جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقالة حاضر بررسی و نقد یکی از جدیدترین ترجمه‌های قرآن کریم به زبان فارسی، اثر یکی از ناقدان مشهور ترجمه‌های قرآن در سه دهة اخیر است. در بررسی این ترجمه پاره‌ای اشکالات ترجمه‌های پیشین قرآن نیست و توجهی ویژه به تطبیق ترجمه با متن قرآن شده است. به علاوه تأکیدهای قرآن، ضمایر فصل و شأن، صنعت تضمین و احتباک نیز مدّ نظر مترجم بوده است، با این همه اشکالاتی به آن راه یافته که آن را از نظر صوری و محتوائی نیازمند ویرایش بنیادین کرده است. مقالة حاضر که به روش توصیفی ـ نقدی و به شیوةکتابخانه‌ای نوشته شده، علاوه بر نقاط قوت، برخی اشکالات عمدة ترجمة حاضر را اِحصا و مشخص کرده و در ضمن چند محور به توضیح تفصیلی آن پرداخته است. برخی از این محورها عبارتند از: مشخص نبودن روش ترجمه، یکسان ترجمه نشدن عباراتِ همانندْ در بافت‌های مشابه، مشخص نکردن منبع مورد استناد در ترجیح دادن معانی یا وجوه اعرابیِ کلمات و عبارات، نداشتن مبنا در برخی اسلوب‌های نحوی، اشکالات گوناگون در پاورقی‌ها، اشتباه در ترجمة کلمات و عبارات، کم دقتی در متمایز کردن افزوده‌های مترجم با متن قرآن و اشکالات ویرایشی.

مرحوم آیة اللّه محمد آصف محسنى در کتاب مشرعة بحار الأنوار به بررسى سندى روایات بحار الأنوار براساس مبانى رجالى خود پرداخته‌اند و احادیث معتبر مطرح در این کتاب از نظر خویش را مشخص کرده‌اند. این روایات معتبر توسط آقای شیخ عمار الفهداوی تحت اشراف آقای حیدر حُبّ الله در کتاب المعتبر من بحار الأنوار جمع‏آورى شده است. در مقالۀ حاضر برخی از روایات شایان‌توجّه و درخور تأمّل مندرج در کتاب المعتبر مورد بررسی و تدقیق قرار می‌گیرد و پاره‌ای از نکات و ملاحظات در باب آنها بیان می‌شود. نکات یادشده، دشواری اسلام‌شناسی و فهم دین و نیز لزوم احتیاط در دین‌شناسی را یادآور می‌شود.

شناخت و تحلیل تاریخی از برهان‌های خداشناسی فوائد گوناگونی دارد از جمله اینکه فهم دقیق این براهین، در گرو شناسائی درست از زوایای مختلف آنها در بستر تاریخی است. یکی از پروژه‌های مهم در راستای مطالعات تاریخی موضوعی در کلام امامیه، اثری است زیر عنوان «تاریخ برهان‌های اثبات وجود خدا در کلام امامیّه» که به همت محقق گرانمایه جناب آقای دکتر حمید عطائی نظری به انجام رسیده و دستاوردی نیکو و ارجمند را به جامعۀ علوم عقلی تقدیم داشته است. این کتاب، نخستین و مبسوط‌‌ترین نوشتاری است که به گزارش و تبیین استدلال‌های مطرح در آثار کلامی امامیّه و معتزله و اشاعره برای اثبات وجود خداوند می‌پردازد و تاریخ و سیر تحوّلات این براهین را در تاریخ کلام اسلامی بیان می‌کند. اهمیت این اثر، به‌طور خاص، مربوط به تحقیق در دوران کلام اسلامی در عصر تأسیس و قرون متقدّم است که مباحث متکلّمان این دوره، به دلیل آنکه فهم مفاهیم و درون‌مایه قواعد و اصطلاحات آنان بسی دشوار و دیریاب است، در دیگر آثار و تحقیقات چندان بازتاب نیافته است. تاکنون اثری با این گستردگی و دقت در باب تاریخ و تحوّلات برهان‌های اثبات وجود خداوند در کلام امامیّه نگاشته نشده است و از این‌رو، می‌توان این کتاب را منبع و مرجعی اصلی برای فهم مباحث و مطالب مربوط به موضوع اثبات وجود خدا در دانش کلام به‌شمار آورد.

کتاب امام قاسم بن ابراهیم و اصول اعتقادی زیدیّه یکی از آثار درخور توجّه ویلفِرد مادِلونگ، اسلام‌پژوه دانشور و نامور معاصر است. پس از گذشت بیش از نیم‌قرن از انتشار اصل این کتاب به زبان آلمانی، به‌تازگی، برگردانی فارسی از آن به قلم خانم شیرین شادفر نشر یافته است. ترجمۀ نامبرده، چنانچه با دقّت و صحّت و بازبینی افزون‌تری صورت می‌پذیرفت، اثری سودمندتر و پسندیده‌تر می‌نمود. برخی از مهمترین اشکالات عیان در این برگردان عبارتست از: نارسا و نامفهوم بودن شمار زیادی از جملات و عبارات، نثر مغلق و پریشان و غیر روان، ترجمه‌های نادرست یا غیر دقیق، لغزش در ضبط اسامی و اَعلام، و خطاهای ویرایشی و نگارشی و حروف‌نگاشتی.

فهمی جدعان از متفکران فلسطینی و دانشگاهیان اردنی است که به حوزه تمدن عربی و جهان معاصر عرب توجه خاصی دارد و در این زمینه آثار متعددی منتشر کرده است. در کتاب خارج السرب: بحث فی النسویه الاسلامیه الرافضه و اغراآت الحریه، به گزارش و تحلیل فمینیسم اسلامی در جهان معاصر می‌پردازد. وی در این کتاب طی شش فصل می‌کوشد تصویری فراگیر از جریانات گوناگونی که زیر چتر فمینیسم اسلامی می‌گنجند به دست دهد و تفاوت آن‌ها را بشمارد و دستاوردهای آن‌ها را ارزیابی کند. در این کتاب نخست از پیدایش فمینیسم اسلامی سخن می‌گوید و یکی از خاستگاه‌های آن را ایران معاصر و مجله «زنان» می‌داند. آنگاه به دیدگاه تفسیری فمینیست‌هایی چون امینه ودود، لیلا احمد و فاطمه المرنیسی می‌پردازد و آن‌ها را در گروهی جای می‌دهد که در عین التزام به اعتبار قرآن کریم می‌کوشند تفاسیر متفاوتی از آیات ناظر به احکام زنان به دست دهند. سپس جدعان گزارشی از دیدگاه چهار فمینیست به دست می‌دهد که گرچه در فرهنگ اسلامی بالیده‌اند اما با اسلام سر همسویی ندارند. در فصل پایانی نیز به تحلیل و نقادی برخی از این فمینیست‌ها دست می‌زند و در عین حال توجه به این پدیده، پذیرش برخی مدعیات، و مواجهه درست با آن را پیشنهاد می‌کند. در این مقاله، پس از مرور کتاب، کوشیده‌ام برخی ملاحظات روشی و محتوایی را درباره این کتاب بازگویم و آن را ارزیابی کنم.

تاریخ فلسفهٔ در یونان با فیلسوفانی آغاز شده که از آنها با عنوان «پیش از سقراطیان» نام برده می‌شود. امروزه با تلاش‌هایی که هرمان دیلز و والتر کرانتس در جمع‌آوری آثار باقی‌مانده از این دسته از فیلسوفان داشته‌اند، می‌توان تا حدودی آراء و اندیشه‌های آنان را دانست. در این میان فیلسوفان مسلمان نیز گاه به آرایی از فیلسوفان پیش از سقراطی اشاره می‌کنند. می‌توان گفت منبع اصلی آنها برای استناد اقوالی به فیلسوفان پیشاسقراطی رسالهٔ الآرا الطبیعیة التی ترضی بها الفلاسفة منسوب به فلوطرخس است. موضوع اصلی این مقاله معرفی این کتاب و نسخه‌های بر‌جای‌مانده از آن و بررسی‌ای دربارهٔ محتوای آن است. روش تحلیل داده‌ها توصیفی ـ تحلیلی و تاریخی و روش گردآوری داده‌ها، کتابخانه‌ای است. نتیجه اجمالی که این نوشتار به‌ آن دست‌ یافته، این است که این رساله در فهم فیلسوفان مسلمان پیش از سقراطیان نقش کلیدی داشته و گزارش‌های بعدی دربارهٔ این دسته از فیلسوفان در عالم اسلام تحت تأثیر این رساله و فهم‌هایی بوده که از این رساله شده است و با توجه به نسخه‌های تازه‌یاب از این رساله تصحیح مجدد آن نیز از امور مهمی است که اهل فلسفه باید به آن اهتمام ورزند.

ترجمه ماشینی: افراد باهوش عاطفی از احساس خود و دیگران آگاه هستند. افراد باهوش اخلاقی می دانند که چگونه از این آگاهی به شیوه صحیح استفاده کنند. از نظر اخلاقی باهوش بودن فقط به معنای دانستن آنچه درست است نیست. همچنین به معنای داشتن شجاعت برای انجام آنچه درست است. هوش اخلاقی ممکن است کاربردی ترین شکل هوشی باشد که وجود دارد – و با ارزش ترین. در این صفحات، بروس واینستین، اخلاق شناس، جسورانه اعلام می کند که هوش اخلاقی شما تعیین می کند که چقدر در شغل خود موفق هستید، چقدر روابط شما با دوستان و خانواده قوی است، و حتی احساس شما نسبت به خودتان چیست. هوش اخلاقی اولین کتابی است که نشان می دهد چگونه ضریب هوشی اخلاقی خود را در هر زمینه ای از زندگی خود افزایش دهید. دکتر واینستین از طریق مثال‌های بی‌شماری از زندگی واقعی، اصول هوش اخلاقی را برای برخی از سخت‌ترین مشکلاتی که با آن روبرو هستیم به کار می‌گیرد و عناصر ضروری یک زندگی خوب را آشکار می‌کند.

در نوشتار حاضر ما با دو فیلسوف پدیده‌شناس مواجه هستیم که در دو سنت فکری متفاوت یعنی هرمنوتیک و پدیده‌شناسی به مفهوم «دیگری» به مثابه امکان‌های بنیادین فرد اشاره داشته‌اند. دیگری، به عنوان مفهومی هستی‌شناختی و مشترک در اندیشه گادامر و لویناس، نقطه عطف شرط امکان فهم و اخلاق است. این نوشتار با تمرکز بر مفهوم دیگری، ضمن پرداختن به نکات افتراق و اشتراک میان دیدگاه گادامر و لویناس، نشان خواهد داد دلمشغولی لویناس، به عنوان فیلسوف دیگری، رجوع به بنیادهای اخلاق است و شرط امکان بنیادهای اخلاق مواجهه با دیگری است. در هرمنوتیک فلسفی گادامر، دیگری نقطه عطف تعین امکان‌های فهم در روابط دیالکتیکی و گفتگومحورانه است. بدون دیگری در اندیشه لویناس اخلاق و امر اخلاقی، و در اندیشه گادامر فرایند فهم در قالب امتزاج افق‌ها رخ نخواهد داد. بنابراین، این مقاله نشان می‌دهد که دیگری مفهومی مشترک بین این دو فیلسوف است که هر دو در تحلیل‌های فلسفی خودشان از اخلاق یا فرایند فهم گریز و گزیری از آن ندارند.