جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه که قصد بررسی دیدگاه ویتگنشتاین در مورد عینیت معرفت را دارد، ابتدا سعی در بازسازی معرفت شناسی ویتگنشتاین براساس کتاب درباب یقین می کند و پس از بررسی نظریة معرفت ویتگنشتاین، می کوشد تا دید او نسبت به مسألة عینیت را وا شکافد. محور بحث معرفت شناختی ویتگنشتاین باورهایی هستند که در نظر وی نه دانستنی اند ونه قابل تردید. آنها صرفا بیان نحوة بیان و نحوة عمل ما هستند و بدین لحاظ نه معقولند و نه نامعقول، نه قابل تردید و نه قابل توجیه. در عین حال، اساس هرگونه سؤال وهر پژوهش انسانی اند. به همین ترتیب وجود واقعیت، به معنایی که مورد قبول عموم مردم است، نیز نه قابل تردید است و نه قابل اثبات. و در نظر گرفتن صواقعی نیازمند اثبات، افتادن به دامان بی معنایی است. مطابقت با این واقع نیز به همین ترتیب بی معناست. سؤال از عینیت معرفت، به معنای مطابقت معرفت با واقع، به معنای مذکور، سؤالی تحقیق ناپذیر و بی معناست، اما اگر عینیت معرفت به معنای وجود مبنای مشترکی برای باورهای انسانهاست، باید گفت توافقات انسانی ضمن ارتباطات آنان در یک جهان واحد امکان تفهیم و تفاهم و بنابراین امکان زبان را فراهم می آورد. بنابراین اگر این توافقات نمی بودند، فهم متقابل و زبان نیز وجود نمی داشت. عینیت بدن معنا پیش شرط زبانداری است.

آیا اعتقاد به خداوند معقول، خرد پسند یا عقلاً مقبول است؟ آیا فرد برای آن که در اعتقاد ورزیدن به خداوند، معقول یا عقلانی باشد باید قرینه ای در اختیار داشته باشد؟ ادعای پلنتینجا این است که اعتقاد به خداوند معقول است و فرد معتقد کاملاً به لحاظ معرفتی حق دارد به خداوند اعتقاد ورزد، حتی اگر هیچ برهان مقنع استقرایی یا قیاسی ای را بر وجود خداوند نشناسد و یا حتی اگر در واقع اصلا چنین برهانی وجود نداشته باشد، قلب ادعای پلنتینجا این است که اعتقاد فرد به خداوند می تواند واقعا پایه باشد و این که هیچ کس تا کنون نشان نداده است که اعتقاد ورزیدن به خداوند، به شیوه پایه غیر عقلانی است. پلنتینجا ادعای قوی تری نیز دارد، وی مدعی است اعتقاد خدا باورانه از تضمین برخوردار است، یعنی این اعتقاد محصول فرایند ادراکی ای است که در وصول به غایت باورهای صادق درباره خداوند، موفق بوده است؛ زیرا این فرایند ادراکی به درستی و در محیط مناسب خود، کار کرده است. معرفت شناسی پلننتینجا از چندین جهت مورد حمله قرار گرفته است. پاره ای از منتقدان وی را متهم می کنند که تصویر اغراق آمیز منصفانه ونا درستی از الهیات عقلی ارائه داده است. برخی دیگر می گویند معرفت شناسی اصلاح شده نظریه معیارین معرفت را که هر خردمندی باید آن را بپذیرد، رها کرده اس. برخی دیگر از منتقدان می گویند معرفت شناسی اصلاح شده در مواجهه با آرای متعارض پیروان ادیان دچار مشکل است و ملاکی برای داوری میان آنان در اختیار ندارد. هدف رساله حاضر شرح و تحلیل معروفترین دعاوی معرفت شناختی پلنتینجا در باب اعتقاد دینی و نیز ارائه متداولترین نقدهایی است که بر این دعاوی وارده شده است.

معرفت‌شناسی طبیعی‌شده نام نظریه طبیعی کواین در حوزه معرفت‌شناسی است. وی کوشیده تا به نحو طبیعی به مسائل معرفت‌شناسی بپردازد. درک سازوار از فلسفه کواین مستلزم شناسایی زمینه اساسی در اندیشه اوست. به نظر می‌رسد طبیعت‌گرایی است. از میان انواع مختلف طبیعت‌گرایی، کواین به طبیعت‌گرایی روشی گرایش دارد و با پذیرش طبیعت‌گرایی روش‌شناختی در حوزه‌های مختلف فلسفی به نتایج متفاوت اما همسویی دست یافته است. شناسایی این طبیعت‌گرایی کلید فهم فلسفه کواین است. معرفت‌شناسی طبیعی‌شده کواین به عنوان راه حل او در مساله معرفت با توجه بسیاری از فیلسوفان همراه بوده است. کواین با بازخوانی پرسش‌های معرفت‌شناختی راه‌های نوینی را در پاسخ به مسایل حوزهمعرفت مطرح کرده‌ است. با مقایسه معرفت شناسی وی با معرفت شناسی غیر طبیعی در اهداف، مسایل و تعاریف تلاش شده تبیین روشنی از معرفت شناسی وی ترسیم شود. مواضع مهم فلسفی کواین در حوزه های مختلف تفکر همیشه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. با توجه به رویکرد کل‌گروانه کواین لازم است این مواضع فلسفی در یک نظام سازوار با یکدیگر و طبیعت گرایی وی نظام یابد. کل‌گرایی، عدم تعین درترجمه، ارجاع و تئوری و همین طور عمل‌گرایی به عنوان مهمترین مواضع فلسفی کواین در نسبتی روشن با معرفت‌شناسی طبیعی‌شده قرار دارد. تلاش شده این نسبت‌ها مورد بررسی قرار گرفته و جای‌گاه کلیدی معرفت‌شناسی طبیعی در نظام فلسفی وی مورد بازشناسی قرار گیرد.