جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

برخی از صاحب‌نظران، فلسفه یا علت خلقت انسان را در نظام تربیتی اسلام، رسیدن او به کمال مطلق می‏ دانند. با توجه به اینکه خالق حکیم در هدفش نه غیر مقدور، بلکه باید مقدور و ممکن باشد، و از طرف دیگر انسان دارای عقل است و هیچگاه غیر مقدور را هدف فعالیت‏ های خود قرار نمی‏ دهد، لذا رسیدن انسان به کمال مطلق به عنوان فلسفه خلقت انسان اشتباه است و باید تعبیر مزبور اصلاح شود. برخی از صاحب‌نظران، فلسفه یا علت خلقت انسان را در نظام تربیتی اسلام، رسیدن او به کمال مطلق می‏ دانند. با توجه به اینکه خالق حکیم در هدفش نه غیر مقدور، بلکه باید مقدور و ممکن باشد، و از طرف دیگر انسان دارای عقل است و هیچگاه غیر مقدور را هدف فعالیت ‏های خود قرار نمی ‏دهد، لذا رسیدن انسان به کمال مطلق به عنوان فلسفه خلقت انسان اشتباه است و باید تعبیر مزبور اصلاح شود.

این رساله در پی کشف هدف از آفرینش جهان و انسان، از نگاه قرآن و روایات، و فلاسفه معاصر اسلامی است. فلسفه آفرینش جهان و انسان، به این معنا که جهان برای چه خلق شده است و انسان برای چه آفریده شده است اساسی‌ترین مسئله‌ای است که ذهن هر انسانی را به خود مشغول می‌کند، این مسئله دو سوال مهم را در بر دارد: یکی این که خالق این جهان هستی از کار خود هدفی داشته است و آیا در افعال او غرض و غایت وجود دارد؟ دیگر این که آیا این جهان که فعل خداوند متعال است هدف و غرضی دارد؟ با توجه به آیات قرآن کریمخلقت جهان بر اساس حکمت الهی به سوی غایتی خاص در حرکت است، به عبارت دیگر خلقت جهان برای انسان می‌باشد. مهمترین منابع نقلی قرآن و نهج‌البلاغه و روایات معصومین (ع) است و بقیه، آرای فلاسفه ، تحلیل و استدلال‌های عقلی و نظریات متفکران و دانشمندان اسلامی است.

در این پایان نامه به مبانی فلسفه آفرینش انسان پرداختیم که شامل چهار گفتار: حکمت الهی، اراده و اختیار الهی، نحوه فاعلیت الهی و هدفمندی آفرینش می باشد. با تبیین هر یک از این مبانی به هدف دار بودن افعال الهی خصوصاً در زمینه آفرینش جهان و انسان می توان دست یافت.صدر الدین هدف از فلسفه خلقت انسان را، استکمال و سلوک نفس عقل نظری و عملی می داند. و معتقد است موجودات، در قوس صعود به سمت خدا (اوج کمال) در حرکتند. و در واقع حضرت حق خود را در آییه تجلیات خود که کامل ترین آن انسان کامل است، نمایان می سازد.با این اوصاف، انسان کامل، علت ایجاد و بقای عالم و انسان، از ازل تا ابد و دنیا و آخرت است.

مرگ یکی از بزرگ‌ترین معماهای حیات بشری است که در طول تاریخ همواره مورد توجه متفکران بوده است. فلسفه مرگ و ریشه یابی اضطراب ناشی از آن، از جمله مسائلی است که گفت‌وگو‌های بسیاری را برانگیخته است. در میان متفکران اسلامی علامه محمد تقی جعفری از جمله شخصیت‌هایی است که تأملات بسیار در باب مرگ دارد. از نظر وی برداشت‌های مختلفی از مرگ وجود دارد که برخی از آن‌ها مثبت و برخی نیز منفی است. این برداشت‌ها در تلقی‌‌هایی ریشه دارد که آدمی به فلسفه آفرینش و معنای زندگی دارد. بدون دست‌یابی به فلسفه حیات نمی‌توان برداشت درستی از مرگ داشت. از همین رو، وی میان معنای زندگی و مرگ رابطه عمیقی برقرار می‌سازد. جعفری با تقسیم حیات به معقول و طبیعی محض، تفسیر مرگ را در حیات معقول منطقی و مثبت و در حیات طبیعی محض، منفی و ناپذیرفتنی می‌داند. از نظر وی، بدون تفسیر انسان و هستی نمی‌توان معنای درستی برای مرگ یافت. گوش سپاری به مرگ و برقرای رابطه مثبت با آن، فرع بر نوع نگاه به عالم و آدم است. به باور جعفری، گوش فرا دادن به ندای مرگ سبب می‌شود تا آدمی اصالت پیدا کند. در همین جاست که وی هماهنگ با فیلسوفان اگزیستانس به ویژه هیدگر، توجه جدی به مرگ را در ارتباط با اصالت آدمی می‌داند. از نظر جعفری، تأمل در باب گذر عمر برای آدمی، گاه اضطراب آور است که با دگرگونی‌های درونی می‌توان بر آن غلبه کرد. وی همچنین تحلیل‌های عمیقی در زمینه شهادت و ارزش آن دارد. از جمله آنکه عظمت شهادت را در ارتباط با مطلوبیت حیات و هدف شهادت تفسیر می‌کند