جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫تحقيق حاضر مي‌کوشد ضمن تشريح ميزان تأثيرگذاري آيات کتاب خدا بر افکار و آثار مولوي به ويژه مثنوي معنوي، جلوه‌هايي از حضور پررنگ قرآن در مثنوي را به تصوير بکشد. نويسنده در پنج بخش، از نوشتار خويش اثبات کرده که: مولوي در فرآيند خلق مثنوي، در انديشه، محتوا و فرم ساختار از قرآن کريم تأثير پذيرفته است. نگارنده در بخش اول ابتدا مقدمه‌اي از ارتباط وثيق مولوي با قرآن و تأثيرات آن بر مثنوي و نيز ادله اين مهم را مطرح کرده، سپس زمينه‌هاي نفوذ قرآن بر جان و انديشه مولانا را بازکاوي مي‌نمايد. بررسي فضاي خانواده و جامعه‌اي که مولوي در آن مي‌زيسته و تأثير تربيت قرآني مولانا، منابع و آبشخورهاي فکري وي در زمينه قرآن، جايگاه فکري و هنري مولانا و مثنوي در جهان، از عناوين ديگر اين بخش به شمار مي‌آيد. نويسنده در بخش دوم به تبيين ديدگاه‌هاي مولوي درباره قرآن پرداخته و جايگاه و تأثير قرآن کريم بر زندگي مسلمانان و عارفان پيش از مولانا و نيز نظريات او درباره قرآن، وحي، اعجاز، تحريف ناپذيري قرآن و بطون قرآن کريم را شرح مي‌دهد. در بخش سوم، رابطه ساختاري مثنوي با قرآن کريم تبيين گرديده و استفاده‌هاي فراوان مولوي از ظرفيت‌هاي هنري و عناصر داستاني قرآن، مانند حوادث، درگيري‌ها، شخصيت پردازي، گفت و‌گو، مضامين تکراري، ساختار شکني، غرابت آشنايي زدايي، زبان مجازي، تمثيل، تشبيه، کنايه و استعاره داستان‌هاي قرآن، تدوين و تبويب ناآشناي آن و نظم گسسته قرآن، همراه با نمونه‌هايي چند از اين بهره‌گيري‌ها در مثنوي ذکر شده است. در بخش چهارم مسأله کارکردها و کاربردهاي قرآن در مثنوي پي‌گيري شده و تنوع کارکردها و کاربردهاي قرآن در مثنوي، روش‌هاي استفاده مولانا از آيات قرآن، اهداف اين کاربردها از منظر مولوي و شيوه‌هاي وي در بهره‌گيري از کارکردهاي متنوع قرآن در هدايت و تعليم و تربيت، منعکس مي‌گردد. در بخش پنجم و پاياني پژوهش، تفسير و تأويل قرآن توسط مولوي، روش‌هاي تفسيري وي، تأويل‌هاي عرفاني مولانا همراه با ذکر نمونه‌هايي از اين تأويلات، شرح دريافت‌ها و برداشت‌هاي عرفاني مولانا از آيات قرآن، درونمايه‌هاي مولوي در اين زمينه و همچنين مضامين مشترک قرآن و مثنوي، تجزيه و تحليل گرديده است.