جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پاسخ شش مسأله (پرسش) اعتقادي است كه يكي از شخصيتها (نام وي در صدر اين نسخه نيامده) پرسيده و سيد از آنها با روش خاص خود پاسخ مي گويد و مخصوصاْ از گفته هاي شيخ احمد احسائي شواهدي مي ْآورد. اين سؤالها پيرامون: معني قاب قوسين، عليت واجب تعالي براي اشيا، ايجاد مشيت، بعضي اسماء الهي اسمند براي مقامات، خطابات راجعند به مقامات، معني عالم امكان، مي باشند. (سيد احمد اشكوري) در اين رساله سيد كاظم رشتي به 6 مساله ميرزا محمد حسن بن الوزير پاسخ مي دهد، عناوين موضوعات مطروحه بدين ترتيب مي باشند: 1. در بيان قاب قوسين 2. عليت واجب تعالي 3. در مشيت حق تعالي 4. در اسماء الله 5. اينكه كل خطابات راجع به سوي مقامات است 6. در اشياء موجود. در الذريعة نام رساله جواب مسائل مير محمد حسن الوزير آمده است. (سيد محمود مرعشي) نويسنده مي گويد در اين رساله جوابهايي بسوالات ميرزا محمد حسن داده شده بدين ترتيب: مساله اولي: در بيان معني قاب قوسين، مساله ثانيه: اينكه حكماء متقدمين بعليت واجب تعالي براي اشياء قائلند و جناب شيخ بعليت مشيت و نافي قول اولند، مساله ثالثه: در بيان اينكه ايجاد فرموده حق تعالي مشيت را بنفسها، مساله رابعه: اينكه بعضي از اسماء الله اسمند از براي مقامات نمي فهمم بچه معني است، مساله خامسه: اينكه كل خطابات راجع به مقاماتست بچه معني است، مساله سادسه: اينكه اشياء موجودند كلا در امكان بعينها و معني عالم امكان را بيان فرماييد. «عبد الله انوار» پاسخ سؤالي است درعلت اختلاف فقهاء وعلماء وتقسيم آنها به شيخيه و بالاسريه، به ذکر برخي از نامهربانيها به او و استادش شيخ احمد احسائي پرداخته وآنچه از آزار و اذيت که کشيده است، سيد درمقام آن است که اثبات کند حق از آن او و استادش بوده وبقيه به باطل رفته اند. در پاسخ «شهسوار وادي رفعت و جلال، نور حديقه دانش و بينش اعني به مخدو منا الاعظم ... » ميرزا محمد حسن. پاسخ چند «مسأله» است: مسأله 1. معني قاب قوسين، 2. حكماي متقدمين به علت واجب تعالي براي اشياء‌قايلند و جناب شيخ به علت مشيت. 3. ايجاد نمودن حق تعالي مشيت را 4. بعضي از اسماء الله اسمند از براي مقامات به چه معني است 5. كل خطابات راجع به مقامات است به چند معني است 6. اشياء موجود بودند كلها در امكان به عينها و معني عالم امكان چيست ؟. (احمد منزوي) در پاسخ به شش سؤال آميرزا محمد حسن وزير است. (نظري، محمود) آغاز كتاب: الحمد لمن لايستحقه سواه و الصلاة علي المبعوث علي كل من عداه ... چنين گويد ذره بي مقدار خاكسار كاظم بن قاسم الحسيني الرشتي كه اين كلمات [تي ست] قليله مشتمله بر معاني جليله در جواب مسايلي چند. انجام كتاب: . . مشافهه روزي شود بعضي از بيان مهما ممكن ان شاءالله خواهد مذكور شد تا مطمئن شوند ... و از اين بيان هرگاه دقت فرمايي نوع مسأله معلوم خواهد شد. و الله خليفتي عليكم و لاحول و لاقوة الا بالله العلي العظيم و صلي الله علي محمد و ‌آله الطاهرين. [كتابخانه ملك 6/183؛ فهرست آستان قدس 20/233؛ كتابخانه ملي 7/50؛ الهيات تهران ص 249؛ دائرة المعارف بزرگ 1/212؛ اعلام 3/1884؛ مشار، مؤلفين 5/37: تصوير؛ فهرست كتب مشايخ 358-359؛ فهرست كتب مشايخ 304 رديف 170 «رساله»؛ آستانه حضرت عبدالعظيم 1/88؛ مرعشي 28/619؛ الذريعة 5/188؛ فهرست مشايخ 304 «رساله در جواب ... » ؛ دائرة‌ المعارف اسلامي 1/113و 1/114؛ نسخه پژوهي 3/131؛ مجلس شورا 38/566؛ دارالحديث ص 237؛ دهگان ابراهيم 2/313؛ فهرستواره منزوي 6/129 و 9/162؛ رايانه آستان قدس]

پاسخ 12 پرسش ملا حسين علي در مسايل گوناگون است، كه نمايه آنها در «فهرست كتب مشايخ» (ص 290-291) آمده است: 1. گزارش دو بيت منسوب به حضرت علي (ع) كه معني «داء‌و دواء» و «عالم اكبر و النطوا» در آنها چيست، 2. حقيقت صراط 3. گزارش «من عبدالاسم دون المعني فقد كفر» 4. لوح محفوظ 5. انبيا و كروبين و اجساد ائمه. 7. مراتب وجود 8. بطلان اشتراك معنوي و لفظي ... 12. غيبت كه اشد از زناست. در انجامه تاريخ نگارش چهارشنبه 10صفر 1237ق آمده است. و در فهرست پيشگفته چاپ آن را ياد كرده است. (احمد منزوي) رسالة فيها معني قوله (ع) : «دواؤك فيك ... » و قوله (ع) : « الصراط جسر ممدود علي جهنم و غيرها » . تم في سنة 1237. (انصاري محمد باقر) رساله ايست در جواب آخوند ملا حسين علي مشتمل بر دوازده سؤال: ‌1. از حقيقت قول امام عليه السلام دواؤك فيك و ماتبصر و داؤك منك و ما تشعير أتزعم انك جرم صغير و فيك اتطوي العالم الاكبر كه مراد از داء و دواء و عالم اكبر و انطوا چيست 2. استفسار از حقيقت صراط 3. از شرح حديث من عبدلاسم دون المعني فقد كفر تا آخر و بيان معني فرمايش امام عليه السلام و انا الذي لايقع علي اسم و لاصفة و فرق بين معني و مسمي و مصداق و مفهوم 4. بيان حقيقت لوح حفوظ و اينكه چگونه عقل كل يو طبيعت كليه و ماده كليه عرش استوي رحمتند و حال آنكه در مقام كرده اند 5. انبياء و كروبين اگر از فاضل اجساد ائمه اطهار عليهم السلام خلق شده اند، ليس يعني اينكه ميفرمايند ارواحكم في الارواح و انفسكم في النفوس چيست و آيا انبياء هم مانند ائمه اطهار عليهم السلام خلق شده اند. پس يعني اينكه ميفرمايند ارواحكم في الارواح و انفسكم في النفوس و ... 12. غيبت كه اشد از زياد است شروط و كيفيت آن چيست. آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد، فيقول العبد الفقير الحقير الجاني كاظم بن قاسم الحسني الرشتي. ان جناب الاكرم الاقدم ذولافهم السليم و الطبع المستقيم. . المال حسين علي اعلا لله شأنه. . انجام كتاب: و المرجو منكم المسامحة ‌لما انا فيه، من علة تشتت البال و اغتشاش الاحوال و الله المستعان في المبداء و المآل ... قد فرغ من تسويدها مؤلفها يوم الاربعاء عاشر شهر صفر المظفر 1237ق. [دائرة المعارف اسلامي 1/114]

پاسخ سه پرسش است از كسي كه از وي نام نمي برد. نخستين پرسش درباره حديث ممازجت و مزايله كه در » كافي» آمده است: ان الله داخل في الاشياء لا بالممازجة و خارج عنها با بالمزايلة. همانكه نمايه 3 پرسش آن در «فهرست كتب مشايخ 350» آمده است. اين گفتار در «فهرست تصانيف سيد ... » از محيط كرماني چنين نشان داده شده است: «الرسالة الرابعة و الثلاثون في اجوبة مسايل من التوحيد و غيره» آنگاه نمايه سه پرسش. در انجامه تاريخ به پايان رسيدن دوشنبه دهه پاياني رمضان 1242ق آمده است. (احمد منزوي) سؤالاتي را كه درباره حديث «داخل في الاشياء لا بالممازجة ... » و قصد قربة در عبادات و آيه « لن تنالوا البر حتي تنفقوا مما تحبون ... » يكي از مريدان رشتي از وي نموده، به صورت مزجي جواب داده است. و آن را در روز دوشنه دهه آخر رمضان 1242 به پايان رسانده است. (علي صدرائي) اين رساله پاسخي است اعتقادي به سه سوال يكي از اجله به قرار زير: 1- مقصود از حديث «داخل لا كدخول الشئي في الشئي» و حديث «ان الله داخل في الأشياء لا بالممازجة و خارج عنها لا بالمزايلة». 2- مقصود از نيت قربتي كه شرط صحت عبادت است. 3- تأويل لن تنالوا البر حتي تنفقوا مما تحبون. رشتي در رمضان 1242 تأليف اين رساله را به پايان رسانده و ظاهراً چاپ نشده است. اين رساله حاوي پرسشهايي درباره مسائل زير است: طينت عليين و طينت سجين؛ تفسير آيات «انا لله و انا اليه راجعون» و «الا الي الله تصير الامور» ؛ وجه صحيح بسيط الحقيقه كل الاشياء؛ آيه مباهله و ... . . آغاز كتاب: بسمله. قال سلمه الله تعالي. سئوال كيف يدل العقل القاطع المطبوع علي النبوة الخاصة‌ و الولاية الخاصة بل ما نجد لايدل عليه العقل المسموع فلاينفع مسموع ... . اقول لئن اقصر الخطبة فقد اعظمت المسئلة. اعلم ... انجام كتاب: و قد قال الشاعر و من حضر السماع بغير قلب و لم يطرب فلا يلم المغني [عكسي دائرة المعارف 1: 110؛ فهرست معصوميه 2: 152]

پاسخ پرسشي است پيرامون اين شبهه كه شاهزاده ابو المظفر محمد رضا ميرزا تقديم داشته و سيد بروش متن و شرح با تفصيل و بنا به مشرب خود بر آن پاسخ مي گويد. اين پاسخ در ماه ذي الحجه 1237 نگاشته شده است. (سيد احمد اشكوري) رساله استدلالي مختصريست در دفع شبهه كلامي معروف است كه در پاسخ پرسش شاهزاده محمد رضا ميرزا نگاشته. (مهدي ولائي) آغاز كتاب: رساله آكل و مأكول جناب مولانا دام ظله و اقباله - اي آنكه از اشراق نور جمالت تمامي كائنات مستشرق و موجود و از ظهور كوكبه جلالت جملگي ممكنات نيست و نابود ... اما بعد‌، بعضي از مؤمنين اين سرگشته وادي محرومي و وامانده مرحله مهجوري را. [فهرست آستان قدس 11/150؛ مرعشي 22/93؛ دائرة المعارف بزرگ 1/2؛ اعلام، 3/1884؛ مشار، مؤلفين، 5/37: براي كارهاي چاپيش: فهرستواره، 6/4344: فهرست كتب مشايخ، 314 «رساله» : كه مي گويد آن را در پاسخ محمد رضا ميرزا نگاشته است؛ مدرسه فيضيه 2/41؛ فهرستواره منزوي 6/174]

در پاسخ پرسش هاي مولي محمد علي خراساني «ساكن ارض الغري» (نجف). با روش «قال سلمه الله» و «اقول» . در ديباچه گويد اين پرسش ها براي شيخ من (احسايي) فرستاده بود و ايشان مرا به پاسخ وا داشتند نمايه پرسش ها در 5 بند در «فهرست كتب مشايخ: 313» آمده است: 1. وجه انحصار شرايع به شش گروه، 2. آيا ديگر پيامبران اولوالعزم بر كافه مردمان مبعوث بوه اند؟، ‌ائمه اربعه حاضر. 3. ديگر پيامبران و جنيان، 4. آيا پيامبر ما و ديگر پيامبران اولوالعزم بر همه اشياء فرستاده شده اند. نام رساله برفراز نسخه «رساله جواب ملا علي خراساني» و در «فهرست كتب مشايخ» «رساله غريه» و در «فهرست تصانيف» محيط كرماني (هف) به نام «اجوبة مسائل ملامحمد الخراساني في احكام الشرايع الست المنسوخة منها و الناسخة ... » آمده است. (احمد منزوي) آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد‌، فيقول العبد الجاني كاظم بن قاسم الحسيني الرشتي. ان جناب المولي الاكرم ... مولينا محمد علي ساكن ارض الغري ... قد ارسل الي العلم الانوار ... و كان شيخنا في غاية الاشتغال. انجام كتاب: و قال رسول الله (ص) علي ما رواه ابن عباس انه لايوجد عند احمد من الخلق شيئي من الحق الا بتعليمي و تعليم علي (ع). و هنا نختم الكلام ليكون ختامه مسك. و لاحول و لاقوة الا بالله ... [دائرة‌ المعارف اسلامي 1/184؛ اعلام، 3/1884؛ مشار، مؤلفين 5/37: ‌تصوير]

در جواب سيد احمد بن سيد حسن حسيني در رد بر يهود و نصاري و اثبات نبوت و ولايت ائمه اطهار عليهم السلام و بطلان مذهب مخالفين ايشان و مخالفين شيعه كه آنرا در 25 ربيع الاول 1258 هـ ق، ساخته است و چاپ شده. در پاسخ سيد حسن الحسيني نگاشته است. در پاسخ سيد احمد فرزند سيد حسن حسيني. در رد يهود و اثبات پيامبري حضرت محمد و ولايت حضرت علي و فرزندانش، با ديدي شيخي. در انجامه نگارنده تاريخ به پايان رسيدن 15 ع 1/1258ق آمده است. (احمد منزوي) در شرح رساله سيد احمد بن حسن حسيني در نبوت و امامت. اين اثر شرحي است بر كتابي كه سيد احمد احصايي براي مؤلف نوشته بوده است، و در متن به كلمات قال اقول بر مي خوريم. اين اثر بايد جزو آخرين آثار مؤلف باشد چرا كه تاريخ اتمام آن را ماه صفر از سال 1258 يعني يكسال پيش از درگذشتش ثبت نموده و كتابت نسخه حاضر هم در همان سال اتفاق افتاده است. (احسان شكراللهي) آغاز كتاب: الحمدلله الذي اوضح السبيل باقامة البرهان و الدليل و ابطل ... اما بعد، فيقول العبد الجاني. . كاظم بن قاسم الحسيني الرشتي ان السيد السند و الاخ المعتمد السيد احمد بن سيد حسن الحسيني قد كتب الي كتابا علي طريقة السلوك محصله الرد علي اليهود و النصاري و اثبات نبوة. انجام كتاب: ان اردت الاصلاح ما استطعت و ما توفيقي الا بالله. عليه توكلت و اليه انيب ... قد فرغ من املائها منشيها في الخامس عشر من شهر ربيع الاول من ... [الهيات مشهد 3/880؛ رايانه آستان قدس؛ ]

پاسخ به سوالات ارسالي از جبل عامل است و تاليف شده به روز جمعه 23 شعبان 1239. در ديباچه از پرسنده نام برده نشده، در انجامه تاريخ نگارش آدينه 23 شعبان 1238ق آمده است. نخستين پرسش درباره آيت «فان تنازعتم في شيئ فردوه ال الله و الي الرسول و اولو الامر منكم» و واپسين پرسش: « باي شيئ يتوصل العبدالي حصول نورالمعرفة ... » شايد همان باشد كه در «فهرست كتب مشايخ: 358» رديف 300 به نام «رساله» در جواب بعض علماي جبل عامل ياد شده باشد. (احمد منزوي) آغاز كتاب: حمدله. صلاة‌. اما بعد، فيقول العبد الجاني. . الرشتي، انه قد اتت مسايل عريضه (عويصة) من جبل عامل لبعض العرفا الازكياء و يري الجواب علي الاستعجال و انا. . قال سلمه الله. قال الله فان تنازعتم في شيئ. انجام كتاب: و توجه الي المعني المراد بلطيف الاشارة لعلك [ ... ] بالمطلوب. و لاحول و لاقوة الا بالله العلي العظيم. قد فرغ من تسويدها منشيها عصر يوم الجمعة ‌الثالث و العشرين من شهر شعبان سنة 1239 [محمد علي دياني ص 86؛ دائرة المعارف بزرگ 1/359؛ نسخه پژوهي 3/109]

چند پرسش اعتقادي است كه در بعضي احاديث مشكل بوده و بطور « سوال- جواب » از آنها پاسخ گفته شده است. در اين پرسشها پيرامون احوال اولاد زنا در آخرت، نهي آدم از خوردن شجره، ميزان سعادت و شقاوت، مدت زيارت امام حسين عليه السلام از عمر حساب نمي شود، حقيقت روح، تفسير آيه «ليس كمثله شيء »، رفتار خدا با پيامبران و ائمه، سوال شده است. (سيد احمد اشكوري) از سيد كاظم رشتي (د 1259ق/1843م). نخستين پرسش درباره اينكه چرا ولدالزنا به بهشت راه ندارد و آخرين پرسش در تفسير آيه شريفه «ليس كمثله شيء» و آيه «و لله المثل الاعلي» . (احمد منزوي) همان پرسش و پاسخ هايي كه نمايه آنها در 11 بند در فهرست كتب مشايخ (ص 358-359) آمده است: : 1. چرا اولاد زنا به بهشت داخل نمي شوند 2. از حديث «كافي» كه خداوند آدم را از خوردن ميوه نهي فرمود ولي در ضمن خواست كه بخورد ... . 7. تفسير آيت «ليس كمثله شئ» و آيت «لله المثل العليا. . » در فهرست كتب مشايخ (همانجا) تاريخ انجام رساله جمعه 6 ذيقعده 1231ق ياد شده و مي افزايد چاپ شده است. (احمد منزوي) آغاز كتاب: خداوند اهل كمال را از شرب وصال جرعه ده و اهل وصال را از جام مالا مال كلما رفعت لهم علما وضعت لهم علما ليس غاية و لانهاية بهره كرامت فرما. انجام كتاب: و در اين مرحله سكوت اولي است و صمت انسب و العلم عندالله تبارك و تعالي. [فهرست آستان قدس 20/233؛ كتابخانه ملي 7/50؛ الهيات تهران ص 249؛ دائرة المعارف بزرگ 1/212؛ اعلام 3/1884؛ مشار، مؤلفين 5/37: تصوير؛ فهرست كتب مشايخ 358-359؛ فهرست كتب مشايخ 304 رديف 170 «رساله»؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامي 1/76؛ ابراهيمي 358: رساله در جواب بعض اجله؛ مرعشي23/198؛ فهرستواره منزوي 9/160 با عنوان «پاسخ پرسشهاي اعتقادي» و ناشناس]

رسالة يبحث فيها عن عويصة الجبر و التفويض. (انصاري محمد باقر) [شيخ علي حيدر 1/375]