جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حضرت عیسی‌ علیه‌السّلام به عنوان یکی از پیامبران اولوالعزم، جایگاهی ویژه در میان پیامبران یاد شده در قرآن به خود اختصاص داده است. به دنبال القاء شبهات باطل و نسبت های ناروایالوهیّت و بُنُوّت در حقّ حضرت عیسی علیه‌السّلام، قرآن کریم ضمن ردّ شبهات باطل و نسبت‌های ناروا، عیسی بن مریم را فرزند ذکور مریم، بنده‌ی‌خدا و رسول‌الله دانسته. او ابن الله نیست، به صلیب کشیده نشده و به قتل نیز نرسیده است. عهد جدید دو تصویر مغایر از حضرت مسیح علیه‌السّلام به نمایش می‌گذارد. در انجیل‌ها‌‌ی ‌همنوا یعنی متی، مرقس و لوقا بی تردید او یک انسان، بنده‌ای از بندگان‌خدا و پیامبر است . او به هیچ وجه جنبه‌ی الوهیّت ندارد .در مقابل، انجیل یوحنا او را به صورت یک موجود آسمانی که به زمین فرود آمده، معرفی می‌کند. مسیح این بخش خداست که جسم گرفته، موجودی ازلی وغیر مخلوق است. او پسر یگانه‌ی خداست. براساس این تحقیق، اگرچه موضوعاتی از قبیل بعضی القاب و معجزات،درقرآن و عهد‌جدید مشترک است، اما درباره‌ی برخی از مطالب موجود در عهد جدید، پیرامون حضرت‌ عیسی ‌علیه‌السّلام در قرآن کریم نظریه‌ای دیده نمی‌شود. همچنین قرآن کریم در پاره‌ای موارد ، به ویژه مسأله تثلیت مسیحیان به شدّت موضع گیری وآن را محکوم کرده است.

قرآن کریم با اهل کتاب به روش خاص خود احتجاج نموده و از این راه عده ای از آنان را به راه حق و راه کمال نزدیک کرد. در این رابطه دلایل و شواهد روشنی بر جواز احتجاج در آیات و روایات وجود دارد که در قرآن کریم، مواردی از جمله، یهود، نصارا، مجوس وصابئین را در فصل اول بررسی نموده ایم. فصل دوم: احتجاج قرآن با اهل کتاب درباره توحیداست. در مورد قائلین به تثلیث و احتجاج قرآن بر علیه آنان ،همچنین احتجاج بر رد فرزند داشتن خداوند به عقیده مسیحیان و یهودیان است. فصل سوم: احتجاج قرآن با اهل کتاب درباره نبوت است و فصل چهارم،‌احتجاج قرآن با اهل کتاب در مورد معاد است. در فصل پنجم درباره احکام و کتب آسمانی به احتجاج پرداخته و در خاتمه نتیجه گیری از مباحث مطروحه است.

اهمیت تبیین مفاهیم الهیاتی در مسیحیت به عنوان یکی از ادیان بزرگ جهان و همچنین لزوم بهره-گیری از آن در عرصۀ مطالعات تطبیقی در زمینۀ مفاهیم الهیاتی بر کسی پوشیده نیست. پایان‌نامۀ حاضر را شاید بتوان مدخلی دانست برای ورود به قلمرو مضامین الهیاتی. در فصل نخست این اثر یک بررسی اجمالی از تاریخ الهیات مسیحی با رعایت تقدم و تأخر زمانی بعمل آمده است و در هر کجا که با عاملی مواجه شده‌ام که باعث ایجاد برخی مفاهیم الهیاتی جدید شده و یا چرخشی در معنای مفاهیم پیشین به وجود آورده، در حد بضاعت علمی و مطالعاتی آنرا مختصراً شرح داده‌ام. در مقدمه، توضیحی در باب یونانی‌مآبی آمده که نشان می‌دهد کمی پیش از آغاز مسیحیت، یونانی‌مآبی سبب شد بسیاری از مفاهیم از فرهنگ و فلسفۀ یونانی به عالم یهود راه یابند و از آنجا راه خود را به سوی مسیحیت هموار ساخته و الهیات مسیحی را نیز دستخوش تغییر کنند چنانکه امروزه محققان بر این باورند که اناجیل به زبان یونانی به نگارش درآمده‌اند.در فصل اول، توضیحی در باب متفکران مسیحی آمده است، از خود عیسی(ع) گرفته تا آباء کلیسا و پدران رسول و عالمان الهیات و غیره. علاوه بر این در باب شکل‌گیری مسیحیت رسمی، نگارش اناجیل، و آغاز راست‌کیشی مسیحی، اعتقادنامه‌ها، مجادلات و شوراها نیز توضیحاتی را می‌توان در آن یافت. برخی از مفاهیم و مضامین و اصطلاحات مهم هم توضیح داده شده‌اند. به ترتیب تاریخی، برخی قرون میلادی را که احساس می‌شود اتفاقات الهیاتی مهمی در آنها رخ داده شرح داده‌ام. اشاره‌ای به قرون وسطی و این امر که فلسفه را خادمۀ الهیات می‌دانستند شده و به مناسبت، در باب فِرَق انحرافی و آنچه مسیحیت راست‌کیش آنرا بدعت می‌نامد مباحثی مطرح شده است. پس از قرون وسطی نوبت به عصر نوزایی می‌رسد که به آن اشاره شده و نیز در باب نوزایی میسحی و نهضت اصلاح دینی مطالبی آمده است. بعد از دورۀ نوزایی عصر جدید آغاز می‌شود که در آن به فلاسفه و عالمان الهیاتی جدید و فرق الهیاتی نوظهور و نقش آنها در شکل‌گیری مباحث الهیاتی اشاره شده است. در انتهای این فصل کتابنامه آنرا آورده‌ام.در فصل دوم، کتاب «راهنمای اصطلاحات الهیاتی» نوشتۀ ون آستن هاروی از انگلیسی به فارسی ترجمه شده که در آن حدود 350 اصطلاح و مفهوم الهیاتی توضیح داده شده است. در آخر پایان‌نامه و در قسمت ضمیمه و پیوست شمار زیادی از اشخاص و عالمان الهیات را که در کتاب آقای هاروی بدون توضیح رها شده بودند معرفی کردم. بعد از اینها هم کتابنامه، واژه‌نامه و نمایه آمده است.