جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫فضاي سياسي ¬ـ¬ اجتماعي دوران صفويه، موجب شكوفايي علم و دانش و ظهور دانشمندان بزرگي در عرصه-هاي مختلف شد. در اين دوره كتاب¬هاي مختلفي در زمينه¬هاي حديث، تفسير، فلسفه و ... تأليف شد و برخي از علما به نوشتن كتاب¬هاي ديني به زبان فارسي دست زدند. يكي از اين دانشمندان كه به نوشتن تفسير قرآن به زبان فارسي پرداخت، ملافتح الله كاشاني، از شاگردان علي بن حسن زواره¬اي است كه صاحب آثار و تأليفات مختلفي به زبان فارسي و عربي است. وي تفسير كبير«منهج الصادقين» را جهت مطالعه¬ي آسان¬تر فارسي¬زبانان و در واكنش به روش كاشفي صاحب تفسير «مواهب عليه» نگاشته و در آن به روايات پيامبر(صلي الله عليه وآله) و اهل بيت (عليهم السلام) توجه زيادي نموده است. او كه از كتب و تفاسير معتبر و آراء تفسيري مفسران صدر اسلام در تفسيرش استفاده نموده، مباحث مختلفي را در اثبات حقانيت شيعه و دفاع از اهل بيت (عليهم السلام) مطرح نموده است. مقدمه¬ي تفسير وي نيز از مقدمات جامعي است كه در آن انگيزه¬ي تأليف، هدف و شيوه¬ي تفسيري و ديدگاه¬هاي خود در زمينه¬ي مباحث علوم قرآني را نمايان ساخته است. او در اين مقدمه به شأن و منزلت قرآن توجه ويژه¬اي نموده و آداب خاصي براي تلاوت قرآن بيان مي¬نمايد. با توجه به متن تفسيري وي نيز مي¬توان برخي از مباني او از قبيل وحياني بودن الفاظ و معاني قرآن، تحريف ناپذيري قرآن و جامعيت آن، نيازمندي قرآن به تأويل به دليل وجود آيات متشابه، تأويل آيات قرآن در فضيلت اهل بيت(عليهم السلام) و باز بودن راه تفكر و تدبر در آيات قرآن پي برد. جامعيت علمي اين مفسر، تخصص او در زمينه¬ي ادبيات و علوم بلاغت و ديدگاه¬هاي فقهي و انديشه¬هاي كلامي و عرفاني او سبب شده تا نگرش جامعي نسبت به آيات قرآن داشته و تفسير خود را بر اساس روش¬ها و گرايش¬هاي مختلف سامان دهد و با وجود استفاده¬ي حداكثري از روايات، نوعي اجتهاد و تلاش علمي در اين تفسير مشاهده مي¬شود كه آن را از گروه تفاسير اثري محض خارج ساخته است. كليد واژه¬ها: تفسير، تأويل، اجتهاد، تفسير اثري، مباني تفسيري، روش تفسيري