جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آموزه های ناب دین، به جهت هماهنگی با نظام تکوین و تشریع؛ از مطلوبیت و کارآیی فراوانی در عالم برخوردارند؛ به هعمین جهت، همواره مورد سواستفاده و تعدی بوده اند. از جانب دیگر، اندیشه های انحرافی، هیچ گاه با عناوین باطل خود به میدان نیامده و همیشه در پناه ظواهری از دین، مخفی بوده اند. گاهی نیز به سبب غفلت یا اشکال در مبانی، انحراف هایی صورت گرفته است. تمسک به سه واژة انتظار، عقیده و آسیب، عنوانی را پدید آورد که موضوع این پژوهش گردید؛ و تلاش شد در یک پژوهش تحلیلی توصیفی، آسیب های کلامی که فرهنگ مهدویت و انتظار امام دوازدهم شیعیان را در معرض خطر قرار داده اند، بررسی شوند. از این رو در یک سیر منطقی، آلت ها و آسیب هایی که در منشأ (روایات مطرح کننده تفکر انتظار مهدی موعود(عج یا در نگرش علما و اندیشمندان (به عنوان مبلغان و بررسی کنندگان این عقیده) یا در متدینین (به عنوان پیروان و معتقدان این ایده) روی داده و یا توسط غیر شیعیان، القاء گردیده، مورد توجه قرار گیرند. از این مطالعه و بررسی، شناسایی و علت یابی و نیز در حد امکان، درمان آسیب ها به منظور پالایش اندیشة رایج در جامعه در مورد امام عصر(عج)، مورد نظر بوده است؛ و این مزیت بحث کلامی، که ریشه ها، مبانی و لوازم آسیب ها، از منظر عقل و به شیوة تحلیلی، مورد کاوش قرار می گیرند، مدنظر قرار گرفته است. خلاصه آن که انتظار، عقیده ای منتج به عمل، بلکه لازمة آن است و هرگونه ایستایی فردی، اجتماعی و یا عدم عمل به احکام شرع مقدس، در دوران غیبت امام زمان(عج) در نیل به اعتقاد صحیح، باید دارای ویژگی های ذیل باشد: - مراجعه به کارشناسان و خبرگان دین؛ منفعل نبودن در برابر هر تفکر یا شخص مدعی انتساب به حضرت؛ سکوت در برابر آنچه محتمل است ولی قطعی نیست؛ سعی در کسب معرفت نسبت به واسطة فیض تکوینی و تشریعی؛ و داشتن انتظاری فعال و اصلاح گر.

وضعیت اخلاقی یک آرمان شهر که در ذهن فردی یوتوپیک شکل می گیرد، از دو حال خارج نیست؛ یا او در ناکجاآباد مطلوب خود به دنبال «همه» خوبی ها می گردد، یا در پی «غلبه» خوبی هاست. در حالت نخست، ما در جست وجوی یک بهشت تمام عیاریم که اگرچه تصور آن در دنیایی دیگر معقول است، اما امکان پیدایش آن در این دنیا و مختصات انسان ها پذیرفتنی نیست. از دیگرسو، در شق دوم، نه تنها به وادی انتزاع یا ناکجاآبادسازی نیفتاده ایم، بلکه جهانی نه فقط مطلوب و مطبوع، بلکه ممکن و شدنی را تصویر کرده ایم.در این نوشتار، نخست برای تبیین مفهوم غلبه خوبی ها و سپس اثبات آن، اوصاف اخلاقی به دو دسته مستقل و وابسته تقسیم شده و در همین راستا مبتنی بر دو دسته از دلایل روایی و فرااخلاقی ثابت شده است که آخرالزمان اسلامی یک یوتوپیا به معنای مرسوم آن در ادبیات و فرهنگ جهان به ویژه غرب نیست و دوم آن که این شرایط اگرچه آرمانی است، اما دست نایافتنی، فراانسانی و غیرنرمال نیز به شمار نمی رود.

با پیدایش دولت به معنای مدرن آن، رفته رفته امکان یا امتناع پیدایش دولت مدرن دینی به بخشی از مباحث تئوریک علم سیاست تبدیل شد. از سوی دیگر، مذهب شیعی به طور خاص و دولتی که مبتنی بر آموزه های آن باشد نمی تواند در برابر مقوله ای چون انتظار یا تقیه سکوت کرده و سلبا یا ایجابا از کنار آن بی تفاوت بگذرد. از این رو لازم است در دل تئوری پردازی های متنوع درباره دولت دینی، سرفصلی نوین برای این موضوع های تاثیرگذار تعیین و تبویب گردد. البته در این نوشتار برای دقت بهتر و آسان تر در بحث، از میان ابعاد گوناگون دولت، یک بعد آن که «سیاست خارجی» است و از بین سویه های فراوان انتظار و تقیه، «جنبه های جمعی» آن، منظور نظر قرار گرفته است. بر همین اساس، در این نوشتار پس از تبیین امکان و معنای دولت منتظر، دو راهبرد اساسی پیش روی یک دولت منتظر تشریح شده است که در نهایت متناسب با استبدادی و ناعادلانه دانستن نظام و شرایط حاکم بر جهان، و نیز در اقلیت کمی و کیفی بودن یا نبودن دولت منتظر، یکی از این راهبردها معقول و مناسب تشخیص داده می شود.

پیوست در منابع دیجیتالی