجه و دقت است زیرا بر خلاف برخی متصوفه که به نفی تن و خواهش های جسمانی میپردازند محمد غوث،حفظ بدن و رسیدگی به ان را شایسته توجه میدانند و به متافیزیک تن میرسد و ابعادی از پزشکی خاص را که در میان هندوان شناخته شده عرضه میدارد.کتاب بحر الحیات نوشته شیخ محمد غوث گوالیاری از مشایخ سلسله شطاریه هند می باشد. این کتاب ابتدا به زبان امرتکند وسپس به زبانعربی و در نهایت به زبان فارسی در ده باب نگاشته شد . این کتاب که به معنای«دریای زندگانی است» به ریاضتهای جوکیان و آداب و اعمال وادراد ایشان پرداخته است . در بابهای ده گانه کتاب به ستاره شناسی و نجوم ، پزشکی ،اوراد و اذکار وهمچنین در باب معرفت در عالم صغیر و تاثیرات عالم صغیر همچنین در باب ریاضیات و کیفیت آن و نکاتی درباره معرفت ایجاد انسان وماهیت آن وحسد و ماهیت آن و معرفت وهم و فنای جسد و در نهایت در حکایت مبداء و معاد سخن می گوید. که در این مقال فرصت پیش آمد تا به این مهم بپردازم و کتاب خطی بحرالحیات رابه عنوان پایان نامه بررسی کنم.

مفتاح‌الغیب، نخستین اثری است که در عرفان نظری، توسط قونوی نگاشته شد و لذا فناری نیز که در مصباح‌الانس، مفتاح‌الغیب را شرح داده است، در استدلالی کردن مباحث عرفانی سهم بسزایی دارد. تعلیقات امام خمینی(س) بر مصباح‌الانس نیز قرائت او از تفکر قونوی است. اما چون امام از حکمای برجسته حکمت صدرایی نیز هست، تعلیقات او بر مصباح‌الانس، مبتنی بر حکمت متعالیه صدرالمتألهین است. این تحقیق، اثبات می‌کند که عرفان فلسفی قونوی، چون بر مبنای حکمت مشاء است، برای استدلالی کردن عرفان، کاستی‌های علمی بسیاری دارد، اما عرفان فلسفی امام خمینی بر مبنای حکمت متعالیه و بر اساس تعلیقات او بر مفتاح‌الغیب و مصباح‌الانس، توان تئوریزه کردن مبانی عرفانی را دارد و به معنایی، منطق عرفان نظری است.