جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله جعل حدیث، یکی از حوادث مهم تاریخ اسلام است که منابع، به تفصیل در مورد آن سخن گفتهاند. پیشینه این رویداد به دوره پس از رحلت رسول خدا(ع)تا پایان غیبت صغرا مربوط میشود. در این دوره عدهای از مسلمانان باانگیزهها و دلایل مختلف و در حوزههای گوناگون، سخنانی را بهدروغ به پیامبر(ع) نسبت دادند که از آنها به احادیث جعلی یاد میشود. در این میان مسئله انگیزههای جعل حدیث از سایر مباحث از اهمیت بیشتری برخوردار است. ازاینرو پژوهش حاضر به بررسی برخی از انگیزهها مانند موجّه ساختن دستگاه حاکمه، حفظ قدرت و موقعیتهای اجتماعی، جبران کمبودهای علمی و فرهنگی و... پرداخته است. به طور کلی میتوان دوری از اهلبیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) و رسیدن به قدرت و حفظ آن را عمدهترین علل جعل احادیث و افترا به رسول خدا(ع)دانست و بقیه موارد مذکور را به نوعی به آنها ارجاع داد. دانستن این علل نقش به سزایی را میتواند در علم رجال جهت تشخیص احادیث جعلی از واقعی داشته باشد. محورهای مهم این پژوهش عبارتاند از علل عمومی پیدایش جعل حدیث شامل: دوری از اهلبیت رسول خدا(ع)، حفظ موقعیت های اجتماعی و موجه ساختن دستگاه حاکمه؛ اقبال عمومی از به مسئله جعل حدیث؛ عوامل خصوصی پیدایش جعل حدیث؛ جعل حدیث در زمینههای دفاع از جماعت مسلمانان، تخریب شخصیت امیرالمؤمنین(ع) ، ارث نگذاشتن انبیا و عقائد و اسرائیلیات.

«حضانت» نوعی ولایت و سلطنت بر کودک و مجنون بهمنظور نگهداری و تربیت آنهاست. این امر از حقوق و تکالیف والدین به شمار میرود. موضوع حضانت از مباحث پیچیده حقوق خانواده است و باوجود مطالعات گسترده فقها و حقوق دانان، هنوز مسائلی از آن ناشناخته مانده است. بر این اساس، در نوشتار حاضر حضانت کودک از دیدگاه فقه امامیه و اهلسنّت و قانون مدنی ایران طی سه بخش شامل مباحثی چون: مفهوم شناسی، فلسفه حضانت، تربیت کودک، شرایط و موانع حضانت به روش توصیفی مورد بحث قرارگرفته است. اهم عناوین این پژوهش عبارتاند از: کلّیات شامل مفهوم شناسی حق، ولایت و حضانت در لغت و اصطلاح فقهی و حقوقی؛ مبانی نظری حضانت مشتمل بر فلسفه حضانت، شرایط و موانع حضانت؛ مستحقین امر حضانت و زمان پایان آن؛ کاستی ها و اشکالات در قوانین مربوط به حضانت. در بخشی از نتیجه آمده است: حضانت بهمعنای ولایت بر طفل و مجنون به جهت تربیت، نگهداری و هر کاری است که به مصلحت او باشد زیرا فلسفه و هدف اصلی از حضانت، نگهداشت مصلحت کودک است. حضانت نسبت به مادر حق است و نسبت به پدر هم حق است و هم تکلّیف. یعنی مادر میتواند حضانت طفل را قبول نکند ولی پدر نمیتواند. حضانت با ولایت تفاوت دارد زیرا حضانت ناظر به نگهداری کودک است اما ولایت، مربوط به نظارت بر اموال و ازدواج اوست. هر چند رابطهای مستقیم بین آنها برقرار است بدینصورت که میزان توان مالی کودک و چگونگی مصرف آن در چگونگی حضانت، تأثیر میگذارد.