جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در اسلام به دلیل مطرح نبودن اتانازی در زمان شکل‌گیری فقه، به بیان احکام فقهی و حقوقی این موضوع در فصلی مجزا پرداخته نشده است. اتانازی از دیدگاه اسلام به هر دلیل و انگیزه‌ای حتی از روی ترحّم و دلسوزی هرگز جایز نیست. اما باید گفت اتانازی، واژه‌ای عام است که گرچه در نگاه اول در میان جوامع، ادیان و مذاهب مختلف دیدی منفی نسبت به آن وجود دارد، اما مواردی از آن تحت عناوینی همچون مرگ مغزی، کمبود امکانات پزشکی و اقتصادی و... صورت می‌گیرد. و حتی مواردی از آن را می‌توان تحت عنوان خودکشی مورد بررسی قرار داد. این تحقیق دارای چهار بخش است که بخش اول کلیات بحث، بخش دوم بررسی دیدگاه ادیان و برخی جوامع در مورد اتانازی، بخش سوم بررسی فقهی، حقوقی و اخلاقی آن و بخش چهارم ارتباط و یا عدم ارتباط اتانازی با مواردی همچون خودکشی، مرگ مغزی و سقط جنین را مورد بررسی قرار می‌دهد. در نهایت این نتیجه گرفته می شود که برخی از انواع آن، از سوی برخی ادیان، جوامع و مذاهب و برخی فقیهان معاصر جایز دانسته شده است. و علی‌رغم اینکه کسی نباید در تسریع مرگ بیمار اقدام نماید، نباید به طولانی کردن دوره احتضار هم پرداخت.

یکی از مسائلی که در شریعت اسلام اکیدا نهی شده است از بین بردن نفسی است که خداوند آنرا حرام کرده و عاقبت آنرا جز تباهی فرد در دو جهان نمی داند. خداوند که شرع مقدس اسلام را در نیکوترین صورت وضع فرموده در تشخیص و انتخاب این مصلحت سازمان کلی و حقایق ثابت حیاتی را گنجانیده است و انسان را به انجام زیبنده ترین کارها و اعمال پسندیده دعوت نموده است اسلام که توانسته است اختلاف و فساد را از درون و بیرون زندگی انسان به آسانی پاک سازد، هم از راه بنیادی ترین اندیشه های الهی نیز توانسته سلامت و سعادت را در منتهای اطمینان تضمین نماید شاید زیباترین معنای این کلام در آیه شریفه از قرآن کریم دریابیم: ‏‎‎‏((.... و آنانکه در راه خدا صبر و شکیبائی پیشه کردند و بر لطف و کرم پروردگار توکل نمودند. آناکه به خدا ایمان آوردند و به اعمال نیکو پرداختند البته آنان را به عمارات عالی بهشتی که زیر درختانش نهرها جاریست منزل دهیم...)). بهرحال بشر هرگاه بدون پایبندی به معارف و ارزشهای الهی سرمشقهای آرمانی خود را به امید فرآیندی از نجات و رستگاری به مقصدی جز آن سپرده و هرگاه نظامات روشن الهی را که محصول نظام آفرینش اوست نادیده شمرد. زنجیر پریشانی و فسادهای گوناگون اخلاقی و جنگهای خانمانسوز کشتارهای دسته جمعی، خودکشی و ... بر زندگی وی سایه می افکند. در قلمرو دنیای بی مقصد انسان بی خدا و حتی در به اصطلاح پیشرفته ترین محیط، محک اندیشه و عمل غیر خدایی انسان را از حیث نیازها و هدف هایش در خود می فشرد، خبر ترس و تبهکاری، تجاوز و ستم، سختگیری و آزار، فساد و آشوب و ظلم و بالاخره ظلم بر نفس خویش، اثری از فلاح و تقوی اخلاقی در آن دیده نمی شود. حال با توجه به موقعیت و شخصیتی که قرآن و اسلام برای انسان قائل شده و نقشی که هر فرد می تواند در جامعه و خانواده ایفا نماید، چه علل و انگیزه هایی سبب از هم پاشیدگی کانون خانواده و دل بریدن از فرزندان و ... می شود، چرا زندگی که برای هر انسان نعمت الهی است و با این همه وابستگی تصمیم به عمل خوکشی می گیرند؟ چه دلایلی موجب شده که خودکشی بین زنان بیشتر از مردان باشد؟ ما در این تحقیق سعی داریم که این شرایط و زمینه ها و علل و انگیزه هائی را که منجر به خودکشی می شود را شناسائی کرده و راه حلهائی جهت پیشگیری از این معضل ارائه دهیم.

در این رساله سعی شده است به بررسی حقوقی _جرم شناختی خودکشی پرداخته شود .پس از بحث پیرامون تعریف، تاریخچه، انواع و بررسی آماری خودکشی در جهان و ایران به خودکشی از دیدگاه فقهی حقوقی پرداخته شده، نظرات فقها مبنی بر حرمت خودکشی است و ضمانت اجرا هایی نیز در این زمینه وضع گردیده است پس از تبیین دیدگاه فقه جزای اسلام به موضع فعلی حقوق ایران راجع به خودکشی پرداختیمبر آناساس خودکشی و به تبع آن معاونت در آن جرم نمی باشد اما پس از بررسی اصول حاکم بر جرم انگاری نتیحه ای که حاصل گردید آن است که هرچند جرم انگاری خودکشی با اصول جرم انگاری منطبق نیست اما این امر مغایرتی با قانونمند کردن خودکشی یا جرم انگاری معاونت در خودکشی ندارد، پس از بررسی موارد فوق الذکر به حقوق کشورهای دیگر و موضع آنها در ارتباط با خودکشی می پردازیم و در نهایت تفاوت های میان قتل و اتانازی با خودکشی ذکر می گردد.در بخش دیگر خودکشی از دیدگاه جرم شناختی بررسی می شود و دیدگاه جامعه شناختی و برخی عوامل اجتماعی موثر در خودکشی ، دیدگاه روانشناختی وبرخی عوامل روانی موثر در خودکشی و النهایهبه بررسی زیست شناختی و برخی عوامل زیستی موثر در خودکشی پرداخته می شود.در قسمت آخر راه های پیشگیری از خودکشی در سه مرحله مورد بحث قرار میگیرد.