جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از آنجا که تربیت درست و همه جانبه انسان دغدغه و مسأله همیشگی ادیان و مکاتب و جوامع انسانی بوده است، در طول سالیان شاهد شکل گیری و نظریه پردازی متعدد در این زمینه بوده ایم. با توجه به اهمیت بعد عواطف در انسان که موتور حرکت انسان برای انجام کارها به شمار می رود و رفتار های انسانی رانمی توان بدون توجه به عواطف مورد بررسی قرار داد لذا در این پژوهش در صدد بوده ایم که مبانی هستی شناسی تربیت عاطفی ازدیدگاه قرآن کریم را مورد بررسی قرار دهیم. شیوه کار اینگونه بوده است که با مراجعه به آیات ارزشمند قرآن کریم مبانی مرتبط با اجزای هستی شناسی یعنی خداوند و انسان و جهان استخراج شده و با توصیف و تحلیل مطالب اصول و روشها شناسایی گردد . جهان هستی ازجمله چیزهایی است که با توجه به اینکه مخلوق خداوند است، هدفمند است و زیبا لذا در تربیت عاطفی نقش انکار ناپذیری دارد پس این مبانی به استخراج اصول و روشهایی انجامید که براساس آن همواره جهان هستی انسان را به سوی خداوند دعوت نماید و یادآوری باشد که به انسان آرامش و شادی هدیه می نماید و کمک می کند که همواره هدفمند زندگی کند و با برنامه ریزی و آراستگی به سوی کمال وجود خویش گام بردارد .

اخلاق در سیره پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) جایگاه والایی داشته تا جایی که خداوند متعال در قرآن ،پیامبر را به داشتن خلق عظیم می ستاید و تلاشهای زیادی در این زمینه به عمل آمده است و این تلاشها قرین موفقیتهای شگرفی بوده است،هدف از این پژوهش بررسی مبانی ،اصول و روشهای تربیت اخلاقی در سیره پیامبر (ص) و اهل بیت(ع) است. نوع این پژوهش کیفی است .برای رسیدن به هدف پژوهش از روش تحلیلی-اسنادی استفاده می شود.جهت جمع آوری اطلاعات در رابطه با مولفه های پژوهش یعنی اخلاق ،تربیت اخلاقی،سیره پیامبر و اهل بیت ،اصول ،مبانی و روشهای تربیت اخلاقی از کلیه کتب روایی،تاریخی و تحقیقات ارائه شده در این زمینه بهره گرفته شده است.بدین معنی که ابتدا به شناسایی و گردآوری منابع مورد نیاز همراه با فیش برداری و ثبت موضوعات مورد نظر پرداخته شده، .سپس داده های حاصله طبقه بندی و در نهایت مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته های حاصله حاکی از این است که:الف)در سیره پیامبر(ص) و اهل بیت (ع) مبانی تربیت اخلاقی عبارتند از:مکملیت معرفت اصول و صفات اخلاقی،مکملیت عقل و وحی،مکملیت دین و اخلاق ،مکملیت حسن فعلی و حسن فاعلی ب) در سیره پیامبر(ص) و اهل بیت (ع) اصول تربیت اخلاقی عبارتند از:اصل تعامل آموزش رفتاری و ارزشهای اخلاقی،تعامل تفکر و تعبد،تعامل تربیت دینی و تربیت اخلاقی،تعامل عمل و انگیزه ج)در سیره پیامبر(ص) و اهل بیت (ع) روشهای تربیت اخلاقی آموزش اخلاقی و پرورش اخلاقی و هر کدام به دو صورت درونی و بیرونی صورت می پذیرد.کلید واژه ها:مبانی،اصول ،روش،تربیت،اخلاق،تربیت اخلاقی،سیره

تفسیر طبری از تفاسیر مهم قرآن است و ابوجعفر محمد بن جریر طبری از مفسران بزرگ مسلمان به شمار می رود. طبری گو اینکه از مبانی تفسیری خود به صراحت سخن نگفته، اما روشن است که با تامل در زوایای تفسیر وی و چگونگی تعامل او با آیات و آرا‌ مفسران، می توان تا حدودی به مبانی وی دست یافت. این مقاله در پی آن است که به گونه یاد شده به مبانی تفسیری طبری دست یابد. از این روی، درضمن بحث، از ظاهر آیات، سیاق، حکم عقل، روایات معتبر، اجمال اهل تاویل و یا رای اکثریت آنها، شیوه بیانی معمول عرب، اصالت تعمیم، فرهنگ روزگار نزول، قیاس، به عنوان مبانی طبری در جامع البیان یاد شده است.

فضای نزول به عنوان یک اصطلاح قرآنی زیر شاخه ای از موضوع شأن نزول است که به فضای جامعه نزول در طول نزول یک واحد یا بسته نزول گفته می شود. این نوشتار بر آن است با شناسایی و اثبات مبانی فضای نزول، موجودیت و حقانیت این موضوع را ثابت کند.

نوشتار پیش رو به مبانی مهدویت پژوهی با رویکرد هستی شناختی می پردازد. اما پیش از آن، ابتدا به بیان ضرورت وجودشناختی مهدویت پژوهی در روایات پرداخته شده، آن گاه تک تک مبانی هستی شناختی مانند «ربوبیت الهی و مهدویت»، «نظام احسن و مهدویت»، «آینده نگری مثبت و مهدویت»، «قاعده قسر و مهدویت» و «قاعده لطف و مهدویت» مورد توجه قرار گرفته اند.

با توجه به روند افزایش سریع جمعیت در دهه های اخیر و در نتیجه تمایل بیشتر به بهره برداری از منابع و نیز مصرف بیشتر، تدوین الگوی مصرف متناسب با وضع جامعه و افراد آن، امری ضروری به نظر می رسد. در دین اسلام برخلاف برخی نظریات غربی، مصرف به خودی خود اصالت نداشته و بلکه در جهتی قرار گیرد که انسان را به سوی اهداف غایی خلقتش سوق دهد. با توجه به نگاه همه جانبه ای که اسلام به مساله مصرف دارد، می توان بر اساس متون اسلامی، دستورالعمل جامعی برای اصلاح الگوی مصرف تدوین نمود. در این مقاله تلاش شده است تا با درنظر گرفتن جامعه دینی، به عنوان جامعه هدف، و با تحلیل اسنادی قرآن کریم و روایات معصومان (ع)، مجموعه ای از مبانی، اصول و روش های اصلاح الگوی مصرف استخراج شود. که در نهایت پنج مبنا، یازده اصل و بیست روش در رابطه با اصلاح الگوی مصرف به دست آمده بدین شرح:مبانی: نیازمندی، عزت و استقلال، ایمان، اندیشه ورزی، تفاوت افراد و جوامع مختلف؛اصول: نیازسنجی، آینده نگری، اعتدال، زهدورزی، جهان را عرصه نعمت های خدا دیدن، مسوولیت، آخرت گرایی، دیگرگرایی، توجه به تعقل و تفکر، فرهنگ سازی، تذکر، توجه به اقتضائات فردی و اجتماعی؛روش ها: اولویت بندی، مدیریت منابع، رعایت میانه روی در مصرف، قناعت، شناخت سنت های الهی، ادای حقوق شرعی، امر به معروف و نهی از منکر، اصلاح انگیزه ها، محدود و مشروط نمودن مصرف، انفاق و ایثار، آگاه سازی، استفاده از تجربیات دیگران، الگوسازی، یادآوری محرومیت ها، توجه به کفو و شان هر فرد و جامعه.

هدف از انجام این تحقیق آگاهی از مبانی، اصول و فرایند تالیف کتاب های درسی دوره ابتدایی در ایران و پیشنهاد اصول و فرایند مناسب برای آن است. پژوهش حاضر در دو مرحله انجام شده است؛ در مرحله اول به روش مطالعه اسنادی و نظرخواهی از مولفان کتاب های درسی شاخص ها انتخاب شد و در مرحله دوم به کمک این شاخص ها، فرایندها و اصول تالیف کتاب درسی از نظر تعدادی از صاحب نظران بررسی شد.جامعه و نمونه آماری این پژوهش شامل 28 کتاب درسی دوره ابتدایی در کشور ایران، 50 نفر از معلمان مجرب و 25 نفر از کارشناسان خبره در دوره ابتدایی است. ابزارهای گردآوری داده ها پرسشنامه نظرسنجی بود. برای تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده از روش آمار توصیفی (مقیاس رتبه بندی، میانگین و درصدگیری) استفاده شده است.یافته های این پژوهش بیانگر آن است که در طراحی و تالیف یک کتاب درسی دست کم باید ده فرایند طی شود، از سوی دیگر، در انتخاب و سازماندهی محتوای دروس مختلف افزون بر معیارهای عمومی، رعایت معیارهای ویژه برای هر ماده درسی ضروری است.

امروزه دموکراسی و تاسیس آن، مقبولیت جهانی پیدا کرده و از مرزهای علمی و نظری فراتر رفته و وارد عهدنامه های گوناگون بین المللی گردیده است. به رغم اقبال عمومی به دموکراسی، بنیان فلسفی تربیت دموکراتیک هنوز به دقت تبیین نشده است. بر این اساس، هدف این مقاله، تبیین بنیان های فلسفی تربیت دموکراتیک می باشد. بدین منظور مطابق با مدل اسکو، ابتدا نظریه های دموکراسی لیبرال، جماعت گرا و تفاهمی مورد بررسی قرار گرفته، آنگاه از بطن مبانی انسان شناسی و مفاهیم و محورهای کلیدی هر یک از نظریه های مزبور و از راه استدلال منطقی، دلالت های تربیتی (اصول، اهداف و روشها) آنها استخراج شده است. در پایان محقق به بررسی تطبیقی مبانی انسان شناسی و دلالت های تربیتی مکاتب دموکراسی مورد نظر پرداخته است محققان به صراحت اذعان می نمایند که این کار برای اولین بار توسط آنها انجام شده است و از این حیث از نظرهای انتقادی خوانندگان اندیشمند استقبال می نمایند.

یکی از ابعاد تربیت، تربیت سیاسی است که نظام های سیاسی از طریق آن می توانند ارزش های خاص خود را در افراد نهادینه کنند. با ظهور دوره رنسانس، در مفهوم تربیت سیاسی تغییر و دگرگونی رخ داد که باعث چرخش سیاست از اخلاق به سمت قدرت شد و این چرخش پایه و اساس تربیت سیاسی غرب را شکل داد، اما در دیدگاه اسلام سیاست در خدمت اخلاق و تربیت است. این مقاله درصدد بررسی مبانی و مولفه های تربیت سیاسی از منظر امام خمینی (ره) است، بنابراین، با توجه به دیدگاه امام (ره) که برگرفته از اسلام است، امام (ره) موضوع سیاست را تربیت می داند. ایشان تربیت سیاسی را روی آوردن آزادانه و آگاهانه به سمت ارزش های الهی می داند و بر این اساس، عمده ترین مبانی تربیت سیاسی را از منظر امام (ره) می توان توحیدمحوری، فطرت محوری، تزکیه محوری، اخلاق مداری نام برد و همچنین مولفه های تربیت سیاسی از منظر ایشان آگاهی، خودشناسی، آزادی، استقلال، عدالت ذکر کرد.