جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش بررسی فلسفه اخلاق از دیدگاه کانت و نشان دادن تمایز این فلسفه با فلسفه ها و نظریات اخلاقی دیگر و همچنین تاکید بر نکاتی که در فلسفه اخلاق کانت دارای اهمیت ویژه ای است. روش پژوهش کتابخانه ای است. نتیجه کلی نشان میدهد تمام نظریه های اخلاقی به گونه ای به نسبیت در حوزه اخلاق می انجامد و تنهای نظر اخلاقی کانتمطلق است و همچنین فلسفه اخلاقی کانت و در پیوند با کل فلسفه راه رهایی از تبعیت و راه روشنگری را بر انسان می نمایاند.

نظام سیاسی در اسلام بر مبنای برهانهای عقلی وفلسفی استوار است بنابراین تبیین ابعاد فلسفی ولایت فقیه وجایگاه آن مستلزم بازخوانی تمامی نظریات سیاسی بخصوص نظریات سیاسی نزد فارابی، خواجه نصیر الدین طوسی، صدر المتالهین شیرازی وهمچنین علامه نائینی تا امام خمینی(ره) که نظریات همه آنها تشکیل دهنده هسته نظام سیاسی – اسلامی وولایت فقیه میباشد. فلسفه بهترین وشاید تنهاترین راه جهت ایجاد یک منظومه ای سیاسی محکم ومتداوم است. همچنین در بازخوانی متون دینی وفلسفی رابطه نزدیک ومحکم میان این دو عنصر دیده میشود واینکه دو تصویر دین وفلسفه برای یک حقیقت است که تجلی آن در یک منظومه سیاسی میباشد که پایه آن اسلام است که فارابی آن را مدینه فاضله، وامام خمینی (ره) آن را مدینه اسلامی نام گذاشتند. هرچند فارابی برای اثبات نظریه خود به فلسفه مراجعه نمود، امام خمینی (ره) نیز به متون دینی شامل آیه ، حدیث، وعقل در فهم آنها رجوع کرد وآنها را ابزار اصلی تفکر خود قرار داد که البته ، در اصول عقلی این منظومه های سیاسی مشترکات بسیاری داشتند. نظام سیاسی در اسلام ، یعنی ولایت فقیه زائیده ای انبیاء الهی است، از آن جهت که ولایت فقیه ادامه امامت ونبوت است، اما فهم واجرای آن بشری است ونتیجه ای نظریات فلاسفه ومتکلمین مسلمانان میباشد. همچنین تجربه نظام جمهوری اسلامی در عصر حاضر، تفکر سیاسی اسلامی به ویژه همخوانی میان نتاج دینی وانسانی وتبیین رابطه حکومت دینی ومردم را غنا بخشید

قاعده «الحق ماهیته انیته» از قواعد مهمی است که فیلسوفان اسلامی از جمله: فارابی، ابن سینا، بهمنیار، غزالی، شیخ غزالی، شیخ اشراق، خواجه طوسی، ابهری، کاتبی قزوینی، علامه حلی، ملاصدرا، علامه طباطبایی، استاد مطهری، به تحلیل، تبیین و اثبات آن پرداخته اند. در اثبات این قاعده، فیلسوفان بسیاری از جمله ابن سینا (چهار دلیل) به بیان دلایل متعددی پرداخته اند. البته معدودی از فیلسوفان نیز به نفی این قاعده پرداخته اند که مهمترین آنها فخر رازی است. و بقیه مخالفان نیز استدلالی فراتر از استدلالهای فخر رازی ندارند. ولی مخالفت با این قاعده به مذهب جمهور متکلمین بر می گردد که البته فیلسوفان بر رد آنها دلایل محکم و متینی ذکر کرده اند. این قاعده بر مبانی فلسفی مهمی چون قواعد اصالت وجود، وحدت وجود و بساطت وجود استوار است و دارای آثار و لوازم زیادی از جمله موارد ذیل می باشد: خداوند بسیط الحقیقه است و بسیط الحقیقه کل الاشیاء و لیس بشیء منها. خداوند بسیط است و بسیط ترین موجود نیز می باشد زیرا نه تنها اجزاء مقداری و اجزاء خارجی و اجزاء عقلی ندارد بلکه وجود و ماهیت نیز ندارد. خدا جنس مشترکی با هیچ موجودی ندارد و هیچ جهت امکان در ذات مقدس او راه ندارد زیرا امکان مربوط به ماهیت است. اثبات توحید ذاتی نیز از لوازم این قاعده است. جهت و یا جهات نقص نیز در و راه ندارد زیرا هر موجودی سبب یا علت یا زمان و مکان می خواهد ولی واجب چون ماهیت ندارد پس نقص ندارد. هیچگونه عدمی نیز در ناحیه ذات مقدس او راه ندارد. او معلول چیزی نیست زیرا هر چیز دارای ماهیت معلول است و او ماهیت ندارد. ذات خداوند محض است؛ یعنی حقیقت وجود است نه مفهوم وجود؛ زیرا این مفهوم در همة موجودات زائد بر ذات است. خداوند وجود ذهنی ندارد و فقط وجود عینی خارجی است و هرگز کسی به کنه ذات او پی نمی برد زیرا ماهیت ندارد تا به ذهن کسی بیاید و ما تنها مفاهیم اسماء و صفات الهی را می شناسیم نه حقیقت آنها را. و می یابیم که ماهیت جولانگاه علم حصولی است نه حضوری، پس علم حصولی به خداوند ممکن است نه علم حضوری. خدا هم چنان که حیثیت تعلیلیه ندارد حیثیت تقییدیه نیز ندارد. و تمام قضایای مربوط به خدا، ضروریه ازلیه اند که مهمتر از ضروریه ذاتیه و وصفیه است.

در این پایان نامه به شناخت خداوند از دیدگاه قرآن پرداخته شده است. عناوین آن عبارتند از: خدایی که قرآن معرفی می کند، دلائل اثبات وجود خدا در قرآن،توحید ذات، توحید صفات، توحید افعالی، توحیدعبادی، بررسی یکی از آیات قرآن که در آن از سه گونه توحید الوهیت، ربوبیت و عبودیت یاد شده است.

شخصیت یکی از مباحث بسیار مهم در حوزة انسان شناسی است که در علوم مختلف انسانی و تربیتی جایگاهی ویژه دارد. این بحث به طور خاص اولین بار در حوزة دانش روان شناسی به کار رفته و گرایشی خاص تحت عنوان روان شناسی شخصیت را به خود اختصاص داده است. این پژوهش در شکل رسالۀ کارشناسی ارشد بر آن است تا ضمن تحلیل و بررسی نگاه ویژه قرآن در رابطه با موضوع شخصیت، از طریق تطبیق بین مباحث قرآن و روانشناسی به میزان توفیق این دانش در تبیین این مفهوم دست یابد. در این راستا، به دو رویکرد اصلی نسبت به موضوع شخصیت در چهار فصل پرداخته شده که عبارتند از: رویکرد روانشناختی و رویکرد قرآنی با نگرش مفهومی، توصیفی- تحلیلی و مصداقی. از آنجا که نگاه قرآن، نگاهی است وحیانی و نگاه خالق به مخلوق خویش، و نگاه روان شناسی، نگاهی است علمی در سطح توانایی های محدود بشری؛ الزاما نمی توان بین مفاهیم قرآنی و یافته ها و مفاهیم بشری رابطه برقرار نمود، این امر نتیجة مستقیم نگاه های متفاوت در این دو حوزه است. بنابراین، در این رساله نه صرفا قصد تخطئه یافته های بشری درکار بوده و نه قصد تحمیل آنها بر مفاهیم قرآنی؛ بلکه بررسی های انجام گرفته در این رساله کاملا بی طرفانه است. نتایج حاصل از بررسی های انجام گرفته در این دو حوزه به وضوح بیانگر این نکته است که هرچند روان شناسان در برخی از دست آوردهای خود، به دلیل حصر در زمان و مکان و محدود بودن امکانات گاه به بیراهه رفته اند، لیکن تاکنون توانسته اند به نتایج ارزشمندی در رابطه با شخصیت انسان دست یابند که شباهت زیادی با مفاهیم قرآنی موجود در این حوزه دارند. بررسی های انجام گرفته در حوزة معارف قرآنی نشان دهندة آن است که: الف: قرآن به شخصیت انسان و ابعاد مختلف آن مانند: روح، نفس، قلب، عقل و...توجه نموده است. ب: در قرآن تیپ ها و صفات شخصیتی مثبت و منفی در راستای انسان سازی ارائه گردیده و واکاوی شده اند. ج: در قرآن الگوسازی با شخصیت های مثبت به عنوان یکی از راهکارهای رشد شخصیت انسان ارائه گردیده و در مورد الگو پذیری از شخصیت های منفی هشدار داده شده است. د: قرآن توانایی های عالی انسان را درکانون توجه جدّی خود قرار داده و انسان کامل را محور هستی معرفی می نماید. از نظر قرآن انسان توانایی آن را دارد که از مرتبۀ وجودی فرشتگان پای را فراتر نهاده، با متصف گشتن به صفات الهی در راه کمال و قرب به خدا چنان پیش رود «فَکانَ قابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنی». (النجم/ 9)، که فرشته را یارای همراهی و همپایی با او نباشد. از این رو، برنامه ای منسجم و هماهنگ برای کمال انسان ارائه می نماید.

در این رساله که به روش کتابخانه ای است، هدف بررسی مقایسه مسئله امامت از دیدگاه شیعه اثنی عشری و اسماعیلیه می باشد . این دو فرقه شیعی نزدیک ترین فرق شیعه از نظر اعتقادی می باشد و وجوه مشترک این دو فرقه، بیشتر از موارد اختلاف آنها می باشد. اگر تشیع دوازده امامی و هفت امامی مقایسه شود می توان گفت: این دو مذهب وجوه مشترکی در عقاید کلامی دارند. نزدیکی فکری آنها در مسائلی چون وجوب و ضرورت امام، عصمت امام، وظایف و شئون امام و مسئله ولایت مورد انکار هیچ کس نیست. فرق کلی میان شیعه دوازده امامی و شیعه اسماعیلی این است که اسماعیلیه معتقدند که امام به دور هفت گردش می کند و نبوت در حضرت محمد ختم شده است. در تغییر و تبدیل در احکام شریعت، بلکه ارتفاع اصل تکلیف خاص به قول باطنیه مانعی ندارد، برخلاف شیعه دوازده امامی که حضرت محمد را خاتم انبیاء می داند و برای او دوزاده وصی و جانشین قائلند و ظاهر شریعت را معتبر و غیرقابل نسخ می دانند و برای قرآن کریم هم ظاهر و هم باطن اثبات می کنند.

هدف پژوهش اصل موضوع محبت چیست و اینکه محبت خداوند جل جلاله چگونه شامل حال انسان می شود وچگونه می شود که از راه محبت به قرب الهی رسید و اینکه آیا این محبت متقابل است یا نه روش نمونه گیری : نمونه های مورد مطالعه این تحقیق شامل کلیه مطالب و اطلاعاتی است که در کتابخانه های معتبر شهر تهران و دانشگاه ها به صورت کتب چاپی ، دست نوشته ، مجله علمی ، روزنامه در دسترس بوده است روش پژوهش : این مطالعه یک مطالعه مروری ، کتابخانه ای است طرح پژوهش : این پژوهش باتوجه به اینکه یک روش کتابخانه ای است فاقد طرح خاص پژوهش است نتیجه گیری کلی : نتیجه این پژوهش نشان داد که اولا محبت در سرشت و فطرت همه انسانها به ودیعه نهاده شده است و اینکه خداوند جهان رانیافرید مگر از روی محبت " یحبهم و یحبونه " و اینکه اول محبت از طرف خداوند است اول یحبهم بوده که انسان شهامت " یحبونه " را یافت اما راه رسیدن به حب الهی حب پیامبر (ص ) و اهل بیت ایشان است . از محبت اهل بیت پیامبر (ص ) می توان به حب و قرب الهی رسید

مبانی نطری هر اندیشمندی ریشه و اساس او را در حوزه های گوناگون معرفتی ساخته زیرا اندیشه های معرفتی ، برآمده از نوع آگاهی و نگرش اندیشمند به جهان ومسائل پیرامون آن است. در بررسی یک اندیشه ، مبانی و بنیان هایش که معمولأ خارج از حوزه یا موضوع آن اندیشه قرار می گیرد، به این دلیل که بنیان های اولیه آن اندیشه را تشکیل می دهد دارای اهمیت جدی ای می باشد. بی شک وقتی صحبت از مبانی یک اندیشه به میان می آید ، مقصود اصلی ای که اندیشه ها از آن ساری و جاری هستند مد نظر بوده و این موضوع به خصوص در مورد امام خمینی (ره) که با بینش خاص خویش سیاست مداران معاصر را با چالش جدی مواجه ساخت اهمیت بیشتری پیدا می کند . حال در این پژوهش ، قصد داریم ضمن برشمردن مهم ترین اندیشه های سیاسی امام خمینی(ره) ، مبانی نظری آن اندیشه ها که توجه عمیق به خدانگری، سنت معصومین(ع) و عقل محوری است را بیشتر بکاویم.

تعارضات ناشی از حصر گرایی در ابعاد گوناگون معرفت مانند معرفت علمی، فلسفی، دینی، هنری و غیره، در سطح عینی و ذهنی آن نه تنها مانع بزرگی در پیشرفت معرفت بوده است، بلکه در پاره ای موارد اندیشمندان را فرسنگ ها به عقب می راند. در پاسخ به این سؤال که چرا فلسفه یونان با همه عطش عمیقش به کشف حقیقت اشیاء در نهایت آدمی را در جایگاهی برتر از جایگاه حقیقی خود نشاند، این اعتقاد وجود دارد که یونانین با آگاهی کامل روشها و مفاهیمی را که در تبیین شئوون فردی و اجتماعی انسان به کار می رفت، به قلمرو طبیعت بسط دادند و ما بعدالطبیعه را به حد اعلاء رساندند. احتمالا تطبیق دیدگاهی که مناسب یک حیطه خاص بود، به کل عالم، چنین نتایجی به بار آورد. ریشه این تطبیق و تحویل نابه جا این فرض بود که چون آدمی می تواند پاره هایی از جهان را تحت آگاهی و تصرف خود قرار دهد، اساسا قادر به توضیح و تبیین تمام هستی است. اما بار دیگر تحولی بنیادین در مفاهیم مورد استفاده یونانی، درک آدمی را از جایگاه خود و طبیعت تغییر داد تا جایی که علوم طبیعی و روشهای آن برتری و فضیلت روزی افزون یافتند و عینی گرایی که در علوم تجربی گره های بسیاری را گشوده بود، به تمام معرفت بشری تسری یافت. بیرون راندن آدمی از جهان طبیعت، به عنوان عامل کشف قوانین، مهمترین نیتجه ای که داشت ثنویت بین جهان ماشینی پچیده و فاعل شناسایی آن بود. اکنون باید به این سئوال پاسخ دادذ که معقولیت چنین جایگاهی برای انسان و طبیعت چگونه تبیین می شود. تاریخ تفکر گواهی داده است که اصالت دادن به ذهن، عین، ذات، ایده، روش و غیر و... نه تنها علاج مشکلات معرفتی انسان نیست، بلکه هر کدام خللهای معرفتی را با خود به همراه می آورد. بنابراین مواجهه کثرت گرایانه با روش دیالکتیکی و هدف انسجام بین ابعاد، به نظر می رسد پاسخی به مشکلات معرفتی باشد

در این پژوهش حیات پس از مرگ در نه گفتار از نظر حکمت متعالیه و قرآن کریم با این موضوعات بررسی گردیده است: گفتار اول، کلیاتی درباره معاد؛ گفتار دوم، نظریات برخی محققین در امر معاد و پاسخ ملاصدرا به آن؛ گفتار سوم، انیت و ماهیت نفس؛ گفتار چهارم، سعادت و شقاوت؛ گفتار پنجم، اصول و مبانی صدرا در اثبات معاد جسمانی و دفع شبهات؛ گفتار ششم، اثبات معاد موجودات؛ گفتار هفتم، ادراک امور اخروی؛ گفتار هشتم، حقیقت قیامت و مقامات آن؛ گفتار نهم، ماهیت بهشت و جهنم.