جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چگونگی ثبت احادیث به‌گاه صدور، یکی از مباحث بنیادین در تاریخ حدیث شیعه است. ازجمله پرسش‌های مهم این است که راویان به ثبت و انتقال عین الفاظ صادرشده از معصومان(ع) اقدام می‌کرده‌‌‌اند یا هدفشان تنها انتقال معنا و مفهوم اصلی ایشان بوده است. تمرکز بر واقعیات حاکم بر تاریخ حدیث شیعه، با رویکرد کتاب‌محوری، گستردگی و اصالت و حاکمیت نقل لفظ بر حدیث شیعه را نشان می‌دهد. حدیث شیعه که در پرتوِ مدیریت معصومان(ع) بر بستر کتابت و در قالب کتاب‌های حدیثی پیش می‌رفته، با کمترین آسیب در دریافت و انتقال حدیث روبه‌رو بوده است و ازاین‌رو «نقل به معنا»، که با نقل شفاهی حدیث پیوند تنگاتنگ داشته، در حدیث کتاب‌محور شیعه کمترین ظهور و بروز را داشته است. افزون‌بر آن، احادیث مرتبط با شیوۀ انتقال احادیث را می‌توان نشانهٔ دیگر اصالت نقل لفظ در حدیث شیعه دانست. پدیدۀ «اختلاف متن احادیث» نیز که در نگاه ابتدایی شاهدی برخلاف ادعای مذکور است، نظر به بستر و اسباب پیدایش آن، دلالتی بر گسترۀ نقل معنا و حاکمیتش بر حدیث شیعه ندارد.

ازآنجاکه فهم معارف عمیق دین برای عموم مردم به علت پیچیدگی و مجرد بودن آن دشوار است، تبیین آموزه‌های دینی به زبانی ساده و قابل درک برای آنان ضروری است. زبان تمثیل یکی از مناسب‌ترین شیوه‌­ها برای تبیین معارف قرآن و روایات است. منظور از تمثیل در پژوهش حاضر، تمثیل در مبحث تعریف و تقسیم در فن منطق است که به دو صورت تشبیه معقول به محسوس و تعریف از طریق ذکر مصداق صورت می­‌گیرد. استفاده از زبان تمثیل در احادیث اهل­‌بیت(عهم) سابقه‌­ای دیرینه دارد. پژوهش حاضر در پی استخراج، بررسی و دسته‌بندی کاربردهای زبان تمثیل در تبیین معارف دینی در روایات امام رضا(ع) با رویکردی توصیفی­ _ ­تحلیلی است. یافته‌های پژوهش نشان­‌دهندۀ کاربست تمثیل در تسهیل فهم موضوعات توحید، امامت، مباحث اخلاقی و معارفی در روایات منقول از امام رضا(ع) است.