جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫از آنجا كه شناخت اعجاز قرآن و درك اختصاصات بلاغى و نكتههاى ظريف آن از ديرباز مورد توجه علماى بلاغت بودهاست، در منابع علم بلاغت مثل دو كتاب مورد تحقيق در بسيارى از موضوعات بلاغى به آيات قرآن استشهاد شدهاست. به همين جهت در اين پاياننامه شواهد قرآنى اين دو كتاب استخراج و تحليل شدهاند. شواهدى نيز از زبان فارسى در خصوص بديع در اين پايان نامه آمدهاست.

‫چکيده : نوشتار حاضر با توجه به ماهيت حکومت در آموزه‌هاي قرآني و روايي، تفاوت حکومت در دين اسلام و جوامع اديان ديگر و نيز مؤلفه‌هاي اصلي حکومت در اسلام و غرب را تجزيه و تحليل مي‌کند. نويسنده ويژگي‌هاي حکومت اسلامي از جمله خدامحوري و محوريت توحيد در ارکان حکومت اسلامي را بازگفته و با ويژگي‌هاي حکومت در غرب، مانند سکولاريسم، امانيسم و ليبراليسم مقايسه کرده است. وي همچنين ضمن مقايسه اهداف حکومت در اسلام و غرب، تفاوت ماهوي حکومت و سياست در اسلام و غرب را نتيجه گرفته است. از نظر وي فلسفه و هدف حکومت در اسلام تأمين عدالت در همه عرصه‌ها و رشد و تعالي انسان‌ها است، در حالي که هدف اصلي حکومت کشورهاي غيراسلامي، تأمين آزادي، معاش، امنيت و رفع نيازهاي مادي آن‌هاست. وي در چهار فصل به بررسي تطبيقي حکومت در اسلام و غرب مي‌پردازد. در فصل اول به بررسي مفهوم حکومت اسلامي و جايگاه حکومت در اسلام پرداخته و بر جنبه الهي داشتن حکومت، طبق آيات و روايات تأکيد کرده و ادله عقلي و نقلي ضرورت حکومت را ذکر مي‌کند. در فصل دوم اصول و مباني حکومت از منظر اسلام و حکومت‌هاي غير ديني را بررسيده و توحيد محوري، غايتمندي خلقت، انسان شناسي، عدم جدايي دين از سياست و امامت و رهبري را از مؤلفه‌هاي حکومت اسلامي و سکولاريسم، امانيسم، ليبراليسم و دموکراسي را از مؤلفه‌هاي حکومت‌هاي غير ديني و لاييک مي‌شمارد. وي در فصل سوم هدف حکومت در اسلام را دعوت به توحيد و احياي ارزش‌هاي ديني و انساني و مبارزه با بدعت‌ها خوانده و دفاع از محرومين، رفع ظلم و مظاهر طاغوت و گسترش عدالت اجتماعي را در حکومت اسلامي يک اصل دانسته، در حالي‌که اهداف اصلي حکومت در حکومت‌هاي غير ديني فقط تأمين نيازهاي دنيوي مردم عنوان شده، که آن هم در حد شعار است و در بسياري مواقع به عمل منجر نمي‌شود و واقعيت ندارد.

‫چکيده : اين پايان نامه مباني، اهداف، علل و موانع رسيدن به توسعه اقتصادي مطلوب را از منظر قرآن کريم و آموزه‌هاي نظام اقتصادي اسلام تبيين مي‌کند. نويسنده در هشت فصل به مباحث پيش گفته در نوشتار خود پرداخته و پيشنهادهايي براي رسيدن جامعه اسلامي به توسعه اقتصادي پايدار بر اساس مباني اعتقادي و اصول نظري ارائه کرده است. فصل اول به مفاهيم و کليات تحقيق اختصاص دارد و مفهوم رشد از ديدگاه قرآن و اقتصاددانان، مفهوم توسعه و تعاريف آن، ابعاد توسعه و اهداف آن از نظر اسلام، تعاريف مختلف توسعه اقتصادي، اهداف توسعه اقتصادي در اسلام و شاخص‌هاي مهم توسعه و ويژگي‌هاي کيفي و کمي آن بيان مي‌گردد. در فصل دوم جايگاه توسعه اقتصادي در قرآن، مسؤوليت انسان در آباداني زمين، استفاده صحيح از نعمت‌هاي خدادادي و ايجاد تغيير وتحوّل بنيادين توسعه اقتصادي در جامعه اسلامي بررسي شده است. فصل سوم به مباني اعتقادي توسعه اقتصادي از ديدگاه قرآن کريم اختصاص يافته و مسأله توحيد، عدل (عدالت)، نبوت، امامت و معاد، از جمله مباني اصلي توسعه اقتصادي در اسلام قلمداد مي‌گردد. در فصل چهارم اصول نظري توسعه اقتصادي از ديدگاه قرآن، مانند اصل جانشيني و ويژگي‌هاي جانشينان، اصل تأمين عدالت در جامعه اسلامي، اصل الگو و نمونه بودن جامعه اسلامي، اصل دعوت و اصل رحمت با دوستان و شدت عمل با دشمنان تبيين شده است. در فصل پنجم اهداف توسعه اقتصادي از ديدگاه قرآن، اعم از اهداف غايي، اهداف مياني، برقراري عدالت اقتصادي، کسب استقلال اقتصادي، قدرت اقتصادي برتر و ايجاد رفاه براي مردم شرح داده مي‌شود. در فصل ششم برخي شاخص‌هاي توسعه اقتصادي از ديدگاه قرآن همچون: رشد توليدات، درآمد و توزيع آن و رفاه عمومي بيان گرديده است. در فصل هفتم عوامل توسعه اقتصادي از ديدگاه قرآن، مانند عوامل مادي توسعه اقتصادي و عوامل معنوي ذکر مي‌شود. در فصل هشتم و پاياني نيز موانع و آفات توسعه اقتصادي از ديدگاه قرآن همچون: گناهان بشر، ظلم، ربا، اسراف، کفران نعمت و آفات توسعه اقتصادي، مانند رفاه زدگي، غرور کاذب، طغيان و فخر فروشي بيان شده است.

‫نويسنده پاياننامه حدود يكصد و پنج صفحه متن كتاب تلخيص البيان فى شرح مجازات القرآن را ـ كه حاوى پانزده جزء قرآن كريم است ـ ترجمه و تحقيق كرده و احيانا مطلبى را كه مؤلف نياورده تدارك كرده است.

‫در اين نوشتار، سعى شده است كه اهمّ اعتقادات آيين مسيحيت بررسى شود وهمچنين نحوه برخورد مسيحيان معاصر پيامبر اسلام (ص) با آيات قرآن ورسالت پيامبر اكرم (ص)، با توجه به آيات قرآن كريم وتاريخ صدر اسلام بررسى شود. در بخش اوّل، تاريخچه‏اى از دين مسيح وشرح حال حضرت عيسى (ع) با توجه به متون دينى مسيحيت مطرح شده وهمچنين حواريون حضرت ونقش آنان در گسترش دين مسيح را بازگو نموده‏ايم كه در اين راستا، نقش »پولس رسول« كه يكى از مؤثرترين مبلغين آيين مسيحيت است وافكار او از نظر دانشمندان مسيحى بازگو شده است. در ادامه نحوه گسترش مسيحيت در جهان، بخصوص در اروپا وانشعاباتى كه در اين آيين بوجود آمده بصورت مختصر بيان شده وسه فرقه مهم اين آيين را معرفى كرده‏ايم. در بخش دوم به بررسى كتاب مقدس مسيحيان پرداخته شده است وكتاب عهد جديد بخصوص اناجيل اربعه را از لحاظ تاريخچه نگارش واسناد، مورد توجه قرار داده وسير تكوين اين كتاب را بازگو كرده‏ايم وبه اين نتيجه رسيديم كه اين كتاب داراى سند الهى نيست ونمى‏توان اناجيل اربعه را همان انجيلى معرفى كرد كه خداوند به حضرت عيسى (ع) داده است ودر حقيقت اين اناجيل فاقد سند معتبر هستند ودر ادامه، به انجيل برنابا اشاره‏اى شده است. همان انجيلى كه از طرف علماء كاملاً غير عقلى مى‏دانيم. در بخش آخر به نحوه برخورد مسيحيان معاصر پيامبر (ص) با آيات قرآن ودعوت پيامبر اشاره شده است كه در اين راستا آيات قرآن مطالبى را بازگو مى‏كند كه در خور توجه است ودر بعضى از آيات، از مسيحيان ستايش شده است به طورى كه اكثر مفسران نسبت به شأن نزول آيات كه درباره مسيحيان نازل شده است اتفاق نظر دارند واكثر افرادى كه از اهل كتاب به پيامبر ايمان آورده‏اند از ميان نصارى هستند وحداقل برخوردى كه آنان داشتند قبول جزيه بوده است كه با پرداخت آن در سايه حكومت اسلامى به زندگى خود ادامه داده‏اند . همچنين با بررسى تاريخى صدر اسلام بخصوص نحوه برخورد سران مسيحى حكومتهاى اطراف جزيرة العرب با نامه‏هاى ارسالى از سوى پيامبر اسلام (ص) به اين نتيجه مى‏رسيم كه اين افراد برخورد محترمانه‏اى داشتند، بر عكس پادشاه ايران وبعضى از سران قبايل كه برخورد مغرورانه‏اى از خود نشان داده‏اند. بطور كلى مسيحيان صدر اسلام از لحاظ روحى نسبت به يهوديان ومشركين داراى يك برخورد ملايمى بودند وداشتن همين روحيه باعث شده است كه نسبت به مسلمين مهر ومحبت نشان دهند. در پايان به اين نتيجه رسيديم كه ما مى‏توانيم در جهان معاصر با مسيحيان وارد گفتمان شويم واعتقادات ونظرات خود را در باب مسايل اجتماعى وفرهنگى بازگو كنيم وسوء تفاهماتى كه بين اين دو آيين بزرگ وجود دارد را برداريم، البته اين گفتگو بايد بين علماء وانديشمندان صورت گيرد زيرا بحث حكومتهاى مسيحى از آنجا كه آميخته با سياست غربى شده است از اين مقوله خارج است، علت اين امر وجود تقابل بين انديشه اسلام ناب با اهداف شوم سلطه‏گرى اينگونه حكومتهاست كه مانع بزرگى بر سر راه گفتگو بين دو آيين است. والسلام

معناشناسی از جمله علومی است که به شناخت دقیق واژگان و کشف معانی نهفته ی آن ها در متون مختلف می پردازد این دانش در اواسط قرن 19 پا به عرصه گذاشت ظاهراً ماکس مولر و میشل بریال از جمله واضعانِ این دانش بودند معناشناسی هر واژه ای با در نظر گرفتن روابط مفهومی میان واژگان آن متن به دست می آید فرهنگ لغت ها فقط بخش جزئی و منفکی از معنی واژگان را در اختیار پژوهشگران قرار می دهند در نتیجه برای بررسی معنای دقیق واژه مورد نظر (مثلاً ضرب) در قرآن کریم و روابط معناشناختی آن و تبیین جایگاه آن در آیات مختلف به این پژوهش روی آوردیم پژوهش حاضر درصدد است از طریق شناسایی کاربرد تاریخی و توصیفی واژه ضَرَبَ، تطور و توسعه معنایی این واژه را پیش از اسلام و پس از آن تعقیب کند تا به درک هر چه بهتر مفهوم آن نائل آید لذا با اهتمام به کاربردهای «ضَرب» با توجه به بافت آیه، سیاق آیات قبل از آیه ی مورد نظر و فضای آیاتی که بعد از آن آیه قرار می گیرند و سایر عناصر تشکیل دهنده همچون واژگان متقاربه المعنی ، وجوه آن را مشخص کند که نهایتاً به کشف اصول کلی حاکم بر معانی آیات نه تنها مراد ظاهری آیات، با روش توصیفی – تحلیلی دست یابد. واژه ضرب یکی از واژه های قرآنی است که 57 بار به آن اشاره شده است درک معانی مختلف آن منوط به بافتی است که در آن لحاظ شده است. حاصل بررسی و تحلیل معناشناسی در این پژوهش نشان داد که سیر معنایی این واژه با توجه به بافت معنایی آیاتِ قرآن، معانی متعددی چون زدن، سفرکردن (به قصد تجارت یا جهاد و جنگ)، پایکوبی، رویگردانی، مَثَل زدن برای بیان و توصیف و... دارد همچنین همه روابط معنایی بررسی شدند از جمله رابطه ترادف این واژه با کلماتی مانند وکز، اقتتال و ... و همنشینی آن با ترکیب ضرب...مثلاً یا ضرب فی الأرض و سایر روابط نیز مورد بررسی قرار گرفت که همه این ها تأثیر شگرفی در مشخص کردن معنای آیات داشت.

از جمله فنون بلاغت در راستای تبیین و آشکارسازی اهداف و مقاصد کلام،‏ تصویرگری در قالب «تشبیه تمثیل» است. تشبیهی که وجه شبه آن،‏ امری آشکار و ظاهری نیست و نیاز به تاویل دارد. قرآن کریم و نهج البلاغه که به اعتراف صاحب نظران از عالی ترین درجات بلاغت برخوردارند،‏ برای به تصویر کشیدن بسیاری از معارف عمیق و دور از دسترس فهم متعارف انسان،‏ از این شیوه بهره فراوان برده اند. این پژوهش بر آن است تا با ارائه و شرح نمونه هایی از این تصویرسازی ها،‏ گوشه ای از زیبایی و بلاغت بیان را در این دو منبع گران سنگ به نمایش بگذارد و با تحلیل و مقایسه موضوعات،‏ عناصر و نمادهای به کار رفته در تشبیهات تمثیلی این دو اثر،‏ به ارائه جداول،‏ نمودارها و نتایج مربوط بپردازد.