جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نوشتار حاضر مقایسه شعر فراغی و ابن فارض یعنی مقایسه اندیشه و هنر این دو عارف هنرمند است . فراغی بزرگترین شاعر و عارف ترکمن و ابن فارض نیز بزرگترین شاعر صوفی عرب است که به ترسیم عشق الهی در اشعار خود پرداخته است . عشق و سرمستی آئین این دو بزرگ است و هر دو مستغرق در عشق الهی اند این دو شاعر که در سخن سرایی و اندیشمندی جزو سرآمدان ادبیات مشرق زمین به حساب می آیند، نقاط مشترک فراوانی دارند که نماینگر گرایش‌های عرفانی مشترک هردو شاعر است.بررسی جهان بینی آن دو نشان می دهد که هر دو به وحدت وجود اعتقاد دارند و هر دو عشق و سر مستی را جدی ترین بال پرواز انسان می شمارند.فراغی و ابن فارض همانند بسیاری از شعرای اسلامیبسیار از قرآن و حدیث متاثر بوده و دیوان آن دو مملو از اشارات به آیات و روایات اسلامی می باشد. در اشعار ایشان عشق به اهل بیت بخصوص در اشعار فراغی تجلی خاصی یافته است.

سماع به عنوان یکی از آئین های خانقاهی از دیرباز مورد توجه صوفیه بوده و بحث های مهمی در ارتباط با اباحت یا تحریم آن مطرح شده است، البته ریشه اختلاف فقها یا صوفیه و صاحب نظران حیطه عرفان و تصوف درباره سماع، بیشتر بر سر موسیقی بوده است؛ از دیدگاه عده ای دین اسلام مخالف موسیقی و از نظر عده ای دیگر که احادیث و روایاتی مستدل برای اثبات ادعای خود دارند مورد تایید بوده است، اما اهل معرفت و یقین از این حد یعنی ایراد دلیل و منطق برای تحریم یا مباح شمردن سماع ظاهری و موسیقی آن فراتر رفته و موضوع سماع خانقاهی را نیز مانند سایر مباحث نوظهور به وادی عرفان کشانده وتنها سماعی را شایسته دانستند که منشاء موسیقی آن صدای ربانی معشوق آسمانی باشد. این سماع، مطلق و منزه از هرنوع نغمه و ترنمبود.در این پایان نامه نگارنده می کوشد علاوه بر بررسی پیشینه، احکام و آداب مربوط به سماع آئینی(سماع صوفیه) از یک نوع مهجور و مغفول آن نیز که همان سماع درونی یا باطنی می باشد به طور مفصل بحث کند. با توجه به اینکه عنوان آئین سماع از واژه سمع برگرفته شده است و محل اصلیسماع گوش است از این رو قوه و حس شنوایی باطنی و مسائل مربوط به آن در فصل نخست مورد مداقه قرار گرفته است -که در امر سماع درونی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد- و در قسمت های دیگر، مقوله موسیقی، رقص، سماع و پایکوبی و... در مقابل منشور عرفان، تصوف و ادبیات قرار گرفته و از دیدگاه ها و اقوال مشایخ و بزرگان عرفان و تصوف جهت شفاف سازی موضوعات محوری، استفاده شده است.

چکیدهمقوله «انسان سالک» در نظام اندیشه صدرایی از اهمیّت بالایی برخوردار است و با مبانی و نظریات فلسفی‌ وی‌ رابطه‌ای‌ تنگاتنگ دارد. ملاصدرا در آثارِ متعددش با رویکردهای متنوعی این مسئلهِ را موردکاوش قرار داده است. روش‌ملاصدرا در تبیین «انسان سالک» روشی فلسفی است. اما در تعریف و تحلیل آن از سه منبع و رهیافتِ معرفتی، یعنی، عقل، عرفان و وحی بهره جسته است. انسان سالک در چارچوب فلسفی، سفر عقلی خود را با تأمل در اصل وجود آغاز می‌کند و با شناخت وجود حقیقی، سعادت عقلی خویش را نتیجه‌ می-گیرد و مقام «خلیفه الاهی» را درک می‌کند. از دیدِ ملاصدرا، انسان سالک در رهیافت قرآنیِ با تأمل در آفاق و انفس و در رهیافت عرفانیِ با کشف و شهود، مسیر سلوک خود را به سوی مقصد نهایی هموار می‌سازد. در این پژوهش، با تأمل در مبانی متافیزیکی صدرایی،شکل‌گیری نظریه «انسان سالک» بررسی شده است. ازجمله این مبانی «اصالت وجود»، «امکان فقری» و «حرکت جوهری» است. با بررسی ارتباط این ‌مبانی و رهیافت‌ها با نظریه‌یِ «انسان سالک» می‌توان به عنوان یک الگویی نظری در ترسیم وضعیت بهتری برای انسان معاصر بدان نگریست. واژه‌های کلیدی: ملاصدرا، سلوک، انسان سالک ، مبانی متافیزیک صدرایی، اسفار.

جریان تصوف کوشیده تا با الهام از وقایع زندگی موسی÷، به تأیید مشرب خود و با تأویل این رخدادها، به توجیه تفکرات و اندیشه‌های خود بپردازد. تفاسیر عرفانی قرآن کریم نقش ویژه‌ای در شناسایی ظرایف و نکات قابل تأویل اتفاقات زندگی این پیامبر الهی داشته است. در این میان کشف‌الاسرار به دلیل اهمیت ویژه‌اش در ادبیات فارسی، عرایس‌البیان به دلیل اهمیت شخصیت روزبهان بقلی در عرفان اسلامی و مثنوی معنوی مولوی به دلیل جامعیتش در مباحث نظری و ادبی عرفانی، نقش به سزایی در نشر این وقایع داشته اند. این پژوهش علاوه بر شناخت مشارب صاحبان هر کدام از این آثار با توجه به داستان‌های حضرت موسی در قرآن کریم، به کیفیت انعکاس برداشت‌های عرفانی پیش از مولوی در مثنوی می‌پردازد. چارچوب نظری این پژوهش با نگاهی کلی به مبحث بینامتنیت شکل گرفته است. از مهم‌ترین نتایج این پژوهش، توجه متفاوت مولوی نسبت به عرفای دیگر به زندگی موسی÷ است

در این پژوهش با تحلیلِ حوزه‌های معنایی به سبک‌شناسیِ معناییِ غزلیات سنایی پرداخته می‌شود. بهره‌گیری از روش علمی- تحلیل حوزه‌های معنایی در این پژوهش- به شناختی دقیق از غزل سنایی می‌انجامد. بدین ترتیب هدف این پژوهش بررسی علمیِ نظامِ معناییِ غزل سنایی است که به شناخت عناصری که بالقوه مشخص? سبکی‌اند منجر می‌شود.این پژوهش در پی آن است که نشان دهد که آیا با تحلیل حوزه‌های معنایی غزلیات سنایی می‌توان به سبک-شناسیِ ساحت معنایی غزل او پرداخت یا نه. منبع اصلیِ این پژوهش در حیط? تبیین نظریه مقال? نگاهی به نظری? حوزه‌های معنایی از منظر نظام واژگانی زبان فارسی از کورش صفوی است. حوز? معنایی مجموعه‌ای است از واژه‌ها که به سبب یک ویژگی معنایی- مشخص? معنایی- در کنار هم قرار می-گیرند و معنای هر واژ? این مجموعه در رابط? متقابل با دیگر واژه‌ها مشخص می‌شود. جامع? مورد تحقیقِ این پژوهش غزلیات سنایی است، که 60 غزل به عنوان نمونه برگزیده شده است. ویژگی این غزل‌ها آن است که در هم? نسخه‌های موجود از غزل سنایی وجود دارند و می‌توان از صحت انتساب آنها به سنایی اطمینان داشت. در این پژوهش، حوزه‌های معنایی غزلیات سنایی، که به سبب تکرار قاعده‌مند ظرفیت آن را دارند که مشخص? سبکی محسوب شوند، مورد تحلیل قرار گرفته است.در غزل سنایی، چنانکه بسیاری محققان می‌پندارند، نشانه‌های عارفانگی مشهود است. این نشانه‌ها واژه‌های دارای مشخص? معنایی [+ عرفان] هستند. این واژه‌ها دسته‌ای دیگر از واژگان را نیز، به سبب همنشینی مکرر با آنها، وارد حوز? معنایی «عرفان» می‌کنند. می‌توان، بر اساس اصطلاحاتی که در مقدم? این پژوهش آمده است، دست? اول واژه‌ها را دارای معنای قاموسی عرفانی و دست? دوم را دارای معنای ضمنی عرفانی دانست.حوز? معنایی مفاهیم ذهنی در غزلیات سنایی با درصد وقوعِ 46.58 بزرگترین حوزه است. این حوزه خود متشکل از چهار حوز? کوچکترِ عشق، با 44.04 درصد، دین، با 8.26 درصد، عرفان، با 9.67درصد، و قلندریه، با 5.97 درصد، است. حوز? طبیعت 10.89درصد، حوز? اعضای بدن 12.26 درصد، و حوز? نشان‌دارسازی 13.79درصدِ نظام معنایی غزلیات سنایی را دربرمی‌گیرند.

بحث وحدت و وحدت وجود، یکی از مباحث مهم فلسفی و عرفانی است. هم ملاصدرا با طرح وحدت تشکیکی وجود و سپس وحدت شخصی آن، راه ویژه ای را در مسأله ی هستی شناسی پیموده است و هم ابن عربی، بنیانگذار عرفان نظری و نظریه ی وحدت وجود، در آثار خود تلاش نموده تا از وجوه مختلف ، وجود و وحدت آن را رازگشایی کند. وحدت وجود ابن عربی، اندیشه ی ملاصدرا را سخت، تحت تأثیر خود، قرار داده و در نهایت، این دو متفکر را به مشابهت های زیادی، در اندیشه، سوق داده است. ضروری است، پس از تبیین اندیشه های ابن عربی و ملاصدرا، در بحث وحدت وجود، به نتایج فلسفی و عرفانی پذیرش این نظریه، توجه گردد.در این رساله به این مهم پرداخته شده است.

ابن‌عربی و ملاصدرا را باید از متفکران تأثیرگذار در جهان اسلام و تفکر اسلامی بشمار آورد که اولی واضع عرفان نظری و دومی طراح حکمت متعالیه می‌باشد. بررسی نماد و نماد‌پردازی در منظومه‌ی فکری این دو عارف فیلسوف می‌تواند در فهم تفکر آنان کمک شایانی بکند

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

سحر و جادو در تاریخ بشر قدمتی دیرینه دارد به طوری که در برخی دوران ها چنان رواج داشته است که بسیاری از مردم، حتی پیامبران الهی را به گواهی آیات، ساحر می پنداشتند. سحر در لغت به معنى هرکاری یا چیزى است که مأخذ آن مخفى و پنهان باشد، ولى در عرف عام غالباً به همان کارهاى خارق‌العاده‏اى مى‏گویند که با استفاده از وسایل مختلف انجام مى‏شود. سحر امری آموختنى است و منشاء آن ابلیس است، لذا کسانی که از سحر استفاده می‌کنند، با شیاطین در ارتباط هستند. با توجّه به تصریح خداوند در آیات قرآن در باب مسأله- ی سحر، می‌توان به این نتیجه رسید که برخی از شعبه‌های سحر از امور واقعی است، ولی اسلام، رفتن به سوی این امور و استفاده از آن را به شدّت نهی می‌کند. در نتیجه دین یهود هم همانند اسلام سحر و جادو را نهی کرده است؛ اما بعد از تحریف تورات به دست عالمان یهودی، اعتقاد به سحر و جادو نیز دستخوش تغییر و با عرفان کابالا آمیخته شده و به عنوان ابزاری فریب کارانه برای رسیدن به هدف های شیطانی مورد استفاده قرار گرفته است، البته یادگیری سحر به طور کل حرام نیست و در برخی موارد جایز است و مردان خاص خود را می‌طلبد؛ زیرا در غیر این صورت آثار مخرب فردی و اجتماعی یا حتّی خانوادگی به بار می‌آورد. پژوهش حاضر به بررسی تطبیقی سحر و جادو از منظر قرآن و عهد عتیق می پردازد.