جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رویدادهای ایران در نیمه دوم سده 6 واوایل سده 7میلادی، در آثار گروهی از مولفان ایرانی وغیره ایرانی آمده است. گذشته از آن،در خزاین و بایگانی های دربار ساسانی،اسناد،فرمان ها،پیمان ها و زندگینامه ها نگاهداری می شده اند. ظاهرا در روزگار پادشاهی خسرو اول انوشیروان کوشش هایی برای تدارک تاریخ ایران صورت گرفت که شامل روایت هایی درباره شاهان بوده است (کلیما،1959:56).نامه تنسر،یکی ازآثاری بود که مطالب آن را به سال های 557 تا 570 م. مربوط دانسته اند(کولسینکوف،1970 تا 18)؛ ولی گرینیاسچی – پژوهشگر ایتالیایی – تاریخ نگارش این اثر را پس از سال 632 م. نوشته  است (1966:9-8). شماری از نوشته های عهد ساسانی از جمله مزدک نامک که انگیزه نگارش آن دفاع از آیین مزدایی بوده، باقی نمانده است . دیگر از آثار مربوط به اثر مورد نظر ما،کتاب بهرام چوبین نامک است که از روی نوشته های عربی و نیز شاهنامه فردوسی از آن آگاهیم . از آثار ایرانی دیگر می توان به خوتای نامک (خداینامه) اشاره کرد که گویا روز به (عبدالله بن مقفع ) آن را از پارسی میانه به عربی ترجمه کرده بود. حمزه اصفهانی ، از وجود هشت ترجمه تاریخ ایران نام برده است که جز از ابن مقفع ، محمد بن جهم برمکی،زادویه بن شاهویه اصفهانی، محمد بن بهرام مطیار اصفهانی، هشام بن قاسم اصفهانی ، بهرام بن مردانشاه  از ولایت فارس بدین کار پرداخته بودند (حمزه بن حسن اصفهانی ،1346:7).در میان آثار عربی  می توان به کتاب المعاریف عبدالله بن مسلم بن قتیبه، اخبار الطوال دینوری ،تاریخ یعقوبی ،تاریخ طبری ، ترجمه تاریخ طبری از بلعمی ،تاریخ سنی ملوک الارض والانبیاء حمزه اصفهانی ،فارسنامه ابن بلخی ،نهایت الارب از مولفی ناشناخته ،مجمل التواریخ ودیگر آثار اشاره کرد که شما رآنها اندک نبوده است .از میان مآخذ خارجی می توان از تاریخ تئوفیلاکتوس سیموکاتا، تاریخ سبئوس نویسنده ارمنی ، اخبار سریانی سده 7 م. از مولفی نا شناخته و جغرافیای منسوب به موسی خورنی ویا آنانیاشیراکاتسی نام برد.