جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با گسترش روزافزون حجم داده‌ها و اطلاعات در وب معنایی، تولید پرس‌وجوهای ساخت‌یافته بر فراز وب معنایی نیز با استقبال چشم‌گیر توسعه‌دهندگان روبرو شده است. بااین‌حال تولید پرس‌وجوی ساخت‌یافته برای افرادی که با هستان‌شناس تعریف‌شده بر بسترِمجموعه داده های موجودآشنایی ندارند می‌تواند فرایندی پیچیده باشد. از سویی دیگر، در سمت منابعِ دربرگیرنده‌یِ داده‌های وب معنایی، تنها داده‌ها و ساختارهای سلسله‌مراتبی تعریف‌شده‌اندو دراین‌بین عدم وجود الگویی برای چگونگی ساخت و چینش پرس‌وجوهایSPARQL کاربران انسانی تازه‌کار را با مشکل مواجه می‌کند. در سال‌های اخیر،در این راستا سیستم‌هایی باهدف یاری کاربران در استفاده از وب معنایی و ساخت این پرس‌وجوها تولیدشده‌است. سیستم‌های پرسش‌وپاسخ، سیستم‌های بسط پرس‌وجو و سیستم‌هایی با واسط گرافیکی جهت نگارش پرس‌وجوهایSPARQLازجمله این موارد هستند.در این پایان‌نامه با تمرکز روی ساختارو چینش پرس‌وجوهای SPARQL،گونه‌ای از قالب‌های کلی مرتبط با ساختار نگارشی این پرس‌وجوهابررسی می‌گردد. با استفاده ازاین قالب‌ها،با پردازش پرس‌وجوهای پیشین ارسال‌شده به‌سوی پایانه‌ها وبه‌کارگیری روش‌های یادگیری ماشین (قوانین انجمنی ترتیبی)،قوانینی استخراج می‌گردندکه بیانگر الگوی تعریف پرس‌وجوهایکاربران پیشین می‌باشند.کاربرد این قوانین کمک به کاربران آتی در تولید پرس‌وجوهای SPARQL است.نتایج حاصل از ارزیابی این قالب از قوانین بیانگر قابلیت و کارایی این قوانین جهت یاری‌رساندن به کاربران انسانیاست. روی هر پایانه‌ی بخصوصی، در بازه‌های زمانی متفاوت،بر اساس این قالب‌هامی‌توان به دانشی دست‌ یافت که کاربرد این دانش در سیستم‌های یاری‌گر کاربر جهت تولید مستقیم این پرس‌وجوها بروی آن پایانه است.برای ارزیابی این‌گونه از قوانین به فرم خودکار در ابندا روی پرس‌وجوهای بخش آزمایش (پرس‌وجوهای از پیش نگارش شده)کاندیدهای پیشنهادی مطرح می‌گردند.در ادامه این کاندیدها با پرس‌وجوی نگارش شده‌ی کاربرپیشین مقایسه شده و به‌این‌ترتیب دقت پیشنهادهای ارائه‌شده گردآوری می‌گردد. در این پژوهش پرس‌وجوهای موجود در Log پایانه‌ی DBpedia در سال 2012 انتخاب‌شده است. برای معیار ارزیابی در این پژوهش از پارامتر دقت برای صحت کاندیدهای پیشنهادی استفاده‌شده است.

تصادفات رانندگی و تلفات ناشی از آن در حال حاضر به صورت یک معضل در سطح جهان مطرح است. این مسئله به خصوص در کشورهای در حال توسعه و از جمله کشور ایران اهمیت بیشتری پیدا نموده است. از آن جا که در مدیریت صحیح یک حادثه، ارگان‌ها و سازمان‌های گوناگونی دخیل هستند، دسترسی به اطلاعات واحد و به روز اولین گام مهم در جهت برقراری ارتباط بین ارگان‌های درگیر و مدیریت بهینه تصادفات می‌باشد. اما همواره ناهمگونی‌ها و تفاوت‌های ساختاری و معنایی داده‌ها و سرویس‌ها موانع مهمی در یکپارچه سازی اطلاعات ایجاد می‌کنند. هدف از این تحقیق، حل مشکلات تعامل پذیری به کمک تلفیق فناوری‌های موجود در حوزه‌ی وب سرویس‌ها و سرویس‌های مکانی با فناوری‌های حوزه‌ی وب معنایی می‌باشد. بر اساس این هدف، سامانه‌ی شناسایی و اطلاع رسانی نقاط حادثه خیز جاده‌ها مبتنی بر معماری سرویس‌گرا طراحی گشته است. در این سامانه جهت برقراری تعامل پذیری معنایی از آنتولوژی ‌ -که ابزاری از وب معنایی است- برای غنی سازی داده‌ها و سرویس‌ها به معنا استفاده شده است. بدین ترتیب که یک آنتولوژی شامل مفاهیم مرتبط با حوزه‌ی تصادفات جاده‌ای و روابط بین آن‌ها طراحی گشته و نشان داده می‌شود که سامانه طراحی شده قابلیت ذخیره‌ی داده های موجود در سازمان‌های دیگر را، که دارای آنتولوژی متفاوتی می‌باشند، دارا است. همچنین یک وب سرویس مکانی منطبق با استانداردهای OGCپیاده سازی شده و با حاشیه نویسی معنایی آن، وب سرویسی مبتنی بر آنتولوژی ایجاد شده است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که تلفیق فناوری وب سرویس و چارچوب OGC از یک طرف، و آنتولوژی‌ها از سوی دیگر می‌تواند نقش مهمی در مدیریت واحد و هماهنگ حوادث حمل و نقل جاده ای داشته و تعامل پذیری را هم در سطح معنایی و هم در سطح نحوی برقرار سازد.

پیوندهای RDF به عنوان یکی از ارکان وب معنایی به شمار می‌آیند. با استفاده از این پیوندها و به کمک آنتولوژی‌های موجود، وب کنونی به ساختاری قابل فهم برای ماشین تبدیل می‌شود. وب حاصله از این تغییر با نام وب داده‌ها شناخته می‌شود. یکی از چالش‌های اساسی در راه توسعه وب داده‌ها، پیوندهای شکسته شده می‌باشند. به دلیل ماهیت تغییرپذیر وب، مجموعه داده‌های موجود در وب داده‌ها نیز دائماً در حال تغییر می‌باشند. این تغییرات باعث می‌شوند پیوندهای موجود در گذر زمان به مکان‌های نادرست یا ناموجود ارجاع داده شده و به اصطلاح شکسته شده تلقی ‌شوند. پژوهش‌های انجام گرفته در این زمینه تا کنون بر اصلاح پیوند، توسط مقصد پیوند تاکید داشته‌اند. این روش‌ها معایبی از جمله ایجاد نقطه شکسته مرکزی و نقض حق مالکیت مجموعه داده‌ها را به همراه دارند. در این تحقیق رویکردی برای اصلاح پیوند از طریق مبدأ پیوند ارائه شده است. زمانی که مقصد پیوند دیگر قابل دسترسی نباشد، الگوریتم در همان لحظه اجرا شده و مقصد تغییر یافته را پیدا می‌نماید. روش پیشنهادی با ایجاد دو مجموعه موجودیت‌های بالا دست و پایین دست، یک ساختار گرافی انحصاری را با نام گراف هویت برای هر موجودیت تشکیل می‌دهد. در ادامه از طریق این گراف کاندیداهای مشابه استخراج شده و مناسب‌ترین گزینه به عنوان خروجی نهایی ارائه می‌شود. روش پیشنهادی بر روی مجموعه داده‌های استاندارد، مورد ارزیابی قرار گرفته و با مهم‌ترین روش‌های ارائه شده تا کنون مقایسه شده است. نتایج بدست آمده، نشان‌ می‌دهد که الگوریتم پیشنهادی در مقایسه با روش‌های دیگر پاسخ قابل قبولی را ارائه داده است.

پروتئین‌ها‎ مولکول‌های زیستی پراهمیتی هستند که فعالیت‌های مختلفی را در بدن موجودات زنده انجام می‌دهند. آن‌ها معمولا برای انجام فعالیت‌های خود به یکدیگر متصل می‌شوند یا به اصطلاح با یکدیگر برهمکنش‏‎ دارند. یک شبکه‌ی برهمکنش پروتئین‎، در یک گونه‌ی خاص از جانداران پروتئین‌های آن گونه و برهمکنش بین آن‌ها را نشان می‌دهد.یک کمپلکس پروتئینی‎، اجتماعی از پروتئین‌ها است که باهم برهمکنش داشته و عمل زیستی خاصی را انجام می‌دهند. مسأله‌ی کشف این کمپلکس‌ها در شبکه‌های برهمکنش پروتئین، در دهه‌ی اخیر بسیار مورد توجه محققین بوده است. از سال ‎2002‎ تا کنون روش‌های بسیاری با رویکردهای گوناگون برای حل این مسأله ارائه شده است. معمولا در این روش‌ها شبکه‌های برهمکنش پروتئین با استفاده از گرا‏ف‎‎‎ مدل شده و زیرگراف‌های چگال‎ به عنوان کمپلکس‌های پروتئین در نظر گرفته می‌شوند. برهمین اساس تقریبا‏ً تمامی این روشها ‎‎‏مبتنی بر مفاهیم نظریه‌ی گراف می‌باشند.روش‌هایی که تنها با استفاده از مفاهیم نظریه‌ی گراف سعی در حل مسأله دارند به دلیل نادیده گرفتن جنبه‌های زیستی آن‏، معمولاً دقت بالایی ندارند. به همین دلیل در سال‌های اخیر محققیقن تلاش کرده‌اند تا با دخالت دادن برخی اطلاعات زیستی، الگوریتم‌های بهتری را ارائه دهند. با توجه به نوع مفاهیم زیستی به کار رفته، این روش‌ها به چهار گروه زیر دسته بندی می‌شوند:1.

سرویس پست الکترونیک یکی از محبوب‌ترین سرویس‌های اینترنت است که بخش مهمی از این ایمیل‌ها، مورد درخواست و تقاضای کاربر نیست. عدم درخواست این ایمیل‌ها و یا عدم شناسایی فرستنده هرزنامه تعریف می‌شود که البته همین تعریف نیز مورد توافق همه افراد قرار نگرفته است. از مهمترین چالش‌های شناخت هرزنامه، وابستگی آن به سلایق کاربر است. به-عبارت دیگر یک ایمیل ممکن است برای فردی هرزنامه و برای فرد دیگری ایمیل موجه تلقی شود. این موضوع، مفهوم جدیدی را با عنوان شخصی‌سازی ایمیل ایجاد می‌کند. عدم ارائه تعریف دقیق هرزنامه و همچنین تنوع سلایق و نظرات کاربران در مورد این‌گونه ایمیل‌ها، مانع ایجاد مکانیزم مناسبی برای جلوگیری از دریافت و یا ارسال هرزنامه شده است. در این پایان‌نامه برای مشخص کردن نوع کلاس‌های ایمیل‌ و طبقه‌بندی آن، از یک هستان‌شناسیدامنه استفاده می‌شود. به‌علاوه در حین انجام کار با استفاده از مجموعه داده‌ها ، آنتولوژی پایه تکمیل و درنهایت از آنتولوژی جدید برای کلاس‌بندی ایمیل استفاده می‌شود. باید توجه داشت که تغییر سلایق افراد در گذر زمان و فیلتر هرزنامه دارای رابطه مستقیم هستند، این رابطه به‌نحوی است که با تغییر سلایق افراد، آنتولوژی مربوطه باید خود را به‌روز نموده و مکانیزم پویایی برای جلوگیری از ارسال هرزنامه ایجاد کند به‌طوری‌که این موضوع در این تحقیق لحاظ می‌شود. به‌علاوه نتایج به‌وضوح برتری 1/99 درصدی روش پیشنهادی را نسبت به روش‌های پیشین نشان می‌دهد، به‌ویژه که هم‌زمان نسبت به تغییرات سلیقه‌ی کاربر نیز به‌صورت پویا عمل می‌کند.

کارآمدترین و بهترین شیوه انتقال برق در نواحی انبوه مانند شهرهای بزرگ، استفاده از تونل انتقال نیرو است. استفاده از این روشِ انتقال برق فشار قوی، موجب کاهش تلفات انرژی و خطرات احتمالی می گردد. پروژه تونل انتقال کابل 230 کیلو ولت اصفهان در مسیری به طول 3 کیلومتر در جنوب غرب شهر اصفهان در حال حفاری می باشد. ورودی این تونل در نیروگاه برق اسلام آباد قرار دارد و در ادامه وارد محدوده شهر اصفهان می شود. این تونل با قطر 3/24 متر و از عمق حدود 5 تا 8 متری سطح زمین، از خاک های سست منطقه عبور می نماید. اهمیت تونل مورد مطالعه در نوع کاربرد آن است. با توجه به کاربری تونل و همچنین عبور برق فشار قوی از مسیر تونل، به منظور جلوگیری از قطع شدن مدار به دلیل عواملی مانند آب زیرزمینی، رطوبت، شکستگی های سیستم نگهداری، اجرای سیستم نگهداری و تحلیل پایداری آن بسیار مهم می باشد. از آن جا که این نوع کاربرد تونل به تغییرشکل در محیط پیرامون خود حساس است، مطالعه خواص مهندسی محیط مورد توجه می باشد. در غیر این صورت ممکن است خسارت های پیش بینی نشده ای در سرتاسر عملیات تونل به وجود آید. بنابراین مطالعه خصوصیات زمین شناسی و ژئوتکنیکی رسوبات در مسیر تونل بر روی داده های استخراج شده از گمانه های حفاری شده در مسیر تونل متمرکز شده است. خصوصیات زمین شناسی و ژئوتکنیکی رسوبات به وسیله آزمون های آزمایشگاهی تعیین شده است و پروفیل هایی از مسیر تهیه و مسیر به زون های مختلفی تقسیم شده است. بر اساس خصوصیات زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیکی، درصد بالایی از مسیر تونل از واحدهای آبرفتی عبور می کند که دارای تراکم نسبی متوسط تا زیاد بوده و عمدتاً در رده خاک های خوب قرار می گیرند. لایه های مذکور دارای رطوبت کم بوده ولی در صورت نفوذ آب تا حدود زیادی مقاومت خود را از دست می دهند. بنابراین سیستم نگهداری و رسوبات دربرگیرنده هر زون با استفاده از روش های تحلیلی و عددی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و رفتار زمین دربرگیرنده تونل و اندرکنش زمین با سیستم نگهداری با در نظر گرفتن رفتار سه بعدی تونل در حین حفاری، بررسی شده و پیشنهادات ارائه گردیده است.

فرم‌های وب اصلی‌ترین روش برای دسترسی به حجم قابل توجهی از اطلاعات در وب عمیق هستند. کاربران فرم‌های وب را برای جستجوی این اطلاعات و یا ثبت‌نام در وب‌سایت‌هایی همانند سایت‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. پر کردن فرم یک فرآیند تکراری است و بعضی از داده‌های استفاده شده در این فرآیند، ایستا هستند. فرآیند پر کردن را می‌توان با استفاده از تکنولوژی معنایی برای ذخیره‌ی داده‌هایی که کاربر قبلا در فرم‌ها پر کرده و یا برای پیشنهاد مقادیری در پر کردن فرم‌های جدید توسط وب داده بهینه نمود. در این رساله، یک چارچوب برای پر کردن خودکار فرم با استفاده از داده‌های منتشر شده به صورت داده‌های پیوندی برروی وب، ارائه شده‌است. هدف اصلی در این رساله، استفاده از تکنولوژی‌های معنایی برای پر کردن خودکار فرم‌های وب جدید بر اساس وب داده و فرم‌هایی که کاربر قبلا پر کرده‌است، می‌باشد. چارچوب پیشنهادی از یک روش مبتنی بر آنتولوژی به عنوان روش نگاشت استفاده می‌کند. بدین جهت، مفاهیم استفاده شده در دامنه‌های مختلف فرم استخراج شده‌است. ابتکار کلیدی در این چارچوب، استفاده از داده‌های پیوندی به عنوان یک منبع مفید برای فراهم کردن داده در پر کردن فرم‌ها می‌باشد. اگرچه فرآیند پیشنهادی نیاز به میزان کمی از تعامل کاربر دارد، بازخوردهای کاربر در مورد هر فیلد بلافاصله استفاده می‌شود تا مقادیر درستی را برای پر کردن فیلدهای دیگر این فرم و نیز فرم‌های جدید فراهم گردد. نتایج تجربی برروی مخزن فرم TEL8 نشان می‌دهد که در صورت وجود داده‌های پیوندی، استفاده از آن در حوزه‌های مختلف فرم می‌تواند فاز پیشنهاد داده در فرآیند پر کردن را بهبود بخشد. استفاده از وب داده در نه حوزه‌ی مختلف، یک تلاش چالش برانگیز و خلاقانه است که در این چارچوب مورد توجه قرار گرفته‌است. یافته‌ها نشان می‌دهند که داده‌های پیوندی باز کنونی یک منبع مفید در ساختن برنامه‌های کاربردی حوزه‌های مختلف می‌باشد. نتایج ارزیابی نشان می‌دهند که روش پیشنهادی امکانپذیر و موثر است و نتایج راضی کننده می‌باشند.

پرس‌وجو برای بیان نیازهای کاربران به اطلاعات موجود در صفحات وب و سایر منابع، مطرح می‌شود. پرس‌وجوهای کاربران معمولاً «بسیار کوتاه» و شامل دو یا سه کلمه می‌باشند. قابلیت زبان‌های مختلف در بیان یک مفهوم با چندین کلمه مترادف و وجود یک کلمه با بیش از یک معنی، منجر به مشکل «عدم تطابق کلمه» و «مبهم بودن پرس‌وجو» می‌شوند. در نتیجه تعداد زیادی اسناد غیرمرتبط بازیابی شده و دقت کاهش می‌یابد. برای رفع این مشکلات از تکنیک گسترش پرس‌وجو استفاده می‌شود که از طریق پیشنهاد و افزودن واژگان مناسب به پرس‌وجوی کاربر، موجب بهبود دقت بازیابی خواهد شد. مهمترین مسئله، تشخیص و انتخاب واژه خوب برای افزودن به پرس‌وجوی کاربر می‌باشد. در مباحث گسترش پرس‌وجو دو عامل مهم «روش انتخاب واژگان گسترش» و «منابع واژگان گسترش» وجود دارد. در این پایان‌نامه با درنظر گرفتن ویژگی‌های زبان فارسی و مسائل مرتبط با آن، به بررسی گسترش پرس‌وجو در موتور جستجوی فارسی می‌پردازیم. برای این کار از هستان‌شناسی عمومی فارس‌نت و شبکه مفهوم استفاده می‌کنیم که در برگیرنده روابط میان مفاهیم و کلمات می‌باشد. پس از دریافت پرس‌وجوی کاربر از طریق مطابقت آن با شبکه مفهوم، گروهی از کلمات مرتبط با پرس‌وجوی کاربر استخراج می‌شوند و در مرحله بعد مطابق الگوریتم ارائه شده، رتبه‌بندی می‌شوند. در پایان تعدادی از کلمات بسیار مرتبط با پرس‌وجوی کاربر به صورت خودکار به پرس‌وجوی اولیه کاربر افزوده می‌شوند و پرس‌وجوی گسترش یافته مورد جستجو قرار می‌گیرد. نتایج آزمایش‌های انجام شده، نشان دهنده بهبود عملکرد و افزایش دقت بازیابی می‌باشد.

نیاز به معنا بخشیدن به محتویات وب، به‌گونه‌ای که برای ماشین‌های مختلف قابل فهم باشد، ایده اصلی ظهور وب معنایی است. اما با طراحی آنتولوژی‌ها، توسط افراد و سازمان‌های مختلف در حوزه‌های گوناگون، سطحی از ناهمگونی اطلاعات به سیستم تحمیل شده است که با تطبیق صحیح آنتولوژی‌ها می‌توان این مشکل وب‏معنایی را نیز حل کرد. با وجود تحقیقات بسیاری که در سال‌های اخیر در زمینه‌ی تطبیق خودکار آنتولوژی‌ها انجام شده، چالش بزرگ تعامل میان آنتولوژی‌ها در شرایط گوناگون همچنان به قوت خود باقی است. این پایان‌نامه در پی یافتن روش‌هایی برای افزایش کارایی سیستم‌های موجود در شرایط مختلف است. این تحقیق متشکل از دو بخش است. در پژوهش اول با استفاده از روش ترکیبی یادگیری ماشین، آدابوست، سیستم‌های موفق تطبیق با یکدیگر ترکیب می‌شوند؛ بدین ترتیب تطبیق‌گرهای مختلف نقاط ضعف یکدیگر را پوشش می‌دهند. نتایج ناشی از پژوهش افزایش دقت و کارایی این روش را نسبت به بهترین تطبیق‌گرهای مجزا نشان می‌دهد. در پژوهش دوم از دامنه‌ی گسترده‌ی اطلاعاتی ویکی‌پدیا، به‏عنوان منبع زبانی، استفاده شده است. به این صورت که سیستم با افزایش دامنه‌ی اطلاعاتی هر تطبیق‌گر در حوزه‏های گوناگون، سعی در بهبود نتایج آن دارد. در این پژوهش نیز کارایی هر سیستم نسبت به قبل افزایش یافته است.

در این تحقیق سالیابیِ ترمولومینسانس نمونه‌های سفالین کشف شده در شهرستان آق قلا، واقع در 15 کیلومتری گرگان مربوط به قطعه‌ای ازیک کاسه و لبه‌ییک کوزه، و نمونه‌ای از منطقه ویگل در نزدیکی شهرستان آران ‌و ‌بیدگل متعلق به قطعه‌ای از بدنه‌ی یک ظرف به روش ریز‌دانه انجام شد. بازه‌ی دمایی که منحنی‌های درخشش ترمولومینسانس پس از گذشت سال‌ها همچنان در آن ناحیه پایدارند، برای هر سه نمونه مشخص شد که این بازه برای نمونه‌ی بدست آمده از منطقه‌ی ویگل240 تا 400 درجه سانتیگراد، برای نمونه‌ی کاسه‌ای شکل310 تا400 درجه سانتیگراد و برای لبه‌ی کوزه 270 تا 400 درجه سانتیگراد بدست آمد. همچنین مقدار دز معادل برای نمونه‌ی حاصل از حفاری منطقه‌ی ویگل 10/17 گری، برای قطعه‌ی کاسه 18/41 گری و برای لبه‌ی کوزه 14/83 گری تخمین زده شد. با استفاده از چیپ‌های 200GR، دز محیطی در منطقه‌ی ویگل 5- 10×498/831 گری و مقدار این دز برای منطقه‌ی آق‌قلا 5- 10×644/992 گری اندازه‌گیری شد. نهایتاً با محاسبه‌ی دز سالانه و با استفاده از مقادیر بدست آمده در مراحل مختلف، سالانه‌ی نمونه‌های مورد نظر بدست آمد و سن نمونه‌ها مقادیر 85 ± 1634 سال برای نمونه‌ی ویگل با خطای 5/2 درصد، 111± 2268 سال برای قطعه‌ی کاسه با خطای 4/9 درصد و 84 ± 1817 سال برای لبه‌ی کوزه با خطای4/7 درصد محاسبه شد، که با نظر کارشناسان باستان شناسی مبنی بر متعلق بودن نمونه‌ی ویگل به دوره‌ی قبل از اسلام، نمونه‌ی شماره 1 آق‌قلا به دوره‌ی اشکانیان و نمونه‌ی شماره 2 آق‌قلا به دوره‌ی ساسانیان مطابقت کامل دارد .