جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دو اثر بزرگ ریکور یعنی استعاره زنده و زمان و گزارش را دو اثر دوقلو و همسان به شمار می آورند. این همسانی را باید در کارکرد یکسانی دانست که ریکور برای استعاره و پیرنگ قائل است و می توان این کارکرد مشترک را مبتنی بر ترکیب عناصر نامتجانس دانست. همین ترکیب عناصر نامتجانس است که در استعاره و پیرنگ نوعی بداعت معنایی ایجاد می کند. مقاله حاضر ضمن پرداختن به نگاه ریکور به استعاره و مساله ارجاع استعاری از یک سو و مطرح کردن محاکات سه گانه و مساله پیرنگ سازی از سوی دیگر برآن است تا نشان دهد چگونه ریکور بین استعاره و پیرنگ سازی داستان ارتباط برقرار می کند و برای آنها کارکردی مشابه در نظر می گیرد.

در تاریخ علم هرمنوتیک، مسألۀ تبیین و فهم با دیلتای تبدیل به یکی از مسائل خاص و مناقشه برانگیز هرمنوتیک شد. بعد از وی به خصوص ریکور به طور خاص بدین مسأله پرداخت. این مقاله بر آن است تا به پیگیری مباحثۀ ریکور با دیلتای بپردازد و اینکه هر یک از این دو، دربارۀ تبیین و فهم چه نظری دارند. در این مسیر همچنین به تجربۀ زیسته در منظر دیلتای و متن ریکور پرداخته می شود. این اصطلاح در درک و فهم نظرات این دو راجع به تبیین و فهم نقش اساسی دارد.

از دیرباز زبان به عنوان ابزاری برای نقل و انتقال معنی به کار می‌رفته است، بدین جهت، بحث از معنی و انتقال صحیح آن به دیگری ، از آغاز تا به امروز، اندیشه بشر را به خود معطوف داشته و انسان پیوسته در جستجوی روشی مناسب برای کشف معنی، تلاش-های گسترده ای را انجام داده است.این تحقیق با بررسی اجمالی دیدگاه‏ هرمنوتیست‏ها و عالمان اصول در مبحث تعین معنای متن ‏آغاز می شود و در ادامه، به بررسی متمرکز و مقایسه دیدگاه‌های پل ریکور، هرمنوتیست شهیر معاصر با دیدگاه‌های شهید صدر از برجسته ترین اصولیان زمان حاضر پرداخته می شود. در نهایت روشن می‌شود که دیدگاه‏های قائل به تعیّن معنای متن، به‏رغم اختلاف‏هایی که میانشان وجود دارد، در این امر با یکدیگر اتفاق نظر دارند که هدف از فهم متن، درک و کشف مراد مولف به‏صورت معتبر است. از دیدگاه هرمنوتیک رمانتیک، مسیر رسیدن به این معنای متعیّن با بازسازی ذهنیت و زندگی مولف در مفسر میسر می‏شود و نزد اصولیان این امر با توجه به سیره مستقر بین انسان‏ها که ظاهر کلام یکدیگر را وافی به مقصود قلمداد کرده اند، امکان‏پذیر می‏شود. در این بین هرمنوتیک پل ریکور که به دنبال رهایی از ورطه نسبیت‏گرایی بود، نسبت به هرمنوتیک فلسفیبه ویژه گادامر، گامی به جلو محسوب می‏شود، اما به نظر می‏رسد اگر مراد وی از فاصله‏مندی و استقلال متن از مولف، به قطع کامل متن از مراد مولف بینجامد، نتیجه‏ای جز نسبیت‏گرایی در معنی و عدم تعین به دنبال نخواهد داشت؛ این در حالی است که شهید صدر و دیگر اصولیان، هم جایگاه رفیعی برای مولف به مثابه خالق متن، قائل هستند؛ هم جایگاه متن را به مثابه امری عینی و حامل پیام مولف، پاس می‏دارند؛ و هم موقعیت مفسر را به عنوان کسی که با اتخاذ روشی عرفی و اصول زبانی، در پی کشف مراد مولف و دست‏یابی به فهمی معتبر از متن است، محفوظ می‏دارند.