جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫پژوهش حاضر، رابطه علم نحو و علم فقه و نقش مباحث نحوي در کشف احکام شرعي و عمليات استنباط را بررسيده و نمونه‌هايي از کاربرد علم نحو و مباحث مربوط به ادبيات عرب در نحوه استدلال فقهي را بيان مي‌کند. نويسنده در فصولي جداگانه نقش اسما، حروف، افعال و مباني کلي علم نحو در فقه را شرح مي‌دهد. وي در سه فصل به ابعاد مختلف اين موضوع پرداخته است. نگارنده در فصل اول ابتدا مباحثي مقدماتي در زمينه مفهوم استدلال فقهي و اجتهاد از لحاظ لغوي و اصطلاحي ارائه داده، سپس علومي را که اجتهاد متوقف برآن است، مانند علم اصول فقه و نقش ويژه آن در استنباط احکام شرعي، علم نحو و تأثير مباني نحوي در استدلال فقهي را بررسيده و تفاوت ميان مباني نحوي با مسايل علم اصول فقه، مسايل علم رجال و قواعد فقهي را فراروي مخاطبان مي‌نهد. در فصل دوم به بحث درباره اسما و افعال و تأثير آن‌ها در استنباط حکم شرعي پرداخته و نحوه استدلال فقها و اصوليان به اسما و افعال در کشف احکام فقهي را با ذکر نمونه‌هاي متعدد آن همچون: لفظ جنب در مورد مکث کردن در مسجد، لفظ قبله در نماز، اوصاف مربوط به طهارت و نجاست و الفاظ و اسامي و افعال مربوط به احکام مختلف عبادات و معاملات، مانند نکاح، بيع، روزه، نماز، ذبح، صيغه‌هاي عقود و ايقاعات و اوصاف خاص مربوط به برخي از معاملات و... را بررسي مي‌کند. در فصل سوم تأثير حروف در استنباط فقهي را تبيين ساخته و نمونه‌هاي فراواني از نقش حروف در استدلال‌هاي فقهي در عبادات و معاملات خصوصاً احکام مربوط به وضو، تيمم، زکات، روزه و اجراي حدود را بيان کرده و ضمن تأکيد بر ضرورت احاطه مجتهد به اين علوم و به‌کار گيري صحيح آن‌ها در عمليات استنباط، جوانب مختلف آن را ذکر کرده است.

در این مقاله، نگارنده محترم به بحث پیرامون حقوق بشر از نگاه اسلام و غرب پرداخته‏اند . ابتدا در مبحث نخست‏به برخى از مزیتهاى نظام حقوق بشر از منظر اسلام اشاره کرده و بهترین تعریف از نظام حقوقى بشر را تعریف فراگیر اسلام از آن دانسته و نظام حقوقى ارائه شده از سوى آن را برهان‏پذیر برشمردند . سپس به منظور تحقق و تامین حقوق بشر، با طرح پایه‏هاى ضمانت اجرا و جایگاه ارزشهاى اخلاقى و با استناد به آیاتى از قرآن کریم و فراتر از دست‏نوشته‏هاى بشرى براى آن (حقوق بشر) ضمانت اجرایى ویژه‏اى قائل شده‏اند و حقوق بشر در اسلام را برگرفته از قرآن کریم و مانند آن از انسجام، تناسب و سازگارى برخوردار دانسته‏اند . در مبحث دوم نیز اعلامیه جهانى حقوق بشر را به عنوان محصول نظام حقوقى غرب مورد بررسى قرار داده و با ذکر دلایلى از کتاب و سنت‏به علل و عوامل ناکامیها و وضعیت موجود آن و یادآورى نقش صهیونیزم و جریان حق وتو در ناکامیها و نابسامانیهاى حقوق جهانى بشر پرداخته‏اند . در این بررسى، تنها به برخى از مزیتهاى نظام حقوق بشر در اسلام اشاره مى‏کنیم تا خطوط کلى مطلب روشن شود . سپس اعلامیه جهانى حقوق بشر را که محصول نظام حقوقى غرب است، به اختصار مورد بررسى قرار مى‏دهیم .