جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫افغانستان پس از خروج نيروهاي نظامي دولت‌هاي استعمارگر شرقي و غربي، شاهد تشکيل دولت‌هاي ملي بود، که البته اين دولت‌ها نتوانستند به اهداف و خواسته‌هاي مردم، جامه عمل بپوشانند. اين رساله به بررسي علل عدم موفقيت حکومت‌هاي ملي افغانستان، به‌ويژه دولت محمدخان، عبدالرحمن‌خان و طالبان، در عرصه‌هاي داخلي و خارجي پرداخته، و تلاش کرده است تا نقش دولت‌هاي خارجي را در ناکارآمدي و عدم موفقيت دولت‌هاي ملي تبيين نمايد. دولت در سبک و سياق جديد آن در افغانستان، از زمان حکومت عبدالرحمن‌خان تأسيس گرديد. قبايل متعدد در اين کشور، و ماهيت قومي و نژادي دولت‌ها، تأثير بسياري در عدم موفقيت آن‌ها داشته، و موجب عقب‌ماندگي افغانستان شده است. برخي دولت‌ها، از جمله دولت امان‌الله براي مقابله با اين مشکل حاضر شد سياست خارجي افغانستان را در اختيار بيگانگان قرار دهد، و از نيروهاي خارجي براي سرکوب مخالفان بهره گرفت. در مجموع، فرهنگ عمومي حاکم بر جامعه افغانستان، فردمحوري مطلق، تنظيم روابط بر اساس مصلحت خان يا رئيس قبيله و نه منافع ملي، حذف رقيبان، کوچ اجباري مخالفان، غارت، دزدي، ستيزه‌جويي و جنگاوري، نقش مؤثري در عدم موفقيت دولت‌هاي افغانستان داشته است. قبايل به دولتي ماليات مي‌دادند که از خودشان باشد. ساختار قومي جامعه از نظر اقتصادي و امنيتي نيز دولت‌ها را دچار مشکل اساسي کرده بود، تا جايي که دولت‌ها خود به‌خود، در بند قيود دست و پاگير قومي گرفتار مي‌شدند. همچنين تعليم و تعلم سنتي، نداشتن مدارس و معلم کافي، و سنتي بودن کشاورزي و دامداري از دلايل ديگر عدم موفقيت و ناکارآمدي دولت‌ها در اين مدت بوده است. علاوه بر همه اين موارد، رقابت دولت‌هاي قدرتمند خارجي، تجاوز مکرر دولت‌هاي انگليس، آمريکا و شوروي، جنگ‌هاي داخلي و خارجي، وجود حاکمان دست‌نشانده و مستبد، بي‌ثباتي سياسي، بوروکراسي ناکارآمد، و بحران مشروعيت بر ضعف و سستي و ناکارآمدي اين دولت‌ها مي‌افزود.

---

‫خانواده در اسلام از اهميت بسيار والايي برخوردار است، و از نظر دين مقدس اسلام به‌عنوان يک کانون مهم در تربيت افراد جامعه به‌حساب آمده، و پدر و مادر بهترين و دلسوزترين مربيان براي فرزندان تلقي مي‌شوند. با توجه به اين‌که امروزه در بيشتر جوامع به‌علت وجود مشکلات زياد، پيوند خانواده‌ها از هم گسيخته، و حقوق والدين و فرزندان ناديده گرفته شده، اين پژوهش به مباحثي در خصوص اطاعت والدين در فقه اسلامي پرداخته، و جايگاه فقهي و تأثير تربيتي پدر و مادر بر فرزندان را نيز مورد اشاره قرار داده است. توجه به والدين و اطاعت از آنان، مؤثرترين راه براي جلب رضايت خداوند و ايجاد جامعه سالم مي‌باشد، و در اين مورد اسلام نسبت به پدر و مادر سفارش زيادي نموده است، تا جايي که در قرآن بعد از عبادت و اداي حق خداوند، بالاترين تأکيدات در حق پدر و مادر وارد شده است. خداوند اطاعت از والدين را در چندين آيه قرآن بعد از عبادت خويش قرار داده است، و اين نشان مي‌دهد که اسلام نسبت به والدين توجه خاصي دارد، و فرزندان را ملزم مي‌کند تا از پدر و مادر خويش اطاعت نمايند. جامعه انساني از دو طبقه والدين و اولاد تشکيل گرديده، و پدر و مادر نسبت به فرزند اصل و ريشه محسوب مي‌شوند که آن‌ها را تربيت مي‌کنند. همين مسأله، مبناي در نظر گرفتن حقوق ويژه براي آنان از سوي دين اسلام، و ضرورت اطاعت از ايشان مي‌باشد. از نظر فقهاي اسلامي نيز اطاعت والدين واجب است، مگر در مواردي که والدين منحرف و خارج از دين اسلام باشند. علاوه بر قرآن و سنت، اطاعت از والدين از نظر عقلي نيز لازم است و سيره اهل بيت نيز بر آن دلالت دارد. همچنين خداوند در کنار پاداش و حسنات بسياري که براي اطاعت از پدر و مادر قرار داده، براي کساني که عاق والدين مي‌شوند نيز وعده عذابي دردناک داده است.