جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر براي شناخت بهتر خدا در هفت فصل تدوين شده است. در ابتدا، شناخت خدا و توحيد را ‌يک معرفت فطري شرح مي‌دهد. آنگاه از نفي تشبيه و توصيف خدا به مخلوقاتش توضيحاتي را‌يادآورمي‌شود. سپس شناخت پروردگار را به واسطه اسماءالحسني بيان مي‌کند. در ادامه به معناي وجه الله و زيارت خدا اشاره مي‌کند.در بخشي نيز افراط و تفريط در فضائل اهل‌بيت را موجب هلاکت برمي‌‌‌‌‌شمرد. دعوتي هم به تعقل در خلقت آيات تکويني داردو درپايان به تفسير و تأويل سوره مبارکه توحيد مي‌پردازد.

تصوف اسلامی تحت تأثیر زمینه‌های نظری، عملی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شکل گرفت. مکتب زهد با گریز از دنیا و مؤلفه‌های خوف، فقر و توکل آغاز شد و با تغییر شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به مکتب کشف و شهود منجر شد. معرفت، کشف و شهود و فنا و بقا، مهم‌رین مؤلفه‌های این مکتب به‌شمار می‌روند. مکتب وحدت وجود یکی دیگر از نقاط عطف در عرفان اسلامی است. در پژوهش حاضر ابتدا به عوامل پیدایش تصوف اسلامی اعم از نظری، اجتماعی و سیاسی نگاهی اجمالی شده و پس از آن مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده نخستین مکتب تصوف شرح داده شده است. سپس عوامل مؤثر در تحول مکتب زهد به مکتب کشف و شهود بررسی شده است.

در کتاب حاضر، مسائل اساسی در باب خداشناسی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. مهمترین موضوع دینی، موضوع خداشناسی است. توحید اولین و اساسی‌ترین دعوت همه پیامبران الهی و آسمانی است. مطالب این کتاب در دو بخش اصلی تنظیم شده است. ابتدا موضوع خداشناسی در آثار شهید مطهری بررسی شده و این مباحث در پنج فصل ارائه شده است. حدود توانایی عقل در باب خداشناسی، ادله اثبات وجود خدا، تأملی در تقریر استاد مطهری از برهان صدیقین، تأملی در ادله فلسفی استاد مطهری بر توحید و بررسی پاسخ‌های شهید مطهری به پاره‌ای از سؤالات و شبهات خداشناسی در بخش اول بررسی شده‌اند. در بخش بعدی چند مقاله مهم در باب خداشناسی ارائه شده است. ابتدا مناظره کاپلستون و راسل در باب وجود خدا نقد و بررسی شده، سپس ادله فلسفی اثبات کامل مطلق ارائه شده است. در ادامه پژوهشی در باب علم باری تعالی مطرح شده و بداهت وجود خدا در نگاه علامه طباطبایی بررسی شده است. در نهایت نیز جریان احکام عقلی در افعال باری از منظر علامه طباطبایی گفته شده و کمال نهایی و عامل خوشبختی بودن قرب مورد بحث قرار گرفته است.

توحيد و خداشناسي که مشتمل است بر اثبات وجود خدا و صفات و احکام او، مهم‌ترين اصل از اصول شريعت اسلام است. اين رکن که بر پايه تفکر منطقي و بهره‌گيري از قوع عاقله انسان بنا مي‌شود، نگاه او به زندگي و در نتيجه اعمال و رفتار و منش او را شکل مي‌دهد و به همين دليل است که با شبهات فراوان مورد هجمه قرار گرفته است. در نوشتار حاضر تلاش شده تا با دقت و موشکافي به اثبات مبدأ عالم و احکام و صفات او پرداخته شود.

در کتاب حاضر، مؤلف ژرف‌ترین مباحث مطروحه در تصوف را بررسی کرده، منابع و مصادر تصوف اسلامی را از دو منشأ: هند و یونان می‌داند و بر آن است که مسلمانان برای اخذ تصوف از یونان و هند سه مسیر طی کرده‌اند: «مکتب حسین بن منصور حلاج که بیش از دیگران بی‌واسطه از تفکر هند بهره برده است»، «مکتب جندی‌شاپور» و «مکتب اخوان‌الصفا». در هر سه مورد به‌اختصار بحث می‌کند. نظر «حلاج» را درباره وحدت وجود توضیح می‌دهد، مکتب «جندی‌شاپور» را معرفی می‌کند. به بررسی مکتب «اخوان‌الصفا» که از اندیشه‌های نوافلاطونی سرچشمه گرفته است، می‌پردازد. درعین‌حال تاریخچه‌ای از نظریه وحدت وجود در اندیشه اسلامی را به دست می‌دهد. روش تجربه‌گرایان و عقل‌گرایان را توضیح می‌دهد، سپس به روش تصوف می‌پردازد. در پایان عمده‌ترین مسائل تصوف را به چهار مسئله منحصر می‌کند: جبر و اختیار، علم الهی، حدوث جهان و جوهر فرد. مؤلف آخرین فصل کتاب را به پرآوازه‌ترین طرفدار وحدت وجود در اسلام، حلاج وقف می‌کند.

بررسی برکات وجودی پیامبر اسلام(ص) با استناد به آیات و روایات و ادله عقلی است. این پژوهش در پی آن است که با بررسی ابعاد گوناگون نفس بشری و تبیین استعدادهای شگرف انسانی، کارکردهای خارق‌العاده نفس را بیان نموده و از این راه، برخی از اعتقادات شیعیان همچون: توسل به وجود مبارک رسول خدا و استفاده از برکات وجودی نفس ایشان، را تبیین نموده و به بعضی از شبهات وارد شده در این زمینه پاسخ گوید. از این رو نگارنده نخست تعریفی از نفس و قوای آن ارایه نموده و ماهیت نفس را از منظری فلسفی و کلامی بررسی نموده است. آنگاه مراتب کمال نفس و رابطه ان با بدن را تبیین نموده و نسبت بین نفس با ولایت تکوینی را شرح داده است. وی در ادامه به قابلیت‌های نفس انسانی در عوالم پس از مرگ نیز اشاره نموده و صدور برخی از کرامات از نفوس اولیای الهی حتی بعد از مرگ آنان را نیز اثبات کرده است. وی آنگاه به جایگاه نفس پیامبر اکرم در نظام خلقت اشاره نموده و نفس ایشان را دارای ولایتی تکوینی دانسته و اهمیت و آثار توسل به ایشان را به جهت داشتن نفسی متعالی و بزرگ و نیز قدرتمند را بررسی کرده و مشروعیت توسل به ایشان پس از رحلت او را نیز از منظری روایی، تاریخی و عقلانی اثبات کرده است.

کتاب حاضر، پژوهشی است که با هدف تقویت دیدگاه توحیدی تهیه شده است. ضرورت و اهمیت این پژوهش از این نظر شایان‌ذکر است که فرض وجود خدا در مقابل عدم او، نقش اساسی در نگرش اساسی انسان نسبت به زندگی و نحوه زیستن انسان دارد و نتایج نظریه نوشتار می‌تواند در این زمینه اثرگذار باشد. مهم‌ترین هدف این کتاب آن است که نشان دهد با وجود انتقادهای متعددی که در طول تاریخ بر استدلال‌های فلسفی وجود خدا وارد شده است، بااین‌حال همچنان می‌توان در یک زمینه عقلانی و فلسفی از اعتبار این براهین دفاع کرد.

مروری بر مهمترین استدلال‌های عقلی و تجربی مربوط به اثبات وجود صانع حکیم است. در این اثر سعی شده است با مراجعه به آرای فلاسفه مسلمان، مهمترین براهین اقامه شده از سوی آنان در زمینه اثبات وجود خدا بیان شده و دلایل منطقی، فلسفی و تجربی آنان در این زمینه تبیین شود. نویسنده نخست به بیان برهان نظم و تقریر این برهان در اثبات وجود خدا پرداخته و برخی از اشکالات وارد شده در این زمینه را مطرح و پاسخ داده است. آن گاه به تبیین برهان فطرت و نحوه استدلال به آن در اثبات وجود خدا پرداخته و به تشریح مفاد این برهان پرداخته و برخی از ایرادات وارد شده بر این برهان را ذکر نموده و پاسخ آن‌ها را داده است. در بخش‌های دیگری از کتاب حاضر، نویسنده به بیان برهان‌های تجربی، برهان امکان و وجوب، برهان صدیقین، برهان وجودی، برهان حدوث، برهان حرکت و برهان اخلاقی کانت مبنی بر اثبات وجود خدا پرداخته و نحوه استدلال به این براهین را تبیین نموده است.