جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش در ترجمه، تکمیل و تصحیح بخش نخست کتاب «الدرالنظیم فی لغات القرآن العظیم»، از حرف «الف» تا «ش»، اثر شیخ عباس قمی است. این کتاب به شرح اجمالی واژگان قرآن کریم پرداخته و به همراه ذکر ریشه سه حرفی واژه ها برخی آیات را نیز شاهد آورده است؛ اما چون به نظر محقق در این کتاب توضیح لغات مجمل است و برخی واژه ها نیز نیامده و یا شاهدی برای آنها آورده نشده است و ترتیب واژگان نیز به ترتیب الفبایی قدیم عربی براساس ریشه سه حرفی کلمات است، برای معاصران قابل استفاده نیست، وی سعی کرده است این کمبودها را جبران نماید

این پژوهش در ترجمه و تحقیق یکی از آثار دکتر محمدحسین ذهبی و شامل یک مقدمه و سه فصل با این مباحث است: مقدمه: معنای لغوی و اصطلاحی تفسیر، کلمه ی تفسیر در قرآن و حدیث، معنای لغوی و اصطلاحی تأویل، تفاوت میان تفسیر و تأویل، استعمال تأویل در قرآن و روایات؛ فصل اول، سرگذشت تفسیر فی دو مرحله: مرحله ی روایت: تفسیر پیامبراکرم(ص)، تفسیر در عصر صحابه، مشخصات تفسیر در عهد صحابه، منابع صحابیان در تفسیر قرآن کریم، امیرالمؤمنین علی(ع) باب علم نبی، عبدالله بن عبّاس(ت68ق)، عبدالله بن مسعود (ت32ق)، اُبی بن کعب(ت1932ق)، زید بن ثابت ضحاک انصاری(ت40ق)، جابربن عبدالله انصاری، مفسّران معروف مکه و مدینه در دوره ی تابعین، مدرسه ی تفسیر قرآن در عراق، مرحله ی تدوین، قول ارجح درباره ی اولین مدون تفسیر؛ بخش دوم، مبدأ ظهور گرایش های انحرافی(باطنیان، محیی الدّین بن عربی، موضع معتزله در تفسیر قرآن، اهمّ کتب تفسیر معتزله، تفسیر مورخان و داستان سرایان، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن ثعلبی، عامل مهم ضعف تفسیر مأثور، شخصیت هایی که در ورود اسرائیلیات به تفسیر مؤثر بوده اند: عبدالله بن سلام(ت42ق)، کعب الاخبار (ت32ق)، وهب بن منبّه(ت110ق) عبدالملک بن عبدالعزیز بن جُریح(ت150159ق)، ابن عباس ناقل اسرائیلیات، رفع اتهام از ابن عباس، تفسیر برخی از صاحبان مذاهب نحوی؛ بخش سوم، تحقیقی درباره ی تفسیر شیعه امامی: پیدایش شیعه، اقلیت شیعه جدای از مسلمین چرا؟، موضع شیعه در تفسیر قرآن کریم، فهم ظواهر آیات قرآن، مصادر تبیین ظواهر آیات، سنّت، عترت، احادیث صحابه، روش پیامبر و اهل بیت(ع) در تفسیر قرآن، فهم عقل یا تدبّر در عمق قرآن، فهم معنوی و بواطن قرآن کریم.

پژوهش حاضر به ترجمه و تحقیق کتابی در اعجاز عددی و بلاغی پرداخته و موضوعات آن به این قرار است: اعجاز قرآنی، پیشینیان و حروف مقطعه، آنچه خداوند بر من گشود، فرائض و نوافل، آیه های شماره 12، جانشینان رسول خدا(ص) 12 عددند، اوصیا 12 عددند، شاهدان 12 تا هستند، واژه شیعه، واژه ملک، واژه برّ، واژه قبله، مرد و زن، برّ و بحر، ارسال پیامبران، کسل و نشاط، أنف و شهیق، امتحان و تمحیص، حطب و دخان، نبع، اصابع، منهار، خیط، شیخ و طفل، نسل و عقم، عنید و تسقر، کاظمین غیظ، لین و عنن، خمر و سکر، صحف و دراسة....

در این پایان نامه بخش دوم کتاب کشف الارتیاب عن تحریف کتاب رب الارباب را که در رد کتاب فصل الخصاب محدث نوری نوشته شده، ترجمه و بررسی شده و فهارس سودمندی برای آن ترتیب داده شده است. شایان ذکر است که بخش اول این کتاب بوسیله امیر جودوی ترجمه و بررسی شده است .

در پایان نامه حاضر علاوه بر ترجمه کتاب التعریف و الاعلام فیما ابهم من الاسماء و الاعلام فی القرآن تحقیقات ذیل نیز انجام شده است: استخراج احادیث متن و ارجاع به منابع و نقد آنها؛ نقد برخی از مواردیکه نویسنده کتاب مطرح کرده است با تکیه بر تفاسیر ومعیارهای بررسی احادیث؛ معرفی اعلام مذکور در متن؛ارجاع برخی از اقوال به منابع شیعی و سنی

رساله ی حاضر به تصحیح و تعلیق و ترجمه ی نسخه ی خطی «تحفة الفتی فی تفسیر سورة هل أتی» تألیف غیاث الدین منصور دشتکی (ت984ق) یکی از فلاسفه ی بنام شیراز پرداخته است. رساله در دو فصل سازمان پذیرفته است: در فصل اول، به معرفی مؤلف، خاندان، آرا و آثار وی و در فصل دوم، به تصحیح و تعلیق و ترجمه ی متن تفسیر پرداخته شده است. این اثر از معدود تفاسیر فلسفی عرفانی به شمار می رود.

موضوع مطالبی که چهار بخش ترجمه و تحقیق شده از کتاب تاریخ القرآن عبدالصبور شاهین، خط و کتابت قرآن در سه قرن اول است. مطالب پایان نامه در چهار بخش آمده است. در بخش اول از آشنایی پیامبر(ص) با خواندن و نوشتن سخن رفته و در بخش دوم از کاتبان و حافظان بحث شده است. بخش سوم به بررسی پیدایش خط عربی و بخش چهارم به اعجام و اعراب در خط عربی اختصاص دارد

تحقیق مورد نظر ترجمه قسمتی از کتاب تفسیر مجمع البیان می باشد که در ابتدا به سوره مبارکه یس می پردازد. عدد آیات و فضیلت سوره و آیات را بیان می کند، قرائت و دلیل این سوره را شرح می دهد. از نظر لغت و اعراب این سوره را مورد بررسی قرار می دهد. شأن نزول آیات و معانی آن را ذکر می کند. سوال و جوابی در مورد آن مطرح می کند. در ادامه سوره یس داستان اهل انطاکیه را بیان می کند. در این ترجمه سوره یس را چند آیه چند آیه مورد بررسی قرار می دهد. مترجم برای تنظیم رساله خود از تفسیر مجمع البیان شیخ طبرسی که از بابت لغت، دلیل، نزول، تفسیر، اعراب و معنا داری اصلوب خاصی دارد، استفاده کرده است. تحقیق حاضر حاصل تلاشی کتابخانه ای می باشد.

بخشی از کتاب الاتقان که در این پایان نامه ترجمه وبررسی شده، حاوی مباحث ذیل است: فواتح سور،خواتم سور، مناسبت آیات و سور، آیات متشابه، اعجازقرآنی، علوم مستنبطه از قرآن، امثال قرآن، اقسام سوگندهای قرآن، جدل قرآن، و سرانجام نامهایی که درقرآن ذکر شده اند.

این پایان نامه، ترجمه مقدمه و پنج فصل نخست کتاب «مفهوم النص» تألیف نواندیش مصری دکتر نصر حامد ابو زید همراه با ملحقاتی در بررسی آرای قرآنی اوست. صاحب کتاب سعی کرده است، این نکته را روشن کند که قرآن متنی است زبانی و منسوب به فرهنگی خاص. وی با استفاده از آیات قرآن و منابع کهن و جدید، داخلی و خارجی به شناخت نص قرآنی پرداخته است. نویسنده پایان نامه در مقدمه با عنوان گفتمان دینی و روش عملی، موضوع سنت گروی یا نواندیشی و درک علمی از سنت را بررسی کرده و در قسمت تعلیقات به کتاب شناسی و گزارش زندگی ابوزید و آرای او در تحلیل و فهم نص قرآنی پرداخته است. مهم ترین مباحث آن مفهوم وحی، نخستین گیرنده نص قرآنی، مکی و مدنی، اسباب نزول و ناسخ و منسوخ است