جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر درباره آیات اعتقادی قرآن است و پیرامون آیات عقائدیه بحث می کند و در چند بخش ، چند آیه عقائدیه قرآن را ذکر و مطالب پیرامون آن را هم بحث می کند آیاتی مثل : هو اول و الاخر، الله نور السماوات و الارض، لیس کمثلی شیء، لقد کفر الذین، و ما رمیت، و لله مشرق و المغرب و...

علامه طباطبایی (ره) در تفسیر المیزان از سه سطح معرفتی در اخلاق سخن گفته است که سه نوع اخلاق را به ‌وجود آورده است که عبارت‌اند از: فلسفی ـ مادّی، عامّ انبیا (ع) و خاصّ قرآن. این سه نوع اخلاق معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و آثار متفاوتی دارند. اخلاق خاصّ قرآنی که از آن به «اخلاق قرآنی ـ عرفانی» یا «اخلاق توحیدی» یاد خواهد شد، آثار متمایزی نسبت به سایر انواع اخلاق دارد؛ از جمله آثار فردی می‌توان به ارتقای اخلاق انسانی به اخلاق الاهی، تغییر ملاک فضایل و رذایل، حرکت به سوی برترین ساحات وجود آدمی، وصول به نهایت آرامش و کمال اشاره کرد و از جمله آثار اجتماعی آن می‌توان کاهش تنش‌ها و درگیری‌های اجتماعی، افزایش صلح و دوستی و رسیدن به جامعه جهانی توحیدی را نام برد.

التوحيد و الشرك في القرآن الكريم، نام كتابى است كلامى به زبان عربى كه به قلم آیت‌الله جعفر سبحانى، از علماى شيعى معاصر، مقيم قم به نگارش درآمده است. انگيزه مؤلف از نگارش اين اثر نقد ديدگاه وهابيان در موضوع توحيد در عبادت است كه بر اساس وهابيان، شیعیان را مشرك خوانده و از ربقه اسلام خارج مى‌دانند. مؤلف با يادآورى اين نكته كه على رغم توافق تمام فرق اسلامى در موضوع توحيد در عبادت، برخى از آنها برخى ديگر را به جهت بعضى باورها مشرك خوانده و مصداق موحد نمى‌دانند. به گفته مؤلف تاكنون بسيارى از انديشمندان در صدد حل اين مشكل برآمده، ولى هيچ كدام به حل مشكل با تمركز بر آيات كريمه قرآن نپرداخته‌اند؛ اما وى درصدد است با عطف توجه به آيات قرآنى به بررسى موضوع توحيد و شرك پرداخته و حكم مواردى نظير توسل، تبرک و درخواست شفاعت از رسول اكرم(ص) و امامان معصوم(ع) و...، را كه به استناد آنها شیعیان متهم به شرك مى‌شوند، بيان دارد. مؤلف در آغاز به بيان مراتب توحيد، كه اساس و بنيان دعوت تمام انبياء الهى است، مى‌پردازد. اين اقسام عبارتند از: -

ظهور جریان فمینیسم اسلامی در دهه‌های اخیر و برداشت‌های آنان از آیات زنان در قرآن، توجه بسیاری را به خود جلب نموده است. آمنه ودود برجسته‌ترین چهره این جریان پس از ارائه روش «هرمنوتیک توحیدی» در بازخوانی آیات زنان در قرآن، روشی نوین براساس بهره‌مندی از «پارادایم توحیدی» در کتاب جدیدش اتخاذ نمود. به تبعیت از وی، جریان فمینیسم اسلامی نیز پس از ارائه روش‌هایی در فهم آیات و رسیدن به تنگنا، جهت حفظ و تداوم هویت خود در جهان اسلام، در سال‌های اخیر این روش نوین را برگزید. در این مقاله، پس از معرفی دو جریان تأثیرگذار بر روش‌های مورد اتخاذ آمنه ودود، یکی در جهان اسلام و دیگری در غرب، روش‌های سابق وی با رویکرد موضوعی و تاریخی به‌اجمال معرفی و بررسی می‌گردد و در ادامه، تحت عناوین پارادایم توحیدی در جهت نقض اتوریتاریانیسم تفسیری، اعلام پلی‌تئیسم درصورت تساوی مرجعیت مردانه با مرجعیت الهی، پارادایم توحیدی در جهت بیان تمایز میان خداوند و قرآن، استراتژی جدید در جهت توجیه امکان «نه گفتن به متن» و... به چگونگی بهره‌برداری وی از یک اصل کلیدی قرآنی یعنی «پارادایم توحیدی» در روش اخیرش می‌پردازیم و درنهایت، موارد پیش‌گفته طی عناوینی مورد نقد و ارزیابی قرار می‌گیرد که ازجمله آنها می‌توان به تضاد تقدس و الوهیت قرآن با تمایز آن از خداوند، نادیده گرفتن پیوند قرآن و عترت، بی‌اساس بودن اتهام اتوریتاریانیسم و پلی‌تئیسم به سنت تفسیری، عقیده به «درنگ وجدانی» رویکردی نادرست در فهم اجتهاد و... اشاره نمود.

نهج‌البلاغه پس‏از قرآن کریم، ارزشمند‏ترین کتاب هدایت و انسان‏سازی است که در جای‏جای آن، انعکاس آیات آسمانی قرآن، مشهود است. یکى از شاخصه‏هاى کلام امام علی (ع) که از انس آن حضرت با آیات قرآن و تسلط او بر معارف بلند این کتاب آسمانی نشأت مى‏گیرد، استشهاد به آیات قرآن و به‏کار‏بردن تعبیر‏های قرآنى است. بررسی مباحث توحیدی در نهج‏البلاغه نشان می‏دهد که برخی خطبه­ها (مانند خطبه­های 1، 49، 65، 155 و 179) به طور کامل، به توحید اختصاص دارند؛ اما در برخی دیگر از آن‏ها، تنها یکی از موضوع‏های مطرح‏شده، توحید است. به طور کلی، در 34 خطبه، دو نامه (نامه‏های 23 و 31) و دو حکمت (حکمت‏های 250 و 470) از این کتاب ارزشمند، دربارۀ توحید سخن گفته شده است. در این پژوهش،اثر‏پذیری مباحث توحیدی نهج‏البلاغه را از قرآن کریم بررسی و تحلیل کرده و هماهنگی و ارتباط نزدیک بین قرآن و نهج‌البلاغه، و بهره‏گیری کامل حضرت علی (ع) را از قرآن کریم نشان داده‏ایم.

چکیده قرآن کریم ابزارهایی را جهت شناخت حقیقی و دست یابی به معرفت دینی به انسان‌ها معرفی می‌نماید. از جمله این ابزارها سمع، بصر و فؤاد است. در این میان، «بصر» جایگاه ممتازی را به خود اختصاص داده و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این پژوهش تلاش دارد تا با استفاده از الگوهای درون متنی و توجه به سیاق حاکم بر آیات قرآن کریم، به معنایی متفاوت از مفهوم بصیرت در نظام معنایی قرآن دست یابد. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که مفهوم بصیرت، همسو با نظام توحید محور معارف قرآن بوده و ارتباطی تنگاتنگ با مفاهیم توحیدی در قرآن کریم دارد. همچنین نگاه متمایز تفاسیر عارفانه به مفهوم بصیرت نیز نشان می‌دهد که معنای بصیرت در قرآن ممکن است تا حد اعلای نگرش صحیح به خداوند بالا رود و منجر به پذیرش خداوند به عنوان تنها حقیقت حاکم بر جهان هستی شود. نتیجه تصدیق خدای یگانه، تبعیت از رسولان الهی است که با ایجاد توانائی تشخیص حق از باطل، موجب رهایی انسان از پوشش قیود ذهنی خود و عقاید دیگران شده و تمایز امر واقع از غیر واقع و درک امور را آن طور که واقعاً هستند، ممکن می‌سازد و در نهایت نیل به لقاء الله و شهود حق تعالی را در پی دارد. در نهایت باید گفت که بصیرت با تمام لایه‌ها و ابعاد معنایی خود با توحید محض و معرفت ذات اقدس پروردگار ارتباط داشته و وصول به آخرین مرتبه بصیرت (لقاء الله)، منوط به برخورداری از مراتب دیگر آن یعنی قبول خداوند به عنوان تنها مبدأ و منشأ تفکر صحیح نسبت به جهان هستی و تبعیت از رسولان الهی است که لازمه هدایت انسان به شمار می‌آیند.