جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش درصدد است که در بخش اول پژوهش، یک خوانش تحلیلی از تاریخ تفسیر نزد مستشرقان ارائه دهد و نگاه مستشرقان به این دوره را توصیف و نقد کند. بخش دوم پژوهش، توصیف و نقد مطالعات استشراقی با تمرکز بر روی یک اثر است و تحلیل آرای آنها در مورد تفسیرکشاف زمخشری با هدف نمونه سازی برای رویکردها و تحلیل‌های آنها انجام می‌شود. مسئله پژوهش این است که مستشرقان چرا و چگونه به بررسی دوره میانه تاریخ تفسیر اسلامی پرداخته‌اند و آیا در رویکرد مسلمانان و مستشرقان به این دوره اختلافی وجود دارد یا خیر؟ اگر هست به چه شکلی است و در چه نمودهایی دیده می‌شود؟ پرواضح است که در تبیین این اختلاف رویکردها، مبانی هر یک استخراج شده و چه از جهت روش و چه از جهت محتوا به توصیف و تحلیل پرداخته می‌شود که نتیجه کار این رساله پُر کردن شکاف‌های تاریخ‌نگاری تفسیر قرآن از طریق نقد دیدگاه‌های خاورشناسان است.

بیان موضوع در تربیت عرفانی یقین به‌عنوان یکی از اصول بنیادین شناخته می‌شود که نقش اساسی در تعمیق ایمان و استواری اخلاقی افراد دارد. فقدان یقین در فرآیند تربیت عرفانی منجر به بروز رفتارهای سطحی، عدم پایبندی به اصول دینی و کاهش تعهدات اخلاقی می‌شود. این مسئله به‌ویژه در دوران معاصر، با توجه به چالش‌های فرهنگی و اجتماعی مختلف، اهمیت بیشتری پیدا کرده است. امام خمینی (ره)، در آثار خود مانند "چهل حدیث" و "آداب الصلوه"، یقین را به‌عنوان مفهومی محوری و تحول‌ساز در رشد معنوی معرفی کرده‌اند. از این رو، درک دقیق مفهوم یقین و بررسی نقش آن در تربیت دینی، به‌ویژه با تأکید بر اندیشه‌های امام خمینی، اهمیت بسیاری دارد. همچنین در سایر کتب مانند قوت القلوب ابوطالب مکی و آیات وروایات متعدد بینش دهی وآثار مراتب یقین بطور قابل توجهی ذکر شده است. این پژوهش درتلاش است تا رابطه بین یقین ، تربیت عرفانی وتاثیرات عمیق ان برارتقای ارزشهای دینی را بررسی کند. مسئله اصلی این پژوهش بادرنظر گرفتن افزایش رویکردهای رفتاری نامطلوب حتی در قشرمذهبی و عدم رضایت از زندگی ودین گریزیهای روزافزون بویژه در جامعه اسلامی این پرسش است که چگونه یقین می‌تواند به‌عنوان یک نیروی محرک، نقش محوری در تربیت عرفانی ایفا کند وچگونه می‌توان آن را در نظام‌های تربیتی پیاده‌سازی و تقویت کرد. این پژوهش به دنبال آن است تا با تبیین مفهوم یقین و تحلیل جایگاه آن در شکل‌دهی رفتارهای دینی و اخلاقی، زمینه هایی برای تقویت معارف یقینی بمنظور اصلاح دیدگاهها وبه تبع آن اتخاذ رویه رفتاری مطلوب ومتناسب در تربیت عرفانی پیشنهاد کند. در نتیجه، این پژوهش با هدف شناخت دقیق‌تر جایگاه یقین در تربیت عرفانی و بررسی آثار آن در تلاش است تا زمینه های تربیتی مؤثری برای تربیت نسل‌های آینده ارائه دهد بنحوی که بتوانند در مواجهه با چالش‌های روزمره زندگی، به ارزش‌های دینی پایبند باشند و از تزلزل‌های روحی و اعتقادی در امان بمانند. دلایل انتخاب موضوع یقین به‌عنوان نیرویی که شخص را به سوی خداوند و اهداف معنوی هدایت می‌کند و در تصمیم‌گیری‌های فرد و اتخاذ رویه‌های مختلف او در زندگی نقش مهمی دارد، نیازمند مطالعه و تبیین عمیق است تا نقش آن در ایجاد تعهدات دینی و پرورش نسل‌های متعهد روشن گردد. لذااین موضوع به دلیل اهمیت جایگاه یقین درنظام تربیت عرفانی که درمنابع متعدد اسلامی وبویژه درآثارامام خمینی رحمه الله علیه بعنوان یک اصل مهم به آن پرداخته شده است انتخاب گردید

بحث و نظر پیرامون ارزشمندی انسان از مباحثی است که در آثار اندیشمندان بسیاری از جمله عرفا مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته است. حکیم ترمذی از عارفان برجسته، انسان را به دلیل آفرینش بر صورت الهی مخلوق ویژه و خاص خداوند و تجلی گر اسما و صفات الهی می داند. او همراهی عقل و معرفت را از ویژگی های انسان شمرده، بر این باور است حتی زمینی ترین ساحت وجودی انسان، حقی دارد که باید ادا شود (ترمذی،1980: 96). مولانا از یک سو معتقد است که انسان به واسطه دارا بودن گوهر دل و جان که گنجینه اسرار حق و تجلی گاه انوار الهی است و به حکم آیاتی نظیر «وَ لَقَد کَرَمنابَنی آدمَ» (اسراء/70) و «إنی جاعِل فی الارضِ خَلیفهً» (بقره/30) مظهر جمیع صفات و أسماء خداوند و خلیفه الله بر روی زمین بوده، در عرصه کائنات، تاج کرامت و ارزشمندی بر سر دارد (مولوی،1382،ج5:ب3574). اما از سوی دیگر انسان ها را به ناس و نسناس تقسیم می‌کند و معتقد است که ناس فقط به انسانی اطلاق می‌شود که به معرفت حق رسیده ( انسان کامل) و نسناس انسانی است که به صورت انسان و به سیرت حیوان است (مولوی،1382،ج4 :762-760). محمود شبستری نیز انسان را نماینده حق و مظهر نام الله که جامع صفات جمال و جلال الهی است می داند ولی بر این باور است که تا نماینده از تعینات خود رها و آزاد نگردد؛ نمایندگی شایسته او نیست (شبستری،1336: 18). از آنجایی که ابن عربی غرض اصلی نگارش آثار خود را آگاه کردن غافلان از آن چه در عین و شخص آدمی نهفته است بیان می کند (ابن عربی، 1426: 12)؛ شایسته و به جاست که علل و عوامل ارزشمندی انسان را از دیدگاه این متفکر بزرگ جهان اسلام نیز مورد کنکاش و جستجو قرار دهیم. برای دستیابی به نظام فکری ابن عربی در حوزه انسان و ارزشمندی آن نخست باید به مبانی فکری او دست یافت. مباحثی نظیر تجلی و وحدت وجود، نفس رحمانی و فیض الهی بنیان‌های عرفان نظری و جهان‌بینی عرفانی او را تشکیل می‌دهند. از اصلی ترین مبانی فکری او در حوزه شناخت انسان، نظریه وحدت وجود است و بر اساس همین مبناست که در فص آدمی بیان می‌کند که انسان دارای صورت الهی است، شریف المنزله، رفیع المرتبه و اکمل موجودات است، هم خلق است و هم حق و در یک کلام، نسخه جامع هستی است (ابن عربی،1946: 521). کرامت و ارجمندی انسان به این علت است که او صاحب امر و مصور به صورت الهی و دارنده نفس ناطقه است. به عقیده ابن عربی انسانیت انسان به مظهریت اوست نه به جسم و جسد وی؛ که از این نظر نه تنها بر دیگر موجودات برتری ندارد، بلکه از اکثر آنها پایین تر است (جهانگیری،512:1359-481). ابن عربی بر این باور است که انسان ها در قوس نزول؛ یعنی از جهت نشئه طبیعی خود، یکسان اند و همگی بر صورت الهی خلق شده اند. او کمال ذاتی و ارزشمندی را مربوط به نوع انسان می داند که به طور تکوینی از جانب حق اعطا شده است و کوشش انسان نقشی در کسب آن ندارد و همه انسانها از جهت نشئه طبیعی برابرند (ابن عربی،347:1388). نظریه آفرینش انسان بر صورت الهی، یکی از مهم ترین ارکان عرفان فلسفی ابن عربی است. اما این عارف بزرگ صرفا به بعد فردی انسان، معطوف نشده است و در بعد اجتماعی انسان نیز ملاک ها و عواملی را برای ارزشمند شمرده شدن انسان، در نظر گرفته است. به عنوان نمونه: در زمینه حقوق سیاسی و اجتماعی به ملاک های انتخاب و گزینش یک حاکم اشاره کرده است. در زمینه حقوق اجتماعی به مسأله عدل و مولفه های اجرای آن یا شیوه اخذ مالیات از مردم با رعایت شأن و جایگاه آنها توجه نموده است و متناسب با آن برای امیری که مسوول اخذ مالیات است صفاتی نظیر قدرت، شجاعت، مورد اعتماد بودن در نظر گرفته و توصیه نموده است که با رعیت به حسن معاشرت و رفاقت تام با حفظ شأن انسانی جهت برقراری عدالت رفتار گردد (ابن عربی، 1402: 98). تفصیل و بررسی این مطالب، در رساله پیش رو مد نظر است. مجموعه مولفه ها و عوامل ارزشمندی انسان از دیدگاه ابن عربی را می توان به این ترتیب در دو دسته نظر و عمل قرار داد: 1. علم و معرفت در حوزه نظر 2. تزکیه و تهذیب نفس در حوزه عمل. در حوزه نظر، برای ابن عربی از میان همه معارف، معرفـت النفس شرافت خاصی دارد تا آنجا که معتقد است معرفت یا غفلت انسان به حقیقت خویشتن است که او را سعید یا شقی می سازد ( قیصری،1375: 643)؛ اما از دیدگاه وی این معرفت نباید صرفاً محدود به حیطه ذهنی و نظری بماند؛ بلکه باید علمی باشد که عین عمل است. ابن عربی علوم را به دو دسته اکتسابی و غیراکتسابی تقسیم می کند. ابزار علم اکتسابی را عقل می داند؛ اما معتقد است عقل مصون از خطا و اشتباه نیست (ابن عربی، بی تا، ج1: 126). وی جایگاه معرفت غیراکتسابی را قلب می داند و بر این باور است که علوم غیراکتسابی جامع است و معلم و معطی آن خداست؛ بنابراین مصون از خطا و اشتباه است. یکی از سوالاتی که در این حیطه چالش برانگیز می شود این است که در نگاه ابن عربی علم به طور مطلق در ارزشمندی انسان مؤثر است یا شرایط و ضوابطی نظیر معلم، متعلم، نوع علم وامثال آن تعیین کننده ارزشمندی آن است؟ در حیطه عمل اموری همچون تزکیه و تهذیب نفس، عمل صالح و .... موجب ارزشمندی می‌شوند اما در اینجا گاه نگرشی دوگانه در سخن ابن عربی به چشم می‌خورد. به عنوان مثال در مورد تزکیه نفس از یک سو از نظر ابن عربی موضوع تزکیه و تهذیب، نفس است و نفس در این مسیر باید مشقات، دشواری‌ها و آلام روحی و جسمی فراوانی را تحمل نماید. از سوی دیگر از نظر وی نفس همه انسانها (بی هیچ تفاوتی) چون به صورت الهی آفریده شده اند، شریف و ارجمند است (همان، ج154:3) و بر همین اساس او حتی به شرافت نفس اهل دوزخ نیز قائل بوده، بر این باور است که ارزش و اعتبار نفس، امری ذاتی است و به اموری مانند تحمل مشقات و آلام روحی که اموری عارضیند، وابسته نیست (همان،ج56:8). اکنون سوالی که مطرح است این است که آیا عرضی بودن این امور به معنای نفی هویت ارزشی آنها و نادیده گرفتن جایگاهشان در تزکیه و تهذیب نخواهد بود؟ و اساس

در عصر کنونی، پژوهشگران غیر مسلمان زیادی که به آنان مستشرق گفته می‌شود، پدیدار شده‌اند که با تکیه بر روش‌های رایج در سرزمین خودشان کتاب‌هایی درباره اسلام و مسلمانان تألیف کرده‌اند بدون این‌که آن روش‌های مورد استفاده در کتاب‌هایشان را بیان کنند، اما کسی که کتاب‌های آنان را می‌خواند و دنبال می‌کند، متوجه می‌شود که آن‌ها تحت تأثیر محیط‌هایی که در آن بزرگ شده‌اند، رویکردهای متعددی را دنبال کرده‌اند. آنها در ارزیابی‌هایی که از اسلام و شخصیت‌های اسلامی ارائه داده‌اند به سه گروه موافق، مخالف و منصف تقسیم شده‌اند. از جمله شخصیت-های اسلامی که این مستشرقان به آن‌ها پرداخته‌اند، امام علی علیه السلام پسر عموی پیامبر (ص) و همسر حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است. آنان به موضوع خلافت و مهمترین رویدادهایی که خلافت ایشان به همراه داشت از جمله جنگ با ناکثین، قاسطین و مارقین، یا به عبارت دیگر جنگ جمل، صفین و فتنه خوارج پرداخته‌اند. پژوهشگران مسلمان در ارزیابی خود از این مستشرقان نظرات مختلفی دارند. برخی از این پژوهشگران به تلاش‌های علمی آنان را در غنی سازی کتابخانه‌های غربی و عربی و إحیاء میراث عربی و اسلامی اذعان داشته‌اند، در حالی که برخی دیگر آنها را به دسیسه و تلاش برای تحریف دین و تاریخ اسلام متهم کرده‌اند. با توجه به آن‌چه گذشت، این پژوهش که از مقدمه، سه فصل و نتایج تشکیل شده است به بررسی آراء مستشرقان درباره خلافت امام علی علیه السلام و رویدادهای زمان خلافت آن حضرت می‌پردازد، اما از آنجا که از بین مستشرقان ویلفرد مادلونگ به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است، بیشتر تمرکز این پژوهش بر آراء او قرار گرفته است. لذا در طول این پژوهش آراء آن‌ها را ذکر خواهیم نمود و در صورت ایجاب، به آن‌ها پاسخ می‌دهیم. همچنین در این پژوهش سعی شده به این سؤال اصلی پاسخ داده شود: ارزیابی نظرات مستشرقان، خصوصا ویلفرد مادولونگ درباره خلافت امام علی علیه السلام چیست؟ این پژوهش از روش استقرایی و توصیفی تحلیلی استفاده کرده است و کوشیده مطالب مربوط به خلافت امام علی علیه السلام را استقراء نماید، سپس آن‌ها را از لحاظ تاریخی دسته‌بندی و تحلیل کند. مهمترین نتایج به دست آمده عبارتند از اینکه آراء برخی از مستشرقان درباره امام علی علیه السلام با انصاف همراه است. برخی دیگر از آنان اتفاق نظر داشتند که امام علی علیه السلام در اداره دولت ناموفق بوده و این عدم موفقیت ایشان را ناشی از عدم انعطاف سیاسی ایشان دانسته‌اند. بیشتر پژوهش‌های تخصصی مستشرقان در زمینه خلافت امام علی (ع) چون بر اساس مفاهیم و اصول اشتباه بنا شده بود، جفا و ستم به امام علی علیه السلام است و علت این اشتباهات اصولی آنان پیشینه و عقاید فکری ناشی از عدم اطلاع از وقایع تاریخی و تکیه بر شبهات مطرح شده در منابع اسلامی است. همچنین مشخص شد که ویلفرد مادلونک پژوهشگری است که با انصاف و عدالت بیشتری به خلافت امام علی علیه السلام پرداخته است، زیرا او با تفصیل و روشنگری به این موضوع پرداخته است که مستشرقان کمی چنین عمل کرده‌اند.

خداوند ﷻ انسان را برای هدف متعالی خلق فرموده است و برای رسیدن به این هدف انجام بعضی از کارها را منع کرده و بعضی دیگر را واجب قرار داده است انسان با توجه به این دستور می تواند به مقام عبودیت برسد، براین اساس خداوند و فرشتگان ناظر و مراقب اعمال انسانها هستند و مشغول ثبت و ضبط اعمال ماهستند تا در روز حساب به محاسبه ریز و درشت اعمال ما بپردازند. شکی نیست که آگاهی از این حقیقیت (ثبت و محاسبه اعمال) تا چه حد در عدم ارتکاب معاصی تاثیرگذار است و در رسیدن به کمال مطلق نقش اساسی دارد.. از این جهت «نویسندگان اعمال و حفظ آن» به عنوان «رقیب و عتید» را برای نظارت بر انسان و ناظر بر اعمال او قرار داده است. وجود این شاهدان و گواهان از جانب خداوند ﷻ ، انسان را بر آن می دارد که مراقب اعمال خود باشد و در رفتار خود دقت بیشتری داشته باشد, زیرا در روز قیامت این شاهدان مشاهدات خود را تکرار می کنند تا جایی برای عذری برای فرد باقی نماند. در این پژوهش دو واژه قرآنی «رقیب» و «عتید» با روش توصیفی-تحلیلی و همچنین گردآوری مطالب به صورت کتابخانه ای در چهار بخش اصلی با عنوانات کلیات و مفاهیم، وجوه معنایی واژه رقیب و عتید در قرآن ، وظایف رقیب و عتید و دلالت های تربیتی اعتقاد به رقیب و عتید، مطرح گردیده و دلالت های وجود شناختی که وجوه معنای لغوی و مصداقی این دو بررسی کرده و این دو به عنوان فرشتگان ثبت و ضبط اعمال پذیرفته شده و به وظایف آنها و چگونگی اعمال می پردازد. و در بخش دلالتهای تربیتی به اصول و اهداف آن پرداخته و مهمترین اصل تربیتی اعتقاد به رقیب و عتید؛خداباوری و خدامحوری و معاد باوری و و از اهداف آن مراقبه نفس،محاسبه و مؤاخذه آن که تقوی محوری است را بیان کرده است۔

در گستره پهناور دین هیچ پدیده ای شگرف تر و حیرت انگیز تر از دعا و نیایش نیست. هدف اصلی: - بررسی و تحلیل پیامدهای تربیتی خداشناسی مناجات امیرالمومنین در مسجد کوفه. - سوال اصلی: - پیامدهای تربیتی خداشناسی مناجات امیرالمومنین در مسجد کوفه چگونه است؟ سوالات فرعی: - مبانی تربیتی خداشناسی مناجات امیرالمومنین در مسجد کوفه چیست؟ - اصول تربیتی خداشناسی مناجات امیرالمومنین در مسجد کوفه چیست؟ - روش های تربیتی خداشناسی مناجات امیرالمومنین در مسجد کوفه چیست؟ با توجه به ماهیت و اهداف تحقیق، این پژوهش از نوع کیفی و روش آن تحلیل محتوای عقلانی - منطقی است. در پژوهش های کیفی اطلاعات جمع آوری شده به صورت توصیف های تحلیلی، ادراکی طبقه بندی و ارائه می گردد. در این پژوهش با استفاده از رویکرد توصیفی - تحلیلی به تبیین بررسی و تحلیل پیامدهای تربیتی خداشناسی مناجات امیرالمومنین در مسجد کوفه پرداخته است.برای گردآوری اطلاعات مضامین مرتبط با پیامدهای تربیتی خداشناسی مناجات امیرالمومنین در مسجد کوفه شناسایی می شود .جامعه آماری شامل کلیه مبانی نظری و پیشینه مرتبط با موضوع پیامدهای تربیتی خداشناسی مناجات امیرالمومنین در مسجد کوفه می باشد.جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده خواهد شد.

سپاس خدایی که سخنوران از ستودن او عاجزند، آری ستایش خداوند به معنای حقیقی کار ساده ای نیست و هرکسی قادر نخواهد بود از عهده ی شکرش آنگونه که شایسته ستایش اوست برآید. مولایمان علی ابن ابیطالب(ع) فرموده اند: گرانسنگ ترین چیزی که انسان می تواند با خودش به قیامت ببرد شکرگزاری است. اینکه انسان بداند شکر چه چیزی را و چگونه به جا آورد و برای بجا آوردن شکرگزاری، الگویی پسندیده داشته باشد تا مطابق آن عمل کند بسیار نیکوست؛ مقصود پژوهش پیش رو شناخت الگوی برتر و معرفی آن برای اهتمام به انجام شکرگزاری در تمام مراتب آن است، چه در مرتبه ی زبانی ، چه در مرتبه ی قلبی و چه در مرتبه ی عملی. تاکید این پژوهش بر آموزه های علوی در نهج البلاغه می باشد. در آیات و روایات بسیاری به این نکته اشاره شده که پرهیزکاران برترین انسان های روی زمین اند و امیرالمومنین(ع) سیمای پرهیزکاران را در خطبه 193 نهج البلاغه که مشهور به خطبه متقین یا همام است آنچنان زیبا به تصویر می کشد که گویی آنان را می توان دید و با بررسی ویژگی های آنان در هر عرصه می توان به الگویی پسندیده و برتر در آن عرصه دست یافت، الگوبرداری از پرهیزکاران در عرصه ی شکرگزاری مسئله اصلی پژوهش پیش رو است و اینکه مراتب شکرگزاری را در سیمای پرهیزکاران با توجه به آموزه های علوی در نهج البلاغه بررسی کنیم تا به الگویی پسندیده و کاربردی برای هر مرتبه از شکرگزاری برسیم و برترین الگو را برای شکرگزاری معرفی نماییم. اگرچه مبنای کارمان برای الگوگیری از پرهیزکاران، خطبه 193 نهج البلاغه می باشد ولی کل نهج البلاغه را مورد بررسی قرار خواهیم داد. و تا جایی که توفیق داشته باشیم از اقیانوس بی کران علم علوی بهره می گیریم و برای جویندگان راه سعادت به اشتراک می گذاریم؛ باشد که همگی رستگار شویم.

مسئله ی نفس و بدن که به عنوان نمادی آشکار از ارتباط عالم ماده ومجرد است، از جمله مسائل مورد قبول در تمامی مکاتب دینی محسوب و منشاء شکل گیری مباحث متعددی در فلسفه و عرفان شده است. عرفان یک جریان معرفتی مبتنی بر شهود و برخاسته از تهذیب نفس است که مبانی نظری آن در متون دینی و آثارعرفانی و ادبی تجلی یافته است.مسئله طی الارض در عرفان به عنوان یکی از اقتضائات برخاسته از مراتب کشف صوری در راستای تجلی اسماء و صفات الهی تحلیل و ارزیابی شده است.(درویش پور،1401،ص161) براین اساس نفس آدمی ذاتـا‌ از‌ سـنخ‌ مجـردات‌ اسـت و پیوند نفس با بدن و علائـق مادی واشتغالات ‌نفسانی حجاب‌ و مانع‌ او‌ از اتـصال بـه عالم مجردات می گردد‌ و هرگاه کـه‌ حجـاب‌ مادیات‌ از‌ نفس و عالم ‌مجردات بـرداشته شـود و بـه مبـادی عالیـه متصل گردد، صوری که در عالم مجردات موجود اند ، در نفس ‌انـسانی نـقش مـی بنـدد و بـه‌ هـر نسبت که حجاب ها مرتفع تر گردد، نقش هـا روشـن تـر و صاف تر خواهد ‌بود( همایی ،1367: ص92-91)یکی از فروعات پذیرش این دیدگاه که در ذیل کیفیت ارتباط نفس و بدن ‌آمده، مسئله ی طی الارض است که در تفکرات عرفانی بسیاری از عرفاء جلوه گری می کند. (امینی نژاد،1394:ص234) تلاش فلاسفه در تبیین کار های خارق العاده ای ‌همچون طی الارض ، بیشتر به ‌بررسی کارکرد قـوای نفس معطوف شده وبا این رویکرد به اثبات ارتباط میان معجزات انبیاء با قانون علیت ‌پرداخته اند.(همایی‌، همان:ص 104) در این میان، عرفاء و محققان عرفان نظری به این مسئله عمیق تر نگریسته و ‌بـر اساس آموزه های عرفان اسلامی، -که‌ برگرفته‌ از متون دینی و شهودات آنهاست- به تبیین کیفیت تحقق ‌طی الارض پرداخته اند. (جوادی آملی،1389:ص 313)‌ مراحل کمال آدمی از نگاه مولوی براساس تحول و تبدیل وجود انسان از نقص به سوی کمال نامنتاهی شکل می گیرد. این تبدیل و تحول، افزون بر تاثیر باطنی ، در کالبد جسم مادی او نیز اثر گذار است. ازاین رو از دید مولوی کیفیت طی الارض در این حوزه قابل تبیین می باشد. وی اتحاد و یگانگی نفس و بدن را پیش فرض بسیاری از مسائل کلیدی در انسان شناسی عرفانی دانسته است و این امر به عنوان یکی از ضروریات تبیین کیفیت طی الارض در نگاه مولوی به شمار می آید. بر این اساس، باطن انبیاء و اولیاء الهی دارای صفات و قابلیت های خاصی است که جسم آنان را از دیگر افراد متمایز می کند و با توجه به تکامل و تعالی جسم در اثر سیر و سلوک، زمینه لازم برای پذیرش کراماتی همچون طی الارض را فراهم می کند. در این پایان نامه پس از بررسی مفهوم طی الارض و مبانی عرفانی آن ، نویسنده در نظر دارد با تحلیلی توصیفی عرفانی به تشریح و تبیین رابطه نفس و بدن پرداخته و سپس با این نگرش به کیفیت تحقق طی الارض براسا س این رابطه در نگاه مولوی بپردازد.

پایان‌نامه پیش رو به بررسی قلمرو نظریه «ترتب» در فقه اسلامی با تأکید بر نظرات امام خمینی (ره) می‌پردازد. نظریه «ترتب» به رابطه میان احکام و شرایط خاص اشاره دارد و در تحلیل فقهی، نقش مهمی ایفا می‌کند. این تحقیق ابتدا به تعریف و تبیین نظریه «ترتب» و سپس به بررسی مصادیق آن در حوزه‌های مختلف فقهی مانند عبادات، معاملات و حقوق اجتماعی می‌پردازد. نظرات امام خمینی (ره) به عنوان یکی از بزرگ‌ترین فقیهان معاصر، در این زمینه مورد تحلیل قرار گرفته و تأکید ایشان بر اهمیت شرایط در اعتبار احکام، به‌ویژه در مواردی که به اجتهاد و تحلیل فقیه نیاز است، مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که نظریه «ترتب» نه تنها به فهم عمیق‌تر احکام شرعی کمک می‌کند بلکه به ایجاد نظام‌های حقوقی منطبق با اصول اسلامی نیز یاری می‌رساند. در نهایت، این پایان‌نامه پیشنهاداتی برای پژوهش‌های آتی در این زمینه ارائه می‌دهد تا ابعاد بیشتری از نظریه «ترتب» و تأثیرات آن بر فقه اسلامی مورد بررسی قرار گیرد. روش اجرایی تحقیق پیش رو: استفاده از منابع معتبر فقهی و حقوقی می‌باشد که به صورت تحلیلی، توصیفی تدوین شده است.