جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از ویژگی‌های اصلی یک متن، انسجام اجزاء و تناسب میان کلمات آن می‌باشد. این تناسب باعث می‌شود ارتباط معنایی، لفظی، نحوی و یا منطقی میان جمله‌های متن برقرار شود. عوامل بسیاری باعث انسجام در متن می‌شوند یکی از این عوامل که کاربرد زیادی در متون دارد، مراعات نظیر است. دعای جوشن صغیر از این صنعت بدیعی بسیار بهره می‌برد که کاربرد زیاد آن باعث انسجام بخشی در متن این دعا شده است. مقاله حاضر می‌کوشد با روش توصیفی- تحلیلی، دعای جوشن صغیر را با تکیه بر نقش و کارکرد صنعت مراعات نظیر مورد بررسی و تحلیل قرار دهد و به انسجام حاصل از مراعات نظیر بپردازد. بدین ترتیب در ابتدا به مباحث نظری و تعریف انسجام و مراعات نظیر از منابع کتابخانه‌ای می‌پردازد سپس خلاصه‌ای از دعای جوشن صغیر واهداف آن ذکرمی‌شود و در انتها نظریه انسجام را با تکیه بر شاهد مثال‌های مستخرج از دعای جوشن صغیر در سایۀ مراعات نظیر مورد تحلیل قرار می‌دهد. از دستاوردهای این پژوهش این است که کاربرد کلمات، مفاهیم و موضوعات در دعای جوشن صغیر، از انسجام خارق العاده‌ای برخوردار است و مراعات نظیر در واژگان مربوط به انسان و زندگی اجتماعی آن نمود بارزی در متن دارد. در حوزه صفات الهی نیز مجموعه‌ واژگانی گوناگونی یافت می‌شود که سهم چشمگیری را به خود اختصاص می‌دهند، همچنین در مورد نظام هستی و پدیده‌های هستی نیز مراعات نظیرهایی استخراج می‌شود که قابل توجه است. با بررسی این دعا مشخص می‌شود که تلفیق مراعات نظیر با عناصر بدیعی دیگر مانند: تضاد باعث ایجاد هماهنگی و تناسب معنایی میان الفاظ و واژگان و عبارت‌ها در فرازهای این دعا می‌شود.

شناخت ابعاد و زوایای شخصیت حضرت رضا(ع) با عنایت به نگرش رفتارگرایانه به گونه ای است که هرانسان آزاده واندیشمندی را تحت تأثیر قرارخواهد داد. امام (ع) در جهت ارتقاء علمی و ثبات روابط فردی و اجتماعی، جایگاه رفیعی برای اخلاق و علم قائل شده اند و در این دو مقوله ، تصویر روشنی از بکارگیری روشهای اصلاحی مبتنی برمؤلفه های اخلاقی و نشر و ترویج علم ارائه کرده اند. پاسخ به شبهات و شرکت درمناظرات ، جدال احسن ، با وصف جامعیت علم و سعه صدر ، آموزش باورها و جهان بینی و نیز موعظه های اخلاقی ، بیانگرهمت والای آن حضرت(ع) درنشرعلوم و معارف و شاخص های اخلاقی است. این نوشتار درصدد است به روش توصیفی تحلیلی اولا به روشنگری گوشه ای از ابعاد شخصیت آن حضرت و ارائه الگویی تمام عیار در سلوک رفتاری و عملی ، به تشنگان حقیقت و فرهیختگان معرفت بپردازد. و همچنین با توجه به ظرفیت فرازمانی سخنان امام رضا (ع) تلاش می کند در پژوهشی نوین به واکاوی و معرفی رفتاراخلاقی و علمی ایشان ذیل مناظرات پرداخته ، و نهایتا در پرتو معرفت افزایی در این زمینه و با توجه به آنچه از حقیقت رفتار و عمل و تفکیک لایه های آن بدست می آید ، رفتاردرست و عملکرد صحیح در جامعه بطورکلی و بالاخص در جوامع اسلامی گسترش یابد .

تاریخ، تا به حال شاهد مکارم اخلاقی بس شگفت از اولیاى الهى بوده است. ولی در دنیای امروز بحث اسوه پذیری از سبک زندگی اولیاء الهی، مواجه شده با مکاتب گوناگون فکری در دنیای مدرنیته و پست مدرن که در پی انسان محوری به جای خدا محوری هستند. علم ورزی نوین منابع معرفت را در تجربه خلاصه می‎کند و خود را محروم از منابع معرفتی یعنی وحی، عقل و شهود می‎کند. با این همه اسلام ناب با منابع معرفتی که در اختیار دارد در صدد است تا انسان‎ها را به سوی کمال مطلق و نور مطلق هدایت کند و در این مسیر از اصل اسوه پذیری و الگو پذیری غافل نبوده است و اسلام ناب با منابع معرفتی که در اختیار دارد در صدد است تا انسان‎هایی به عنوان اسوه و الگو معرفی شوند. در قرآن نیز انسان‎هایی به عنوان اسوه و الگو معرفی شده‎اند. اما آنچه به عنوان هدف مشخص در این نوشته دنبال می‎شود الگو بودن حضرت فاطمه زهرا3 به عنوان یک انسان معصوم و مورد انتخاب از طرف خداوند متعال است. پژوهش حاضر از نوع کتابخانه‌ای و با روش توصیفی-تحلیلی سامان یافته است که اهمیت اسوه‌پذیرى از سبک زندگی فاطمى اولین دستاور این پژوهش است که جهت گیری بحث را با دنیای مدرنیته مشخص می‎کند.

بی شک عمل هر انسانی با نیّت او محاسبه می‌گردد و در صورت الهی بودن اعمال مورد پذیرش قرار می­گیرد. اهل کتاب با این توهم که در دل­هاى ما خیر زیادى مانند؛ روزه، صدقه، مواسات با فقراء و غیره هست بر رسول خدا (ص) فخر می­فروختند، حضرت در برابر این توهم مقصود از خیر را چیزى‏ که براى رضاى خدا داده شود و بر طبق اوامر خداوند انجام پذیرد دانستند. اما آنچه براى خودنمایی، تظاهر، تحریک علیه اسلام انجام گیرد و به دشمنى رسول خدا (ص) منجر گردد خیر نخواهد بود، بلکه شر خالص و وبال گردن صاحبانش است و او را به سخت‏ترین عذاب گرفتار مى‏کنند. از یافته­های پژوهشی این مقاله تطبیق و مصداق یابی قلب سخت در روایات، توهم زدایی از اعمال بدون غایات الهی می­باشد. روش مقاله توصیفی و تحلیلی بوده.

از جمله مباحثی که امروزه اهمیت دو چندان یافته، مباحث مربوط به سبک زندگی و سیرۀ اجتماعی معصومان (علیهم السلام) است، چرا که انسان­ها برای درست زندگی کردن در فضای این عصر، نیازمند الگوهای قابل اعتماد هستند تا اساس زندگی خود را بر پیروی از آنان بنا نهند. تفقّه در سنّت نبوی به منظور فهم چگونگی و چِرایی رَدّ یا قبول مَبانی تَساهُل و تَسامُح از دیدگاه آنان، اهمیتی به‌سزا دارد. در سیرۀ اهل بیت (علیهم ‌السلام) اصولی ثابت و تغییرناپذیر وجود دارد که گذشتِ زمان و دِگَرگَشْتِ زمانه، مُوجب دگرگونی آنها نخواهد شد. از جملۀ‌ این اصول می‌توان به اصل تَسامُح و مدارا اشاره نمود. در پژوهش حاضر تلاش گردید به شیوۀ توصیفی- تحلیلی به این پرسش بنیادی پاسخ دهیم که اصل تَسامُح و مدارا در سیرۀ پیامبر اعظم (صل الله علیه و آله و سلم) از چه جایگاهی برخوردار است؟ یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که تَساهُل، تَسامُح و مدارا در دیدگاه اسلامی و فرهنگ غربی تفاوت‌های ماهوی و مفهومی دارند.

با پیدایش اسلام و انتشار سریع و گسترده آن در میان اقوام و ملل و جلب و جذب فرهنگ‌های گوناگون بشری، بنای مستحکم و عظیمی از فرهنگ و تمدن انسان پایه‌گذاری شد که در ایجاد آن ملل و نژادهای مختلفی سهیم بودند. این ملل با ارزش‌ها و ملاک‌های نوین اسلامی موفق به ایجاد تمدنی شدند که بدان تمدن اسلامی گفته می‌شود. ازاین‌رو تمدن اسلامی، تمدن یک ملت یا نژاد خاص نیست بلکه مقصود، تمدن ملت‌های اسلامی است که عرب‌ها، ایرانیان، ترک‌ها و دیگران را شامل می‌شود که به‌وسیله دین رسمی یعنی اسلام و زبان علمی و ادبی یعنی عربی با یکدیگر متحد شدند. این تمدن بیش از همه تمدن‌ها به علم و دانش اهمیت داده و کهن‌ترین دانشگاه‌های جهان را پدید آورده است و با تلفیق علوم گوناگون و افزودن بر آن‌ها میراث عظیم و تکامل‌یافته‌ای را به بشریت تحویل داده است. با این اوصاف می‌توان گفت منظور از تمدن اسلامی مجموعه افکار، عقاید، علوم، هنرها و صنایع است که با الهام از آموزه‌های دینی توسط مسلمین پدید آمده است.

در ابتدای اسلام باب تعقل و اجتهاد در جلوی اهل فکر و نظر باز بوده و اختلاف در عقیده و استنباط موجب دشمنی نمی‎شد ولی بعداً بخاطر تعصباتی که پیروان آن مذاهب به فقهایشان داشتند، سبب پیدایش مذاهب مختلفی شد، که همین تعصب سبب می‎شد آن گروه فقط خود را حق بدانند و دیگران را باطل. در ادامه اسلام، دست‎های استعماری این‎گونه اختلافات را بهترین مورد برای ایجاد زمینۀ آقایی خود می‎دیدند و همین سبب شد که آنها به این اختلافات دامن بزنند. در نهایت می‎توان گفت این اختلافات در حقیقت مربوط به اصول دین نبوده و همین سبب شده تا افرادی از قبیل سید جمال الدین اسدآبادی برای اینکه بین همه مسلمانان جهان اختلاف وجود نداشته باشد، اقداماتی در راستای وحدت و تقریب بین مذاهب اسلامی انجام بدهند، که در این نوشتار ابتدا گزارشی از وحدت در دیدگاه سنت ذکر می‎شود و در ادامه وارد بحث اصلی در مورد عملکرد بعضی از افرادی که در این راه سعی و کوشش نموده‎اند می‎باشد. روش جمع آوری این مطالب بر اساس تحقیق کتابخانه‎ای است که سعی در ارائه گزارشی مختصر و مفید از افراد تقریب‎گرا و وحدت‎گرا که در راستای تقریب و وحدت بین مسلمین تلاش نموده‎اند می‎باشد.

از مهم ترین امور زندگی بشر تشکیل زندگی مشترک و ازدواج است که در تعیین مسیر زندگی و سرنوشت انسان تأثیر سترگ دارد، در بسیاری از موارد پیدا کردن شریک زندگی بس دشوار می‎شود که انسان را به سوی نا امیدی سوق می‎دهد تا جائی که بسیاری از افراد که خواهان ازدواج هستند دل سرد می‎شوند و سر به نا امیدی و یأس فرو می‎برند و یا به دنبال راه‎های انحرافی و غیر مستند برای رسیدن به خواسته خود هستند. اما کلید گشایش و امیدواری چیست؟ آیا برای ازدواج ادعیه مأثوره آمده است؟ در این پژوهش به روش کتابخانه‎ای و با استفاده از فرامین معصومین: به بررسی ادعیه ازدواج و مضامین آن پرداحته می‎شود.

تاریخ فلسفه غرب، مروری بر فلسفه غرب را به‌ترتیب زمانی، از سرآغازهای آن در قرن ششم پیش از میلاد تا عصر حاضر فراهم می‌آورد. این کتاب همه جریان‌های بزرگ فلسفی را به‌صورتی ژرف مورد بررسی قرار می‌دهد. بیشترین فضا در این اثر به کسانی اختصاص دارد که، براساس اجماع عمومی، فیلسوفان بزرگ شمرده می‌شوند. اما از فیلسوفان کوچک‌تر نیز غافل نمانده‌ایم. به‌طور کلی این ده مجلد تاریخ فلسفه حاوی اطلاعات بنیادی و انتقادی درباره همه فیلسوفان مهم گذشته و حال است و تصویر روشنی از آنها را در بستر فرهنگی، و به‌ویژه، علمی روزگارشان ارائه می‌دهد. مخاطب این تاریخ نه تنها افراد متخصص، بلکه دانشجویان و خوانندگان عمومی نیز هستند. هریک از فصول، نوشته یکی از صاحب‌نظران برجسته آن حوزه است. فصل‌ها به شیوه‌ای قابل‌فهم نوشته شده‌اند و در هر مجلدی یک فرهنگ اصطلاحات فنی وجود دارد. عصر روشنگری یا عصر روشن‌اندیشی جنبشی فکری و فلسفی در تاریخ فلسفه غرب بود که از میانه‌های سدهٔ هفدهم ابتدا در انگلستان و سپس در فرانسه، آغاز شد و تا پایان سدهٔ هجدهم ادامه داشت. این جنبش انقلاب‌های عظیمی را در دانش و فلسفه به وجود آورد که در نهایت باعث از میان‌رفتن کامل جهان‌بینی قرون وسطایی شد. اهداف اصلی متفکران روشنگری، آزادی، پیشرفت، دلیل، مدارا، و پایان دادن به سوء استفاده از کلیسا (منظور دین) و دولت بود.در فرانسه، اساس آموزه‌های روشن‌فکری، آزادی فردی و مدارای مذهبی، در تقابل با پادشاهی مطلقه و تعصبات ثابت کلیسای کاتولیک روم بود. روشنگری با افزایش تجربه‌گرایی، دقت علمی و تقلیل‌گرایی، همراه با افزایش بازجویی از دین مشخص شده بود. دیدرو، ولتر، روسو، مونتسکیو، کانت و دو ساد از فیلسوفان عصر روشنگری‌اند. روشنگری، اشاره به حرکت تاریخی روشنفکری است که دنباله‌رو دکارت و مدافع عقل به عنوان مبنای سیستم زیبایی‌شناسی معتبر، اخلاق، حکومت و منطق بوده و به فیلسوفان اجازه می‌دهد که حقیقت قابل مشاهده را در جهان به دست آورند. عصر روشنگری دوران آزاداندیشی است. البته این آزاداندیشی هنوز به معنای تحقق عملی آزادی و کسب حقوق شهروندی نیست، بلکه دوران پاشیدن بذر اندیشه و معرفت و دوران آمادگی برای رهایی خویشتن از طریق معرفت و شناخت است. سه اصل بنیادین روشنگری عبارتند از:تساهل عقل و انسان باوری اریخ فلسفه غرب، مروری بر فلسفه غرب را به‌ترتیب زمانی، از سرآغازهای آن در قرن ششم پیش از میلاد تا عصر حاضر فراهم می‌آورد. این کتاب همه جریان‌های بزرگ فلسفی را به‌صورتی ژرف مورد بررسی قرار می‌دهد. بیشترین فضا در این اثر به کسانی اختصاص دارد که، براساس اجماع عمومی، فیلسوفان بزرگ شمرده می‌شوند. اما از فیلسوفان کوچک‌تر نیز غافل نمانده‌ایم. به‌طور کلی این ده مجلد تاریخ فلسفه حاوی اطلاعات بنیادی و انتقادی درباره همه فیلسوفان مهم گذشته و حال است و تصویر روشنی از آنها را در بستر فرهنگی، و به‌ویژه، علمی روزگارشان ارائه می‌دهد. مخاطب این تاریخ نه تنها افراد متخصص، بلکه دانشجویان و خوانندگان عمومی نیز هستند. هریک از فصول، نوشته یکی از صاحب‌نظران برجسته آن حوزه است. فصل‌ها به شیوه‌ای قابل‌فهم نوشته شده‌اند و در هر مجلدی یک فرهنگ اصطلاحات فنی وجود دارد. 1.از آغاز تا افلاطون 2. از ارسطو تا آگوستین 3. فلسفۀ قرون وسطی 4. دورۀ نوزایی و عقل‌گرایی قرن هفدهم 5. فلسفۀ بریتانیایی و عصر روشن‌گری 6. عصر ایدئالیسم آلمانی 7. فلسفه در قرن نوزدهم 8. فلسفۀ ‌قاره‌‌ای در قرن بیستم 9. فلسفۀ علم، منطق و ریاضیات در قرن بیستم 10. فلسفۀ معنا، معرفت و ارزش در قرن بیستم