جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وقتی انسان از امور محسوس فاصله می‌گیرد و به خود توجه بیشتری پیدا می‌کند، احساس غربت و سرگردانی درونش را پُر می‌کند. انسان از عالم بالا هبوط یافته و پای روی زمینی گذاشته که با آن بیگانه بوده است. لازمه حضور در این عالم با رنج و تنهایی پیوند خورده است. اما آیا نتیجه این حس درونی و دیدگاه دینی، پوچ‌گرایی و هیچ‌انگاری و بدبینی و افسردگی نخواهد شد؟ قاضی سعید قمی با سبک فلسفی و عرفانی و با نگاه دینی و روایی شیعه‌محورانه­اش می‌کوشد با تمرکز بر راهکارهای عمل‌گرایانه عبادی و رویکردهای اخلاق‌محورانه، مسیر رهایی و تعالی را به ما نشان دهد. وی بر نقش اخلاق و عبادت‌های شرعی برای تربیت انسانی و رهاشدن از غربت و تعالی نفس تأکید دارد. همه اعمال ظاهری انسان، حقیقتی فراطبیعی دارند که ما را به عوالم بالای ماده متوجه و مرتبط می‌کنند و به نور و معنویت می‌رسانند.

هانری کربن (۱۹۰۳ـ ۱۹۷۸)، فیلسوف فرانسوی، در کنار اندیشمندان سنت‌گرا، مانند رنه‌گنون، فریتیوف ‌شوان، سیدحسین نصر و… نقش برجسته‌ای در معرفی وجوه فلسفی و معنوی اسلام، در دنیای معاصر، هم در غرب و هم در شرق، ایفا کرده ‌است. البته تأثیر آنان به‌ویژه تأثیر سنت‌گرایان، هرگز به معرفی وجوه فلسفی و معنوی اسلام محدود نشده است. لیکن در این نوشتار عمدتاً به تحقیقات آنها در حوزه معنویت اسلامی نظر دارم. به هر تقدیر، شباهت کربن به سنت‌گرایان، به حدی است که بسیاری در نگاه نخست گمان می‌برند که کربن نیز متفکری سنت‌‌گراست. با بررسی دقیق‌تر معلوم می‌شود که به‌رغم شباهت‌های فراوان میان او و سنت‌گرایان، وجوه افتراق برجسته‌ای نیز میان آنان وجود دارد. به‌طور کلی دشوار می‌توان کربن را به جریان خاصی، حتی سنت‌گرایی، متعلق دانست. کافی است نگرش‌های مختلف به اسلام، در جهان امروز را در نظر بگیریم و بپرسیم که کربن به کدام یک از آنها تعلق دارد یا لااقل به کدام یک نزدیکتر است.