جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: در بحبوحه جنگ چشمگیر قرن هفتم بین دو امپراتوری، محمد یک جوینده روحانی در جستجوی اجتماع و پناهگاه بود. بسیاری از ناظران اسلام و کتاب مقدس آن را ذاتاً افراطی یا خشونت آمیز تصور می کنند - روایتی که حقیقت ریشه های آن را تحت الشعاع قرار داده است. در این روایت استادانه، خوان کول، کارشناس برجسته خاورمیانه، ما را به داستان مبدأ اسلام و پیامبر اسلام بازمی‌گرداند. کول نشان می دهد که چگونه محمد در دوران خشونت بی نظیر به بلوغ رسید. امپراتوری روم شرقی و امپراتوری ساسانی ایران به طرز وحشیانه ای در سراسر خاور نزدیک و آسیای صغیر جنگیدند. ناراحتی عمیق محمد در قتل عام زمانه‌اش، او را به تصور جنبشی بدیل سوق داد، جنبشی که استوار در صلح استوار باشد. دینی که محمد بنیان نهاد، اسلام، در طول زندگی او به طور گسترده گسترش یافت و به جای قدرت نظامی به قدرت نرم تکیه کرد و حتی در صورت حمله نظامی به دنبال آتش بس بود. کول این تاریخ فراموش شده را روشن می کند و به ما یادآوری می کند که در قرآن، میراث آن پیام معنوی پابرجاست. تاریخ پر جنب و جوشی که دنیای شگفت انگیز و پیچیده پیامبر اسلام را زنده می کند، داستان این که چگونه صلح یک قاعده است و نه استثنا برای یکی از رایج ترین ادیان جهان.

تقریبا یک قرن و نیم بعد از کتاب "منشا گونه ها" ، بنای علوم تکاملی هنوز بر پایه ای که داروین بنا نهاده استوار است. "ارنست مایر" که از پیشگامان استفاده از ژنتیک مدرن برای گسترش این علم است ، خوانندگان خود را از طریق کل ساختار تکاملی ، از دیرینه شناسی گرفته تا گاه نگاری کروموزومی راهنمایی می کند. اما آنچه شاید بیشتر متخصصان را غافلگیر کند، تحقیقات اخیر نیست، بلکه دوام حیرت انگیز نظریه ی اصلی داروین است. در واقع برای اکثر خوانندگان دانستن این امر جالب خواهد بود که نظریه داروین - ترکیبی از 5 نظریه - در انقلاب دوم داروین در دهه 1940 ، هنگامی که دانشمندان سرانجام ناپیوستگی های تکاملی را به نفع تغییر تدریجی در جمعیت های زیاد رد کردند ، مورد پذیرش کامل قرار گرفت. از آن انقلاب دیرهنگام دوم ، زیست شناسان ابزارهای قدرتمند جدیدی را برای جستجوی تحولات تکاملی در سطح مولکولی بدست آورده اند. اما با وجود قدرت تبیینی و ماندگار داروینیسم ، "ارنست مایر" هنوز با اسرار سرسختانه ای روبرو می شود: به عنوان مثال ، چرا فسیل های زنده (مانند خرچنگ نعل اسبی) تکامل نمی یابند؟ و چگونه هوش بالا و نوع دوستی ایده آلیستی در میان آن موجودات عجیب به نام انسان ظاهر شد؟ در طول دو قرن گذشته شواهد بسیاری از جهان زنده‌ی در حال تغییر گردآوری شده است که برای توجیه آن‌ها راهی جز پذیرش تکامل نبوده است. هرچند نظریه‌های تکاملی مختلفی برای تبیین این تغییرات ارائه شده اما نظریه‌ی تکامل داروینی بیش از سایر نظریه‌های تکامل‌گرایانه مورد پذیرش و البته مخالفت قرار گرفته است. اهمیت این نظریه فارغ از دلایل مخالفان و موافقان، در تأثیرگذاری آن نه‌فقط بر زیست‌شناسی به‌منزله‌ی یک علم تجربی، بلکه بر علوم انسانی و همه‌ی ارکان زندگی بشر از اقتصاد گرفته تا جامعه‌شناسی و حتا سیاست است. هیچ نظریه‌ای هرچند دقیق و پیچیده را نمی‌توان یافت که چنین تأثیری بر علوم و باورها گذاشته باشد. چیستی تکامل به قلم یکی از سرشناس‌ترین تکامل‌گرایانِ پس از داروین نوشته شده است؛ کسی که خود سهم بسزایی در توسعه‌ی این نظریه داشته و سعی کرده است در این اثر تصویری جامع و در عین حال نه‌چندان پیچیده از نظریه‌ی تکامل ارائه دهد تا علاوه بر زیست‌شناسان، خوانندگانی با گرایش‌های مختلف را نیز در جریان این نظریه و شواهد و همچنین کم‌وکاستی‌های آن قرار دهد. "چیستی تکامل" یک دفاع جانانه از توضیحات داروینی در مورد زیست شناسی و راهنمایی زیبا درباره تکامل برای عموم خوانندگان در بردارد؛ کتاب "چیستی تکامل" مخاطبان مختلفی را در ذهن دارد: دانشمندان و غیردانشمندان که تفکر تکاملی را می پذیرند اما دقیقا نمی دانند چگونه کار می کند و همچنین آنانی که تکامل را می پذیرند اما از صحت توضیحات داروینی مطمئن نیستند. "ارنست مایر "با وضوح کمیابی سوالات را در قلب تکامل مطرح می کند - مدارک تکامل روی زمین چیست؟ منشأ و نقش تنوع ارگانیک چیست؟ -و با زبانی تازه و غیرتکنیکی توصیف می کند که چگونه جستجوی پاسخ در طول سالها راه حل هایی برای چالش برانگیزترین مشکلات مطرح شده توسط نظریه تکامل ارائه داده است. در بخش تحریک آمیز نهایی ، "ارنست مایر" اظهار داشته که چگونه درک بهتر ما از تکامل بر دیدگاه ها و ارزش های انسان مدرن تأثیر گذاشته است.

کتاب سوییتمن به یکی از ماندگارترین و بحث برانگیزترین بحث های زمان ما می پردازد: رابطه بین نظریه تکاملی و باور دینی. سوییتمن با دانش‌دقیق و درک‌دقیق از هر دو دیدگاه علمی و الهیات، در آبهای اغلب متلاطم که این دو قلمرو در آن به هم می رسند، حرکت می کند و ترکیبی قانع کننده را به خوانندگان ارائه می‌دهد که ما را به تفکر و گفتگو دعوت می‌کند. در قلب تحقیق سوییتمن این سوال نهفته است که آیا تکامل یک فرآیند کاملا تصادفی است که صرفا تصادفی اداره می شود یا اینکه با معنا و هدف عمیق‌تری آغشته شده است. سوییتمن با تکیه بر بینش‌های زیست شناسی، فلسفه و الهیات، خوانندگان را دعوت می‌کند تا مفاهیم عمیق نظریه‌ی تکاملی را برای درک ما از جهان طبیعی و جایگاه ما در آن در نظر بگیرند. یکی از نقاط قوت کتاب رویکرد متعادل آن است که نه یافته‌های علم مدرن را نادیده می‌گیرد و نه از اهمیت ایمان دینی می‌کاهد. در عوض، سوییتمن به طرز ماهرانه‌ای بین این دو دیدگاه حرکت می‌کند و نقاط همگرایی و واگرایی آنها را برجسته می‌نماید. در سرتاسر کتاب، سوییتمن به اندیشه های مجموعه‌ای از متفکران مختلف، از چارلز داروین و ریچارد داکینز گرفته تا آگوستین و آکویناس، می پردازد، و بینش‌های خود را در مجموعه‌ای منسجم از ایده‌ها ترکیب می‌کند. سوییتمن با استناد به منابع علمی و الهیاتی نشان‌می‌دهد که گفتگوی بین تکامل و دین یک تضاد آشتی ناپذیر نیست، بلکه گفتگویی پربار و غنی‌سازی متقابل است. «تکامل، تصادف و خدا» کتابی است درباره معناسازی در عصر اکتشافات علمی. سوییتمن خوانندگان را به چالش می‌کشد تا با سوالات وجودی که از درک ما از تکامل ناشی می‌شود، دست و پنجه نرم کنند: ماهیت هویت و هدف انسان چیست؟ آیا در چارچوب انتخاب طبیعی جایی برای مشیت الهی وجود دارد؟ چگونه تصادفی بودن ظاهری تکامل را با تصور یک خالق دوست داشتنی و هدفمند آشتی دهیم؟ سوییتمن در بررسی این سوالات، خوانندگان را به سفری برای کشف فکری و تأمل معنوی دعوت می‌کند. چه به عنوان یک دانشمند، یک الهی‌دان یا صرفا یک جستجوگر کنجکاو به موضوع نگاه کنید، «تکامل، تصادف و خدا» مجموعه‌ای غنی از ایده‌ها را برای تأمل و کاوش ارائه می‌دهد. به قول نویسنده: «هنگامی که به اسرار تکامل، شانس و امر الهی می اندیشیم، ممکن است نه تنها پاسخ ها، بلکه پرسش‌های جدیدی نیز پیدا کنیم که شگفتی و هیبت موضوع را بر می‌انگیزاند». این کتاب با ترکیبی از تحقیقات دقیق و بینش عمیق خود، خوانندگان را به سفری اکتشافی که فراتر از مرزهای علم و دین است، می برد.

تقریبا یک قرن و نیم بعد از کتاب "منشا گونه ها" ، بنای علوم تکاملی هنوز بر پایه ای که داروین بنا نهاده استوار است. "ارنست مایر" که از پیشگامان استفاده از ژنتیک مدرن برای گسترش این علم است ، خوانندگان خود را از طریق کل ساختار تکاملی ، از دیرینه شناسی گرفته تا گاه نگاری کروموزومی راهنمایی می کند. اما آنچه شاید بیشتر متخصصان را غافلگیر کند، تحقیقات اخیر نیست، بلکه دوام حیرت انگیز نظریه ی اصلی داروین است. در واقع برای اکثر خوانندگان دانستن این امر جالب خواهد بود که نظریه داروین - ترکیبی از 5 نظریه - در انقلاب دوم داروین در دهه 1940 ، هنگامی که دانشمندان سرانجام ناپیوستگی های تکاملی را به نفع تغییر تدریجی در جمعیت های زیاد رد کردند ، مورد پذیرش کامل قرار گرفت. از آن انقلاب دیرهنگام دوم ، زیست شناسان ابزارهای قدرتمند جدیدی را برای جستجوی تحولات تکاملی در سطح مولکولی بدست آورده اند. اما با وجود قدرت تبیینی و ماندگار داروینیسم ، "ارنست مایر" هنوز با اسرار سرسختانه ای روبرو می شود: به عنوان مثال ، چرا فسیل های زنده (مانند خرچنگ نعل اسبی) تکامل نمی یابند؟ و چگونه هوش بالا و نوع دوستی ایده آلیستی در میان آن موجودات عجیب به نام انسان ظاهر شد؟ "چیستی تکامل" یک دفاع جانانه از توضیحات داروینی در مورد زیست شناسی و راهنمایی زیبا درباره تکامل برای عموم خوانندگان در بردارد؛ کتاب "چیستی تکامل" مخاطبان مختلفی را در ذهن دارد: دانشمندان و غیردانشمندان که تفکر تکاملی را می پذیرند اما دقیقا نمی دانند چگونه کار می کند و همچنین آنانی که تکامل را می پذیرند اما از صحت توضیحات داروینی مطمئن نیستند. "ارنست مایر "با وضوح کمیابی سوالات را در قلب تکامل مطرح می کند - مدارک تکامل روی زمین چیست؟ منشأ و نقش تنوع ارگانیک چیست؟ -و با زبانی تازه و غیرتکنیکی توصیف می کند که چگونه جستجوی پاسخ در طول سالها راه حل هایی برای چالش برانگیزترین مشکلات مطرح شده توسط نظریه تکامل ارائه داده است. در بخش تحریک آمیز نهایی ، "ارنست مایر" اظهار داشته که چگونه درک بهتر ما از تکامل بر دیدگاه ها و ارزش های انسان مدرن تأثیر گذاشته است.

معناشناسی واژگان قرآن کریم و انتخاب معادلِ دارای قرابت معنایی با واژه مورد نظر در زبان مقصد(در اینجا فارسی و انگلیسی) بر اساس معنا، لازمه ترجمه دقیق این متن آسمانی است. در بین واژگان بکار رفته در قرآن کریم، واژه عقل یک واژه کلیدی است که تنها در سیاق مدح و تکریم استعمال شده و در مفهوم مخالف مثل عبارت لایعقلون، منطوق آیه نکوهش است که نتیجه آن مدح عقل است. از این رو کشف دلالت آن با هدفِ ارزیابی معادل‌گزینی در ترجمه، دارای اهمیت است. عقل واژه‌ای عربی است که در زبان فارسی به صورت یک وام‌واژه(دخیل) استفاده می‌شود و در ترجمه‌‌های فارسی نیز یا به همان شکل و صورت برگردان شده و یا از واژه‌‌هایی نظیر اندیشه و خِرد به عنوان معادل برای آن استفاده شده است؛ اما عقل در استعمال قرآنی، ناظر به بُعد عملی بوده و معنای مرکزی عقل در قرآن کریم، حبس و امساک است هرچند بسیاری از ترجمه‌های فارسی و انگلیسی قرآن از معادل‌هایی نظیر خردورزی و اندیشیدن و reason، studied، comprehend، understood استفاده کرده‌اند، در حالی که همین معادل‌ها را برای واژگان دیگری که اختلاف دلالتشان با واژه عقل روشن است مثل تَعۡلَمُونَ، تَذَکَّرُونَ، تَفۡقَهُونَ، ٱلۡحِکۡمَةَ، ذُو مِرَّة، سُلۡطن مُبِین نیز برگزیده‌اند که از دقت و ظرافت معناشناختی لازم برخوردار نیست. این تحقیق بر اساس روش توصیفی-تحلیلی و همچنین تحلیلی-انتقادی با توجه به قابلیت دربرگیری ابعاد نظری مسأله و نقد و تطبیق برخی ترجمه‌ها صورت گرفته تا ارزیابی دقیق‌تری از برگردان این واژه، متناسب با دلالت قرآنی آن به دست دهد.

جامعه لبنان در خاورمیانه به‌خاطر زیست‌بوم پیروان ادیان مختلف، جامعه‌ای متکثر محسوب می‌گردد و این فرصتی مناسب برای‌ شناخت شهروندان و پیروان ادیان، مذاهب و اقوام از یکدیگر است‌. از سوی دیگر این جوامع مستعد تنش­ها و منازعه‌های دینی، مذهبی و قومی نیز هستند. از دیگر ویژگی‌های این جوامع، داشتن شکاف‌های متراکم‌ اجتماعی است. نقش نخبگان فکری و مذهبی در ایجاد تعامل، هم‌افزایی و همزیستی مسالمت‌آمیز یا‌ به­عکس ایجاد تقابل، منازعه و فرسایشِ منابع بالفعل و بالقوه جامعه، بسیار مهم و اساسی است. امام موسی صدر یکی از شاخص‌ترین رهبران شیعه در تاریخ معاصر است که با اتکا به سازوکار «اجتهاد پویا» و به‌کارگیری روشی جدید در قرآن‌پژوهی و ارائه تفسیرهای اجتماعی - سیاسی از قرآن، علاوه بر هویت‌بخشی به شیعیان لبنان در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی، به تعامل، هم‌افزایی و گفت‌وگو بین ادیان، مذاهب و اقوام همت گماشت و تجربه­ای موفق و قابل ‌تعمیم به جهان اسلام و در سطح جهان ارائه داد. ایشان الگوی تعاملی خود را بر اساس تفسیر عقلانی از قرآن و بر اساس نیازها، معضلات و مسئله‌های جهان اسلام و جامعه لبنان راهبردی کرد. با چنین رویکردی پرسش اصلی این است که روش قرآن‌پژوهی و راهبرد قرآنی امام موسی صدر برای توسعة جامعه لبنان، جامعة شیعیان و جهان‌ اسلام چیست؟ مدعای مقاله این است که مهم‌ترین راهبرد قرآنی ایشان گفت‌وگوی دائمی در عرصة عمومی و استفاده از تجربة زیسته بشر در گسترة تاریخ اجتماعی انسان، برای تبدیل پیام‌های اجتماعی قرآن به نهادهای راهبردی در جامعه است؛ از جمله مسئله احسان اجتماعی، دفاع مشروع، نقش برابر همة اقوام و ادیان در اداره جامعه و به تعبیر دیگر، حکمرانی بر اساس خرد و مشارکت جمعی و چگونگی فعال ‌کردن ظرفیت‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی جامعه برای بهبود و ارتقای سطح زندگی و توانمندسازی مردم.

نگاه غیر تعمیم­گرا به هویت ملی و وابسته دانستن آن به اندیشه‌های سیاسی، در مطالعات جغرافیای سیاسی- انتقادی در سالیان اخیر مورد توجه بسیار قرار گرفته است. در این زمینه یکی از مکاتب زمینه‌­ساز در باب مطالعه چگونگی برساخت بُعد جغرافیایی هویت ملی در ذیل مکتب «پدیدارشناسی»، به رهیافت‌ «پدیدارشناسی روح» هگل بازمی‌گردد که شناخت پدیدار را مستلزم این­همانی عینیت و ذهنیت در دوره‌ای از تاریخ و حاصل خودآگاهی اندیشه سیاسی می‌داند که توسط دولت در جهت معنا بخشیدن به این باهم بودگی مطرح می‌گردد. در این زمینه یکی از مهم‌ترین تحولات سیاسی عصر صفویه (1501- 1724م) تبدیل مذهب تشیع به اندیشة سیاسی حکومت و استفاده از آن برای شکل‌دهی به هویت ملی در ایران بود. این پژوهش کوشیده است با اتکا به روش «تفسیری» و در چارچوب مفهوم «پدیدارشناسی روح» هگل مؤلفه‌های اصلی اندیشة سیاسی تشیع را در برساخت هویت ملی ایران در دو مقیاس ملی و فراملی بررسی کند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد خوانش حکومت صفوی در این دوره از آموزه‌های مذهب تشیع موجب اعطای مشروعیت و جایگاه معنوی به پادشاهان و از جمله انتساب آنها به امامان شیعی گردید و به دنبال آن امکان محوریت یافتن پادشاه در برساخت هویت ملی فراهم آمد. از سوی دیگر، حکومت صفویه با سیاسی نمودن مذهب تشیع، آن را در تضاد با برابرنهاد (آنتی تز) خود قرار داد، به گونه­ای که در این دوره غیریت‌سازی جغرافیای سیاسی (ژئوپلیتیک) با حکومت اهل سنت عثمانی و ازبک نیز در مقیاس فراملی در برساخت هویت ملی مردم ایران مؤثر بود.

نیاز به آرامش از اساسی‌ترین نیازهای انسانی به‌شمار می­رود. از پیامدهای تحولات اجتماعی قرن اخیر، گرفتاری بشر به انواع بحران‌های روحی و اخلاقی و در پی آن از دست دادن آرامش واقعی خود است. تفسیر نامعلوم این مفهوم نیز در آتش این بحران‌ها دمیده است. پرسش اصلی نوشتار حاضر آن است که آرامش با نظر به حکمت صدرایی چه مختصاتی دارد و نسبتش با آرامش مطرح در روانشناسی معاصر به چه شکلی است؟ این تحقیق در روشی کیفی و با روی‌آوردی توصیفی‌تحلیلی و نیز با بهره‌مندی از تکنیک‌ها و ابزارهای موجود در روش‌های تحلیل اسنادی، آرامش را به دو قسم جسمانی و باطنی تقسیم نموده و لذات عقلی را از مراتب عالیِ آرامش در حکمت صدرایی قرار داده است. تبیین عوامل جلب و سلب آرامش از نگاه ملاصدرا نیز از دیگر یافته‌های پژوهش پیش رو به‌شمار می‌روند. در روانشناسی معاصر، مدل بهزیستی ذهنی (Swb) را می­توان با انواع آرامش جسمی و مراتبی نازل از آرامش باطنی همسو دانست. همچنین مدل بهزیستی روانشناختی (pwb) را می‌توان با آرامش باطنی و مراتبی دیگر از آن همگرا دید.

دوران تسلط خاندان آل ‌بویه بر دارالخلافه بغداد (334-447ق)، که به «قرن شیعه» معروف است، اغلب به عنوان دوره‌ای از احیای فرهنگی و علمی در جهان اسلام شناخته می‌شود. این پژوهش با بهره‌گیری از رویکرد تاریخی- تحلیلی، به بررسی تأثیرات و میراث این دوره بر روابط میان پیروان مذاهب اسلامی ‌پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در نیمه اول قرن شیعه، امیران بویهی با تکیه بر اقتدار نظامی و به­کارگیری سیاست‌های غیر مذهبی، موفق به ایجاد تعادلی میان سران سیاسی، نظامی و مذهبی داخل و خارج از قلمرو خود شدند. این تعادل قدرت، زمینه‌ساز ترویج رواداری مذهبی و همگرایی بیشتر میان مذاهب گردید و به تبع آن، رشد و توسعه علمی و فکری را به همراه داشت. در این فضای نسبتاً باز، علمای امامیه توانستند با بهره‌گیری از فرصت‌های به‌وجود‌آمده و به‌کارگیری رویکردی تقریبی، زمینه‌های رشد هویتی، فقهی و کلامی مکتب تشیع را در جهت همپایگی با مذاهب اهل سنت فراهم آورند. اما در نیمه دوم این قرن، با تغییر در مناسبات قدرت و افزایش تنش‌ها، شرایط دگرگون شد. جامعه اهل سنت بغداد با هدایت خلیفه عباسی، به تقویت سنت‌گرایی و احیای مکتب تسنن پرداخت و مشروعیت نظریه‌های غیر سنی خلافت و راست‌دینی شیعیان و معتزله را به چالش کشید. بدین­روی، برای قرن شیعه می‌توان میراثی دوگانه و ترکیبی از همگرایی و واگرایی میان مذاهب اسلامی تصور کرد؛ دوره‌ای که همزمان بستر همکاری و رشد مشترک و نیز زمینه تقابل و تفرقه را فراهم ساخت.