جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 91
مقایسه دیدگاه تفتازانی و ابن‌سینا در مبحث وجود ذهنی
نویسنده:
قدسیه حبیبی؛ سعید انواری؛ سید صدر الدین طاهری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نظریات مختلفی دربارة نحوة ارتباط صورت‌های ذهنی با اشیاء خارجی ارائه شده است که از این میان می‌توان به دو نظریة عینیت ماهوی و قول به شبح اشاره کرد. اکثر محققین، ابن‌سینا را قائل به عینیت ماهوی و تفتازانی را ملتزم به دیدگاه شبح دانسته‌اند. در مقالة حاضر نخست نظرات ابن‌سینا و تفتازانی با یکدیگر مقایسه شده است و نشان داده شده است که ایشان نه تنها پیرو دو رویکرد متفاوت نیستند؛ بلکه سخنان تفتازانی را می‌توان تأیید نظر ابن‌سینا و مشابه نظرات وی به شمارآورد. همچنین با اشاره به تفسیرهای مختلفی که از نظریة شبح مطرح شده است، در مورد انتساب این نظریه به تفتازانی داوری شده است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 22
مقایسه دیدگاه فاضل قوشچی و ملاصدرا پیرامون وجود ذهنی
نویسنده:
نجف یزدانی، محمد حسین دهقانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اعتقاد به حصول ماهیت اشیاء در ذهن، در بحث وجود ذهنی، سبب طرح اشکالات متعددی در این زمینه گردیده است که از آن جمله می‌توان به اتصاف ذهن به امور متضاد، اتصاف ذهن به لوازم ماهیت و مهم‌تر از همه اجتماع دو مقوله اشاره کرد. اندیشمندان زیادی در پی پاسخ به این اشکالات برآمده‌اند. یکی از این پاسخ‌ها متعلق به فاضل قوشچی در شرح بر تجرید الاعتقاد است. وی می‌کوشد با بیان تمایز بین دو امر حاصل در ذهن و قایم به ذهن این مشکلات را حل نماید که سبب شکل‌گیری دیدگاهی جدید در مورد وجود ذهنی گردیده است. دو موضع در باب دیدگاه وی مطرح شده است: جوادی آملی دیدگاه وی را تا حدی متمایز از نظر ملاصدرا بیان می‌کند ولی در عین حال با تمایز بین چهار امرِ وجود علم، ماهیت علم، وجود ذهنی معلوم و ماهیت معلوم، آن را قابل پذیرش می‌داند. حسن‌زاده آملی دیدگاه قوشچی را با دیدگاه ملاصدرا یکی دانسته و اختلاف آن‌ها را تنها در تعبیر می‌داند و دلیل اشکال ملاصدرا بر وی را عدم بیان تعبیر صحیح قوشچی مطرح می‌کند. در این پژوهش با بازخوانی نظریه فاضل و پذیرش هر دو تفسیر ارائه‌شده، دیدگاه وی را زمینه‌ساز‌ شکل‌گیری نظرات بعدی معرفی می‌نماییم. این تحقیق نشان می‌دهد دیدگاه قوشچی قابلیت پاسخ به شبهات مطروحه در بحث وجود ذهنی را دارد و می‌توان آن را بر دیدگاه‌های متأخرین تطبیق کرد.
صفحات :
از صفحه 143 تا 156
بررسی وجود ذهنی و حقیقت  علم از نظر صدرالمتالهین
نویسنده:
ناصر عرب مومنی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکیده ندارد.
نقد و بررسى ادله وجود ذهنى و ميزان دلالت آنها
نویسنده:
حسن معلمى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
چکیده :
مدعاى فيلسوفان در بحث وجود ذهنى دو چيز است: 1. نفى اضافه بودن علم به خارج؛ 2. مطابقت ماهوى در باب ماهيات. آنان ادله اى بر اين مدعيات اقامه كرده اند كه توان اثبات مدعاى اول را دارند؛ هرچند اين مدعا بديهى است و نيازى به برهان ندارد؛ زيرا وجود مفاهيم ذهنى يك امر وجدانى است. با اين حال اين براهين توان اثبات مدعاى دوم را ندارند، مگر با تكميل و اضافه كردن مقدمات ديگر و يا ارجاع بحث مطابقت علم به باب ابتناى نظريات بر بديهيات كه جاى اصلى بحث مطابقت است. آنچه در بحث وجود ذهنى، بديهى و حق است دو چيز است: 1. مفاهيمى در ذهن وجود دارند كه حاكى از خارج اند؛ 2. اين مفاهيم با محكى بالذات خود مطابق اند. نهايتا اينكه ادله يادشده نمى توانند ثابت كنند كه ماهيات خارجى عينا به ذهن مى آيند يا مفاهيم مطابق با آنها به ذهن مى آيد.
صفحات :
از صفحه 7 تا 27
لمعات العرشیه
نویسنده:
ملا محمدمهدی النراقی؛ تحقیق علی اوجبی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کرج: عهد,
چکیده :
اللمعات العرشية، اثر ملامهدى نراقى، معروف به خاتم الحكماء از دانشمندان قرن داوزدهم است كه اين كتاب را پيرامون وجود و ماهيت و نفس و يك سرى مسائل فلسفى نوشته است. محتوای عمده کتاب درباره وجود و ماهیت می باشد و مطالب متنوع فلسفی درباره خداشناسی و صفات و اسماء الهی مطرح می شود.
بررسی و نقد اشکالات فخر رازی به براهین ابن‌ سینا در اثبات علم الهی
نویسنده:
محمود صیدی، هادی هاشمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اﺑﻦﺳﻴﻨﺎ ﺑﺮای اﺛﺒﺎت ﻋﻠﻢ ذاتی الهی و ﺗﻌﻠﻖ اﻳﻦ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻫﻤه ﻣﻮﺟﻮدات، دو ﺑﺮﻫﺎن اراﺋﻪ میﻛﻨﺪ. ﺑﺮﻫﺎن ﻧﺨﺴﺖ او مبتنی ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ واﺟﺐ اﻟﻮﺟﻮد ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺎدی ﻧﺒﻮدن، ذات ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﻌﻘﻞ و ادراك می ﻛﻨﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ، ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻪ ذات ﺧﻮﻳﺶ اﺳﺖ. ﺑﺮﻫﺎن دوم ﻧﻴﺰ در اﺛﺒﺎت ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻫﻤه ﻣﻮﺟﻮدات، مبتنی ﺑﺮ ﻋﻠﻢ ذاتی واﺟﺐ اﻟﻮﺟﻮد و اﺳﺘﻠﺰام ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻮل اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻫﻤه ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻌﻠﻮم ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻓﺨﺮ رازی ﺗﻔﺼﻴﻼً ﺑﻪ ﻧﻘﺪ اﻳﻦ دو ﺑﺮﻫﺎن میﭘﺮدازد. در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺑﺮآﻧﻴﻢ ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﺑﻴﺎن اﻧﺘﻘﺎدات ﻓﺨﺮ رازی ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺮاﻫﻴﻦ، ﺑﻪ ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎی او اﺷﺎره ﻛﻨﻴﻢ و ﻣﻐﺎﻟﻄﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻧﺎشی از ﻣﻐﺎﻟﻄه ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎ ﻣﺼﺪاق و ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎ ﻣﺎﻫﻴﺖ در ادراك اﻧﺴﺎنی از ﺧﺪاوﻧﺪ، علیت ﺗﺎﻣﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻤﻜﻦ و ﻧﻈﺮیه ﻧﺎﺻﻮاب «اﺿﺎﻓﻪ» او در ﺑﺤﺚ وﺟﻮد ذهنی اﺳﺖ، ﺑﭙﺮدازﻳﻢ.
صفحات :
از صفحه 7 تا 22
صحائف من الفلسفة
نویسنده:
سید رضا صدر؛ باهتمام سید باقر خسروشاهی
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم,
چکیده :
صحائف من الفلسفة (تعليقة علی شرح المنظومة للسبزواري)، اثر سید رضا صدر، تعلیقات او به زبان عربی بر شرح منظومه حاج ملا هادی سبزواری است که به اهتمام سید باقر خسروشاهی به چاپ رسیده است. خسروشاهی، تمهیدی بر کتاب نوشته و در آن به معرفی اجمالی سید رضا صدر پرداخته و برای اطلاع کامل‎تر از بیوگرافی او به اولین شماره از مجموعه آثارش (تفسیر سوره حجرات) ارجاع داده است. خود نویسنده، درباره نگارش این حواشی و تعلیقات چنین می‎نویسد: «دقیق یادم نیست که تحقیقات فلسفی ما در دانشگاه قم درباره کتاب شرح منظومه حکیم متأله سبزواری، به چه مقدار و تا کجا رسیده بود که در خاطرم خطور کرد که تعلیقاتی را بر آن بنگارم؛ زیرا‎این کتاب به‎خاطر وجود برخی عناصر و مباحث در آن، برای فهم آغازگر در این علم، دشواری‎هایی دارد. یکی از این عناصر، وجود برخی قواعد ادبی در میان مطالب فلسفی این کتاب است که به‎خاطر تفسیر متن و تصحیح کلام به آن وارد شده است. دیگری، بحث‎های عرفانی کتاب است که به دلیل کثرت اشتغال حکیم سبزواری به مباحث الهیات، به این مباحث راه پیدا کرده است؛ اما باید توجه داشت که فلسفه یک علم است و عرفان علمی دیگر. من در حواشی خودم، جز به مقدار ضرورت توضیح، متعرض مباحث عرفانی نشده‎ام. سومین مورد از این عناصر، ابتنای بعضی از براهین مورد استدلال در بحثی پیشین بر مبحثی پسین است؛ چنان‎که حکیم سبزواری در بسیاری از موارد در فصل‎های متقدم به مباحث متأخر در کتاب اشاره می‎کند. چهارمین عنصر هم این است که قواعد بسیاری از براهین نظری هستند (بدیهی نیستند)».
ملاصدرای شیرازی و ملاهادی سبزواری و نقد نظریات حکما در مسئله وجود ذهنی
نویسنده:
ذبیح الله اوحدی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این مقاله، ابتدا با دلایلی نظیر حکم ایجابی به معدوم، محمول قرار دادن حقایق انتزاعی و اعتباری برای حقایق خارجی و انتزاع مفاهیم کلی و غیره، به اثبات مسأله ی وجود ذهنی پرداخته شده و در ادامه حکمایی چون فخر الدین رازی با طرح نظریه ی نسبت اضافه، فاضل قوشچی با بیان نظر مغایرت علم و معلوم و انکار عینیت آن دو و صدر الدین دشتکی با طرح مسأله ی قلب ماهوی و نظریه ی انقلاب ذاتی به ایراد اشکال و انکار مسأله ی وجود ذهنی پرداخته اند، که این نقادی ها از سوی دو حکیم متأله (ملاصدرا شیرازی و ملاهادی سبزواری) به بحث و پاسخ گزارده شده و در نهایت حکیم صدرالمتألهین شیرازی با ابداع نظریه ی انقلاب در هستی شناسی علم و تساوق علم با هستی محض و تجرد صرف و خروج آن از مقولات و ماهیات و نقش مصدریت و مظهریت نفس در علم و قیام صدوری صور علمی به نفس و منتفی دانستن قیام حلولی آنها به نظریه ی نهایی خود که مبتنی بر تطابق عوالم ذهن و عین می باشد، به اثبات مسأله ی وجود ذهنی می پردازد.
صفحات :
از صفحه 5 تا 35
شرح نهایه الحکمه جلد2
نویسنده:
محمدتقی مصباح یزدی؛ تحقیق: عبدالرسول عبودیت
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
شرح نهاية الحكمه، بخشى از درس‌هاى آيت‌الله مصباح يزدى، به زبان فارسى است كه توسط عبدالرسول عبوديت تحقيق و نگارش شده است. ايشان، درس‌هاى استاد مصباح درباره كتاب نهايه را از قالب گفتارى بيرون آورده و شكل نوشتارى به آن‌ها داده‌اند و در تدوين آن گفتارها به‌صورت كتاب، سه اصل زير را رعايت كرده‌اند: تبويب و دسته‌بندى مطالب؛ اضافه كردن توضيحات لازم؛ نگارش كامل. محور اصلى اين شرح، نهاية الحكمه مرحوم علامه است. استاد مصباح، ابتدا مطلب كتاب نهايه را كاملا تقرير و تبيين كرده‌اند و در موارد لازم به نقد آن پرداخته و در پايان نظر مختار خود را مطرح ساخته‌اند. اين سبک تدريس در رشد فكرى و استقلال نظر دانشجو تأثير بسزايى دارد. گفتنى است كه استاد اين مباحث را به طلاب آشنا با مقدمات فلسفه و انواع استدلال‌هاى آن و آشنا با مذاق استاد و شيوه تدريس و نقدها و موشكافى‌هاى وى درس مى‌داده‌اند، لذا بعضى از مطالب را كمتر توضيح داده و حتى گاه به اشاره‌اى بسنده كرده‌اند. روى اين اصل، محقق ارجمند، آقاى عبوديت در نگارش اين اثر، زير نظر استاد مطالبى را افزوده‌اند (كه بعضى را از ساير كتاب‌هاى استاد و چند مورد را از كتب مرحوم شهيد مطهرى برگرفته‌اند)؛ مثلاًدر فصل چهارم از مرحله چهارم، درباره قاعده «واجب بالذات واجب من جميع الجهات» به‌گونه‌اى مشروح بحث شده است. البته امكان آن بود كه اكثر مباحث طرح‌شده در اين دو جلد به‌تفصيل بيشترى بررسى شوند، از جمله در هر مبحث بين اقوال فلاسفه مقايسه به عمل آيد يا اشكالاتى كه به مطالب وارد است ذكر گردد يا لااقل سؤالات منطقى‌اى كه مطلب مورد بحث ايجاب مى‌كند و مغفول‌عنه واقع شده، طرح شود، ولى از آن خوددارى شده؛ به دليل اينكه اين‌گونه تفصيلات براى مبتديان چندان سودمند نيست و چه‌بسا موجب پريشانى انديشه شود. اين كتاب با افزوده‌هاى فاضل محترم، آقاى عبوديت بسيار روشن و روان گرديده و خواننده را در فهم مطالب فلسفى يارى مى‌رساند. كتاب، در دو جلد به شرح زير تنظيم شده است: جلد اول، از آغاز تا پايان مرحله دوم و جلد دوم، از آغاز مرحله سوم تا پايان فصل هشتم از مرحله چهارم كتاب نهاية الحكمه را شرح داده است.
نقد و بررسی دیدگاه میرداماد در اصالت یا اعتباری بودن وجود
نویسنده:
محمد مصطفائی، عبدالحسین خسروپناه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,
چکیده :
از مسائل مبنایی در فلسفه اسلامی بحث اصالت وجود یا ماهیت است که ثمره آن در مباحث صفات، سنخیت و رابطه وجودی میان خلق و خالق است. مشهور برآن است که میرداماد از قائلین به اصالت ماهیت بوده است؛ اما شواهدی در آثار میرداماد از جمله مفاض بودن وجود از خداوند، هم سنخی وجود خدا و وجود ممکنات، بیان برهان صدیقین، تساوق وجود و تشخص، رابطی بودن وجود ممکنات، وعاء بودن دهر برای وجود، مجعول بودن وجود، نظام وحدانی عالم، انقسام موجود به واجب و ممکن وجود دارد که وی را جزء قائلین به اصالت وجود قرار می‌دهد. جمع بین دو بیان ما را به این نتیجه می‌رساند که: دعوای اصالت ماهیت یا وجود اختلافی لفظی است، در عبارات میرداماد باید بین اعتبارات مصدری و حقیقی وجود تمییز داده شود، در فلسفه میر تفاوتی بین وجود و تقرر مشاهده می‌شود تقرر در فلسفه میر همان وجود در فلسفه ملاصدرا است که با جایگزینی آنها اختلاف مرتفع خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 126 تا 146
  • تعداد رکورد ها : 91