جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

غرور از نظر فیلسوفان اسلامی، اغلب به عنوان رذیلت اخلاقی و گناه دینی محسوب می‌شود. فیلسوفان اسلامی، معمولاً غرور را به معنای آرامش نفس به آنچه موافق هوی و هوس باشد بیان کرده‌اند، اما برخی از آن‌ها مانند ابن مسکویه غرور را در معنای مثبت «کبَر نفس» بیان کرده‌اند. فیلسوفان غربی نیز به تبع دیدگاه اخلاقی یا دینی خود، تعریفی مشابه از غرور منفی دارند و آن را به لحاظ اخلاقی قابل تقبیح دانسته و به لحاظ دینی، گناه تلقی می‌کنند. با این‌حال، از نظر آن‌ها غرور در معنای مثبت و به عنوان فضیلت نیز به‌کار رفته است. به عنوان مثال ارسطو در اخلاق نیکوماخوس غرور را «زینت فضائل» معرفی کرده است، بطوری‌که بدون آن، انسان هیچ انگیزه‌ای برای زندگی ارزشمند ندارد. بررسی معانی مختلف غرور با توجه به عملکردهای متنوع آن، تصمیم درباره‌ی حکم اخلاقی آن را تا حدی با دشواری مواجه می‌کند.

نقش ابلیس (شیطان) به عنوان یکی از آفریده های الهی و عامل تحریک کننده نیات، گفتار و رفتار انسانها بر هیچ کس پوشیده نیست، انسانهای موفق برای رسیدن به مقام بندگی و تقرّب به درگاه خداوند باید موانع این راه را بشناسد و ابلیس و حیله های او مهمترین مانع در راه خداشناسی و رسیدن به خدا هستند. قرآن کریم، کتاب هدایت و سعادت انسان و یگانه راهنما در این مسیر است و مقدمات و شرایط رشد و هدایت انسان و موانع آن را به طور کامل ذکر کرده و از جمله تصویر روشنی از حیله های ابلیس و روشهای دفع آنها ارائه نموده است با شناخت و پیروی از دستورات قرآن کریم در این زمینه می توانیم مسیر هدایت را به طور سالم و درست طی کرده و به خداوند تقرّب جوییم. در این پژوهش با توجّه به اهمیت نقش ابلیس در زندگی فردی و اجتماعی انسان، که زمینه ساز سعادت یا شقاوت فرد است با مراجعه به قرآن، موضوعات و مباحث مربوط به ابلیس در زمینه های زیر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است:1- نگاهی گذرا به ساختار و ویژگی های ابلیس 2- بررسی قبیله شیطان در 4 مورد 3- میزان قدرت ابلیس در 7 مورد 4- حیله های ابلیس 17 مورد 5- نقش استعاذه در طرد حیله های ابلیس. پس از استخراج مباحث فوق از آیات قرآن کریم، میزان شناخت و اثر پذیری حیله ها و وسوسه های ابلیس و نقش اولیای انسی شیطان در بین صد نفر از دانش آموزان با مدرک دیپلم وبالاترمورد بررسی قرار گرفت و داده ها و اطلاعات جمع آوری شده از آنها با روش تجزیه و تحلیل توصیفی و رسم نمودار در مورد هر کدام از حیله ها مشخص گردید. در این پژوهش سعی شد با ورود به اجتماع و تحقیق میدانی و طرح نمونه ها و شواهد اجتماعی، حیله های ذکر شده در قرآن کریم را با رویدادهای روزمره و اجتماعی متأثر از آنها بررسی نموده و ضمن آسیب شناسی، آنها را به صورت عینی تر تبیین نماییم. همچنین مصادیق و نمونه های عملی حیله ها و وسوسه های ابلیس و نقش اولیای انسی شیطان در کمک به ابلیس و ترویج بسیاری از گناهان در جامعه امروز مورد تحلیل و تجزیه قرار گرفت و راههای فرار از حیله ها و دفع وسوسه های شیطان مطرح شد.