جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در کتاب یاد شده، بحث اعجاز قرآن به ترتیب تاریخی بررسی شده است. در این پایان نامه بخش مربوط به قرن نهم و دهم از آن، ترجمه و تحقیق شده است. از قرن نهم نظریات ابن خلدون، فیروز آبادی ومراکشی و از قرن دهم دیدگاههای معین الدین، سیوطی،انصاری، ابن کمال پاشا، شیخ زاده قونوی، ابو مسعود،کازرونی، طاش کبری زاده و خطیب شربینی بیان وبررسی شده است .

موضوعات مورد بحث در این پایان نامه عبارت است از: مقدمه ای در شرح حال مؤلف، فصل اول، تاریخ قرآن؛ فصل دوم، تاریخ حدیث؛ فصل سوم، عدالت صحابه. در فصل اول این موضوعات آمده است: کتابت قرآن، نویسندگان وحی، جمع قرآن، جمع قرآن در عهد عثمان، مصاحف ارسالی عثمان به بلاد.

این پژوهش در ترجمه و تحقیق یکی از آثار دکتر محمدحسین ذهبی و شامل یک مقدمه و سه فصل با این مباحث است: مقدمه: معنای لغوی و اصطلاحی تفسیر، کلمه ی تفسیر در قرآن و حدیث، معنای لغوی و اصطلاحی تأویل، تفاوت میان تفسیر و تأویل، استعمال تأویل در قرآن و روایات؛ فصل اول، سرگذشت تفسیر فی دو مرحله: مرحله ی روایت: تفسیر پیامبراکرم(ص)، تفسیر در عصر صحابه، مشخصات تفسیر در عهد صحابه، منابع صحابیان در تفسیر قرآن کریم، امیرالمؤمنین علی(ع) باب علم نبی، عبدالله بن عبّاس(ت68ق)، عبدالله بن مسعود (ت32ق)، اُبی بن کعب(ت1932ق)، زید بن ثابت ضحاک انصاری(ت40ق)، جابربن عبدالله انصاری، مفسّران معروف مکه و مدینه در دوره ی تابعین، مدرسه ی تفسیر قرآن در عراق، مرحله ی تدوین، قول ارجح درباره ی اولین مدون تفسیر؛ بخش دوم، مبدأ ظهور گرایش های انحرافی(باطنیان، محیی الدّین بن عربی، موضع معتزله در تفسیر قرآن، اهمّ کتب تفسیر معتزله، تفسیر مورخان و داستان سرایان، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن ثعلبی، عامل مهم ضعف تفسیر مأثور، شخصیت هایی که در ورود اسرائیلیات به تفسیر مؤثر بوده اند: عبدالله بن سلام(ت42ق)، کعب الاخبار (ت32ق)، وهب بن منبّه(ت110ق) عبدالملک بن عبدالعزیز بن جُریح(ت150159ق)، ابن عباس ناقل اسرائیلیات، رفع اتهام از ابن عباس، تفسیر برخی از صاحبان مذاهب نحوی؛ بخش سوم، تحقیقی درباره ی تفسیر شیعه امامی: پیدایش شیعه، اقلیت شیعه جدای از مسلمین چرا؟، موضع شیعه در تفسیر قرآن کریم، فهم ظواهر آیات قرآن، مصادر تبیین ظواهر آیات، سنّت، عترت، احادیث صحابه، روش پیامبر و اهل بیت(ع) در تفسیر قرآن، فهم عقل یا تدبّر در عمق قرآن، فهم معنوی و بواطن قرآن کریم.

پژوهش حاضر به ترجمه و تحقیق کتابی در اعجاز عددی و بلاغی پرداخته و موضوعات آن به این قرار است: اعجاز قرآنی، پیشینیان و حروف مقطعه، آنچه خداوند بر من گشود، فرائض و نوافل، آیه های شماره 12، جانشینان رسول خدا(ص) 12 عددند، اوصیا 12 عددند، شاهدان 12 تا هستند، واژه شیعه، واژه ملک، واژه برّ، واژه قبله، مرد و زن، برّ و بحر، ارسال پیامبران، کسل و نشاط، أنف و شهیق، امتحان و تمحیص، حطب و دخان، نبع، اصابع، منهار، خیط، شیخ و طفل، نسل و عقم، عنید و تسقر، کاظمین غیظ، لین و عنن، خمر و سکر، صحف و دراسة....

در پایان نامه حاضر علاوه بر ترجمه کتاب التعریف و الاعلام فیما ابهم من الاسماء و الاعلام فی القرآن تحقیقات ذیل نیز انجام شده است: استخراج احادیث متن و ارجاع به منابع و نقد آنها؛ نقد برخی از مواردیکه نویسنده کتاب مطرح کرده است با تکیه بر تفاسیر ومعیارهای بررسی احادیث؛ معرفی اعلام مذکور در متن؛ارجاع برخی از اقوال به منابع شیعی و سنی

در این بخش از کتاب مذکور دیدگاههای دانشمندان ذیل درباره اعجاز قرآن بررسی شده است : زملکانی،قزوینی و ابن حمزه علوی از علمای بلاغت، و اصفهانی،ابن کثیر و شاطبی از میان مفسران و بالاخره زرکشی،ابن تیمیه و ابن قیم از دانشمندان دیگر. در این پایان نامه بخش یاد شده ترجمه و تحقیق شده است.

در این پایان نامه کتاب الاعجاز العلمی فی القرآن تألیف سیدالجمیلی ترجمه و مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا درباره مؤلف و شیوه کار مترجم مطالبی بیان شده است. سپس آن مطالب پس از ترجمه توضیح داده شده است.

در پایان نامه حاضر بخشی از کتاب «تاریخ فکرةاعجاز القرآن» نوشته نعیم حمصی که مربوط به نظریات دانشمندان اسلامی قرن ششم و هفتم درباره اعجاز قرآن است، ترجمه و تحقیق شده است. دانشمندان این دوقرن بر اعجاز همه جانبه قرآن تکیه داشته اند.

این پایان نامه در واقع ترجمه مبحث اعجازقرآن کتاب البرهان فی علوم قرآن اثر بدرالدین محمد زرکشی است. عمده مطالب این مبحث در خصوص وجوه اعجازقرآن است. زرکشی شمار آنها را به دوازده وجه رسانده است؛ بدین قرار: صرفه، تألیف خاص، اخبار از آینده،اخبار از قصص پیشینیان، اخبار از اسرار دلها، نظم وصحت معانی و توالی فصاحت، فصاحت و غرابت اسلوب وسلامت ازهمه عیوب، نظم خاص، وجه اعجازقرآن قابل درک است؛ ولی قابل وصف نیست، استمرار فصاحت وبلاغت در سراسر قرآن، بلاغت، جمیع اقوال پیشین.

مباحث عمده ی این پژوهش عبارت است از: قرائت ها در دو مکتب بصره و کوفه، قرائت های مشکل و موضع علمای نحو نسبت به آنها، قرائت ها بر مبنای اصول نحوی و جنبه های اعرابی آن، قرائت هایی که در پژوهش های نحوی و کیفیت ارجاع لغوی آنها تأثیر گذارده است، تأثیر قرائت ها در آثار و تألیفات علم نحو، کتاب سیبویه و قرائت های متعدد قرآنی، «معانی القرآن» نوشته ی فرّاء و دیگر قرائت های قرآنی، کتاب «الحجة» تألیف ابن خالویه، کتاب «المحتسب» تألیف ابن جنی، کتاب «الکشف عن وجوه القرائات» تألیف مکی بن ابی طالب، فهرست آیات قرآنی، قرائت های قرآنی، احادیث شریف، ایجاد نهضت و حرکت در علوم نحو به واسطه ی توجه به قرائت ها با هدف ایجاد هماهنگی میان آنچه عرب بر زبان می راند و نیز به وجودآوردن سازگاری میان قرائت های گوناگون زبان عربی، تأثیر در رشد علم زبان شناسی و ریشه یابی لهجه های مختلف عرب از طریق رجوع به اشعار جاهلی. به وجود آمدن بعضی از مباحث و اصول نحو یا تأیید اصول نحوی بر اثر قرائت ها، شکل گیری دو مکتب بصری و کوفی و تقویت اصولی تر علم نحو عربی با تألیف کتاب (الکتاب) سیبویه (بصریان برخلاف کوفیان جز در موارد نادر به قرائت ها تمسک نمی جستند)، تألیف کتب مستقل نحوی بر اثر بررسی قرائت ها و استناد به قرائت ها در کتب نحو.