جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یورگن هابرماس، فیلسوف و جامعه‌شناسی، با این درخواست که «جامعه سکولار باید فهم جدیدی از اعتقادهای دینی به دست آورد»، موجب شگفتگی بسیاری شد. او می‌پرسد آیا عقل عرفی می‌تواند شالوده‌هایی کارآمد را برای دولت قانونی مردم‌سالار تأمین کند؟ از سوی دیگر یوزف راتزینگر، پاپ بندیک شانزدهم، به منظور استقرار و تقویت شالوده‌های اخلاقی دولت، و نیز آنچه آسیب‌شناسی‌های عقل و دین می‌نامد، درباره اهمیت عقل ناب و دین مشروع بحث می‌کند. مقالات کتاب حاضر نتیجه گفتگوی این دو متفکر است که با حمایت آکادمی کاتولیک باواریا برگزار شد.

«فلسفه‌ی مراقبت» نوشته بوریس گرویس، کتابی جذاب درباره مفهوم مراقبت از منظر فلسفی است. بوریس گرویس، فیلسوف، منتقد هنری و نظریه‌پرداز برجسته، بینش عمیق خود را در‌مورد این جنبه اساسی وجود انسان به ارمغان می‌آورد. این کتاب که در سال 2022 منتشر شد، به ابعاد مختلف مراقبت می‌پردازد و پیامدهای آن را برای افراد، جامعه و زمینه وجودی گسترده‌تر بررسی می‌کند. گرویس با قراردادن مفهوم مراقبت در سنت‌های تاریخی و فلسفی آغاز می‌کند و سیر تحول آن را از دوران باستان تا تفکر معاصر دنبال می‌کند. او بررسی می‌کند که چگونه مراقبت در فرهنگ‌ها و دوره‌ها، از مراقبت از خود در فلسفه یونان باستان گرفته تا اخلاق مسیحی در مراقبت از دیگران و تمرکز اخیر بر مراقبت در نظریه‌های فمینیستی و پست‌مدرن، به‌طور متفاوتی درک‌شده و ارزش‌گذاری شده است. این رویکرد تاریخی، زمینه‌ای غنی برای تحقیقات فلسفی خود گرویس فراهم می‌کند. محور تز گرویس این ایده است که مراقبت شرط اساسی زندگی انسان است. او استدلال می‌کند که مراقبت فقط یک الزام اخلاقی یا یک عمل اجتماعی نیست، بلکه یک ضرورت وجودی است؛ مراقبت یعنی تعامل با دنیا و دیگران به گونه‌ای که ارزش و پیچیدگی ذاتی آنها را تصدیق کند. گرویس پیشنهاد می‌کند که این تعامل برای شکل‌گیری هویت و جامعه ضروری است. نویسنده اشکال مختلفی را که مراقبت می تواند انجام دهد، از خودمراقبتی گرفته تا مراقبت از دیگران و مراقبت از محیط‌ زیست را بررسی می‌کند. او تأکید می‌کند که مراقبت شامل ابعاد عملی و عاطفی است که شامل اقدامات نگهداری و حفظ و همچنین ابراز همدلی و شفقت می‌شود. این دیدگاه جامع از مراقبت به گرویس اجازه می‌دهد تا ماهیت چند‌وجهی و اهمیت آن را در زمینه‌های مختلف کشف کند. یکی از موضوعات کلیدی در «فلسفه‌ی مراقبت»، رابطه بین مراقبت و قدرت است؛ گرویس بررسی می‌کند که چگونه مراقبت می‌تواند هم وسیله‌ای برای توانمندسازی و هم ابزاری برای کنترل باشد. از یک سو، مراقبت می‌تواند افراد و جوامع را با تقویت ارتباطات، حمایت متقابل و انعطاف‌پذیری توانمند کند و از سوی دیگر، مراقبت می‌تواند برای اعمال کنترل نیز مورد استفاده قرار گیرد؛ همان‌طور‌ که در اشکال مراقبت پدرانه که استقلال را تضعیف می‌کند یا در تنظیم اقدامات مراقبتی توسط موسسات و دولت‌ها دیده می‌شود. گرویس همچنین با در‌نظر‌گرفتن اینکه مراقبت در هنر و فرهنگ چگونه بازنمایی و درک می‌شود، به زیبایی‌شناسی مراقبت می‌پردازد. او بررسی می‌کند که چگونه آثار هنری و شیوه‌های فرهنگی می‌توانند درک ما از مراقبت را منعکس کنند و شکل‌ دهند و نقش هنرمند را به‌عنوان مراقبی که به تفاوت‌های ظریف تجربه انسانی توجه می‌کند، برجسته می‌کند. این بعد زیبایی‌شناختی مراقبت، بر تأثیر عمیق آن بر ادراکات و ارزش‌های ما تأکید می‌کند. در پایان، «فلسفه‌ی مراقبت» از بوریس گرویس، کاوشی عمیق و جامع در‌مورد مراقبت به‌عنوان جنبه اساسی وجود انسان ارائه می‌دهد. گرویس با بررسی ابعاد تاریخی، اخلاقی، زیبایی‌شناختی و سیاسی مراقبت، بینش‌های ارزشمندی در‌مورد پیچیدگی‌ها و اهمیت آن ارائه می‌دهد. این کتاب برای هر‌کسی که علاقه‌مند به فلسفه مراقبت است، یک مطالعه ضروری می‌باشد‌ و کمکی متفکرانه و به‌موقع در بحث‌های معاصر درباره نحوه زندگی با‌ هم و حمایت از یکدیگر در دنیایی که به‌سرعت در‌حال تغییر است، ارائه می‌دهد.

«برنارد رولین» در کتاب حاضر با طرح مقدمه ای از مفاهیم بنیادی اخلاق، ایدئولوژی ای را بررسی کرده است که ارتباط بین علم و اخلاق را انکار می کند. وی همچنین به تحقیق درباره لاادری گری ایدئولوژیک دانشمندان در مواجهه با تجربیات درونی انسان ها و حیوانات مورد آزمایش و آثار خطرناک آن می پردازد و پیامدهای انکار ایدئولوژیک اخلاق در کارهای علمی، مانند سرقت علمی و داده سازی را به تفصیل بیان می کند. رولین با نثری جذاب به شکلی متقاعدکننده به نفع تبدیل آموزش اخلاق به بخشی اساسی از آموزش علمی استدلال می کند.

سقراط فیلسوف بزرگ یونان، با شعار به خود بپرداز همشهریان آتنی‌اش را تشویق می‌کرد تا خدایانشان، ارزش‌هایشان و خودشان را مورد پرسش و ارزیابی قرار دهند. در سال ??? پیش از میلاد، سقراط به فاسد کردن جوانان متهم شد. اتهام دیگر او بی‌اعتقادی به خدایان بود. سقراط را به دادگاه فراخواندند و قضّات مجازات مرگ را برای سقراط خواستار شدند. در حالی که شاگردانش پیشنهاد فرار به او می‌دهند، او مرگ را به فرار ترجیح می‌دهد. افلاطون شاگرد او، در رساله‌های آپولوژی، کریتون و فایدون به شرح زندگی و محاکمه? استادش پرداخته‌است.

در کتاب حاضر، هگل کار خود را با بازنگری در جدول مقولات کانتی آغاز می‌کند و با طرح تمایز میان عدم‌تناهی راستین و عدم‌تناهی ناصل، مفهوم عدم‌تناهی را در فلسفه فیشته برای اولین بار به‌صراحت مورد ارزیابی قرار می‌دهد؛ و در پرتو این سنجش است که به تبیین تازه‌ای از نسبت هستی (جوهریت، علیت و ...)، نسبت اندیشه (داوری، قیاس و ...) و تناسب (تعریف، فعل شناخت و ...) می‌رسد.

در کتاب حاضر، هگل کار خود را با بازنگری در جدول مقولات کانتی آغاز می‌کند و با طرح تمایز میان عدم‌تناهی راستین و عدم‌تناهی ناصل، مفهوم عدم‌تناهی را در فلسفه فیشته برای اولین بار به‌صراحت مورد ارزیابی قرار می‌دهد؛ و در پرتو این سنجش است که به تبیین تازه‌ای از نسبت هستی (جوهریت، علیت و ...)، نسبت اندیشه (داوری، قیاس و ...) و تناسب (تعریف، فعل شناخت و ...) می‌رسد.

در «عمارت فلسفه» به ترتیب زمانی به معرفی سی و چهار کتاب برجسته در تاریخ فلسفه پرداخته می‌شود، از «جمهور» افلاطون گرفته تا «علیه روش» پاول فایرابند، آثاری که تاریخ ساز بوده­اند و در همه کتابخانه‌های مطرح دنیا یافت می‌شوند. در این اثر آموزنده سعی شده به زبانی ساده و روشن توضیحی در مورد ایده‌های اصلی مطرح شده در این کتاب‌ها، تاریخچه و نحوه پیدایش آنها و همچنین ارتباط بین زندگی و اندیشه فیلسوفان پدیدآورنده این کتاب‌ها ارائه گردد، چون داستان زندگی فیلسوفان به نوعی در فلسفه آنها منعکس می‌شود. نکته قابل توجه در این کتاب، اشاره به تأثیراتی است که فیلسوفان بزرگ از اندیشه‌ها، ایده‌ها و آثار فیلسوفان و اندیشمندان ما قبل خود پذیرفته‌اند، در حقیقت چنین تأثیرات و یا به عبارت بهتر، ارتباطاتی بوده­اند که تحولات در تاریخ اندیشه را باعث شده‌اند. آثار مربوط به فلسفه سیاسی در این کتاب از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند، چون در کنار آثاری که به مسائل معرفت­شناختی (کانت و شوپنهاور) می‌پردازند، آثاری دیده می‌شوند که بحث در مورد مسائل اجتماعی و سیستم‌های درست سیاسی (لاک، مارکس و رالز) را موضوع خود قرار داده‌اند. موضوعاتی که همچنان به روز محسوب می‌شوند. «عمارت فلسفه» که در سال 2004 میلادی با عنوان Das große Philosophenportal, Ein Schlüssel zu klassischen Werken در آلمان منتشر شده در واقع امکان سفری هیجان انگیز و روشنگرانه در تاریخ فلسفه را برای خوانندگان خود فراهم می‌آورد و می‌تواند کمکی بزرگ برای هر کسی باشد که به دنبال گشت و گذاری کوتاه و آموزنده در فلسفه است. این کتاب ارزشمند اشتیاق به فلسفه را افزایش می‌دهد و اثبات می‌کند که فلسفه به عنوان «ملکه علوم» همچنان پس از گذشت قرن‌ها، نه تنها علمی منسوخ به شمار نمی‌رود، بلکه بسیار به روز است.

کتاب «رویای عصر روشنگری»، با زیر عنوان «ظهور فلسفه نوین»، اثر آنتونی گوتلیب است که روایتی گسترده از تکامل تفکر فلسفی از قرن هفدهم تا انقلاب کبیر فرانسه را در دسترس مخاطبان قرار می‌دهد. کتاب گوتلیب با توضیح و شرح تحولات فکری شکل‌گرفته توسط رنه دکارت آغاز می‌شود. گوتلیب توضیح می‌دهد جمله معروف دکارت، «من فکر می‌کنم، پس هستم» زمینه و مبنایی را برای دوره‌ی جدیدی از تفکر فلسفی فراهم کرد. این کتاب سپس به بررسی آثار و افکار شخصیت‌های مهم دیگر مانند توماس هابز، باروخ اسپینوزا، جان لاک، گوتفرید لایب‌نیتس، دیوید هیوم، ولتر، ژان ژاک روسو و دیگر متفکران می‌پردازد. به عقیدۀ گوتلیب این متفکران مجموعا راهی به‌سوی مدرنیته ایجاد کردند و در عین‌حال آموزه‌های سنتی را به چالش کشیدند و پیامدهای علم جدید و تحولات مذهبی زمان خود را پذیرفتند. در سرتاسر کتاب، گوتلیب فراز‌و‌نشیب زندگی‌نامۀ فیلسوفان را با تحلیل‌های مهم‌ترین آثارشان در هم می‌آمیزد و زمینه را برای بیان ایده‌های جدید آن‌ها فراهم می‌کند. او همچنین به باورهای غلط رایج دربارۀ این شخصیت‌ها می‌پردازد و پیچیدگی‌های فلسفه‌های آن‌ها و دورانی را که در آن زندگی می‌کردند روشن می‌کند. همچنین نویسنده بیان می‌کند که مشخصۀ عصر روشنگری روحیۀ بدبینی، شکاکیت و جستجوی دانش مبتنی بر شواهد تجربی و تفکر عقلانی بود. فیلسوفان این عصر به‌دنبال درک جهان طبیعی و ماهیت انسانی بودند و برای به‌کارگیری عقل در همه زمینه‌های زندگی تلاش می‌کردند. گوتلیب به‌طرز ماهرانه‌ای نشان می‌دهد که چگونه این فیلسوفان با مسائل اساسی هستی، دانش و اخلاق دست‌و‌پنجه نرم کردند و چگونه ایده‌های آن‌ها همچنان بر تفکر معاصر تأثیر‌گذار است. به‌طور کلی، «رویای عصر روشنگری» برای تازه‌واردین به فلسفه، کتابی ایده‌آل است که یک درک غنی و ظریف از میراث عصر روشنگری و تأثیر پایدار آن بر طرز فکر ما در مورد دانش، جامعه و انسان ارائه داده است. چه دانشجوی فلسفه باشید و چه صرفا علاقه‌مند به مبانی فکری، دنیای مدرنی که امروز شکل‌گرفته است، این کتاب می‌تواند منبعی مفید برای شما باشد.

بیشتر مباحث فرااخلاق در سه حوزهٔ معناشناسی، هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی هستند و در آنها مفاهیمی مثل خوب، بد، درست و نادرست تحلیل و بررسی می‌شوند. کتاب پیش‌روی خوانندگان از جدیدترین و کامل‌ترین منابع فرااخلاقی است که به فارسی ترجمه می‌شود. کتاب با فصلی دربارهٔ چیستی فرااخلاق آغاز می‌شود و با مباحثی در باب واقع‌گرایی، نسبی‌گرایی، معرفت‌شناسی اخلاق، نظریهٔ خطا، ذهنی‌انگاری، تخیل‌گرایی، طبیعت‌گرایی علمی، ناطبیعت‌گرایی و… ادامه پیدا می‌کند. هدف اصلی کتاب این است که خوانندگان با مهم‌ترین جریان‌های فکری، مسائل و مباحث، استدلال‌ها و دیدگاه‌های حوزهٔ فرااخلاق آشنا شوند.