جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫زنان که نيمي از جمعيت جامعه بشري را تشکيل مي‌دهند، مي‌توانند نقش تعيين‌کننده‌اي در عرصه‌هاي اجتماعي، سياسي، اقتصادي و تربيتي جامعه داشته باشند. اما در طول تاريخ و به‌ويژه در دوران پيش از اسلام، اين نقش اساسي، از سوي مردان انکار گرديده، و زنان از هيچ جايگاهي در جامعه برخوردار نبوده و هميشه مورد ستم قرار گرفته‌اند. با ظهور اسلام، حقوق فردي و اجتماعي زنان مورد توجه قرار گرفته و آنان تا حد زيادي به حقوق خود دست يافتند. اين تحقيق سعي دارد نقش سياسي ـ اجتماعي زنان را در عصر نبوي مورد بررسي قرار دهد. در حالي که زنان در جزيره العرب و پيش از ظهور اسلام، وضعيت و جايگاه بسيار نامناسبي داشته، و حتي به‌عنوان کالا خريد و فروش مي‌شدند، يا آن‌که در هنگام ازدواج حق اظهار نظر نداشتند، بعد از ظهور اسلام زنان موقعيت واقعي خود را يافتند، و در صحنه‌هاي مختلف اجتماعي حضور فعال پيدا کردند، و از حقوق برابر با مردان در جامعه برخوردار شدند. بررسي‌هاي تاريخ صدر اسلام نشان مي‌دهد که زنان در جنگ‌ها، هجرت‌ها و بيعت‌ها حضور فعال داشته‌اند. البته برخي از آنان، نقش منفي در جامعه داشتند و با برانگيختن احساسات قومي و قبيله‌اي، مردان را به جنگ با پيامبر اسلام(ص) ترغيب مي‌کردند. حضور عيني و معنوي زنان مسلمان در ايفاي نقش اجتماعي موجب توسعه اقتصادي و رشد استعدادها شده، و آنان براي تأمين نياز هم‌نوعان خود ترغيب مي‌شدند. زنان در عصر پيامبر در فعاليت‌هاي جمعي و عبادات گروهي مانند حج، نماز جمعه و جماعات، و اعياد مذهبي شرکت مي‌کردند. هنگام غزوات، زنان به‌عنوان امدادگر به مجروحان جنگ ياري مي‌رساندند، و نيازهاي رزمندگان را در پشت جبهه تأمين مي‌کردند. از سوي ديگر، در جامعه با شغل‌هايي مانند پارچه‌فروشي، آرايشگري، دامداري، طبابت، معلمي و آشپزي ايفاي نقش مي‌کردند. پيامبر نيز در تصميم‌گيري‌هاي جمعي و بيعت‌ها از زنان مشورت مي‌گرفت، و به نظرات ايشان احترام مي‌گذاشت.

‫انقلاب اسلامي ايران بدون شک، يکي از تحولات بزرگ سياسي و اجتماعي در دوران معاصر است، که به ثمر رسيدن آن به‌دست يک روحاني سالخورده و شکست اسطوره استکبار، دو ويژگي بارز اين انقلاب مي‌باشد. اين رساله به تبيين نقش مذهب و روحانيت در پيروزي انقلاب اسلامي ايران پرداخته، و زواياي مختلف آن را با روش توصيفي و تحليلي مورد بررسي قرار داده است. درباره پيدايش انقلاب، نظريه‌هاي گوناگوني از قبيل نظريه توطئه، اقتصاد، مدرنيزاسيون، استبداد، و مذهب ارايه شده، که به نظر مي‌رسد نظريه مذهب و نقش روحانيت از همه مهم‌تر بوده و تأثير بسياري در پيروزي انقلاب داشته است. حضور روحانيت در سياست و حکومت، اگرچه سابقه ديرينه‌اي دارد، اما درباره انقلاب اسلامي، اقدامات ناموفق و گاهي ضدديني برخي گروه‌ها و احزاب قبل از انقلاب و پس از پيروزي، منجر به دخالت روحانيت و ايفاي نقش آنان در عرصه‌هاي مختلف گرديد. تکيه بر تعاليم الهي، تئوري ولايت فقه، تبعيت از اصول قرآني، نفي ظلم و ستم، اقامه عدل و قسط، حاکميت دستورات الهي، مبارزه در راه خدا، و توجه به اصول مترقي مکتب تشيع مانند عدالت، امامت و اجتهاد از جمله دلايل و عوامل برتري نقش روحانيت در پيروزي انقلاب اسلامي است. البته زمينه‌هاي چنين حضوري را بايد در روند تاريخي مسايل جامعه ايران جستجو نمود که از جمله مي‌توان به نهضت سيد جمال، نهضت تنباکو، انقلاب مشروطه و ملي شدن صنعت نفت اشاره کرد. رهبري امام خميني( در مبارزه با رژيم پهلوي از سال 1342 تا 1357 شمسي و همراه کردن روحانيت با نهضت و مردم، عوامل مؤثري در پيروزي انقلاب بود. خدامحوري، سازمان‌دهي انقلاب با روحانيت، به‌کارگيري اصول مبارزه کارآمد، نظريه ولايت فقيه، و همراهي علما و مراجع، از ويژگي‌هي خاص رهبري امام خميني( بود که در جهت شروع يک انقلاب عظيم و رسيدن به اهداف مترقي آن، مؤثر بوده است.

---