جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫دين يکي از ضرورت‌هاي حيات جمعي است، که دولت‌مردان اجراي احکام و دستورات آن را يکي از وظايف اصلي خود مي‌دانند. در افغانستان ميان دولت‌ها و جامعه مذهبي، در طول تاريخ، برخوردهايي وجود داشته است. بر اساس سياست‌هاي قوم‌مدارانه و تبعيض‌آميز، روند تصفيه قومي مذهبي با نام دين در اين کشور اعمال مي‌شد، و زمامداران سياسي به‌جاي خدمت به اقشار جامعه، به تشديد اختلافات مذهبي و محروم کردن برخي از طبقات اجتماعي از حقوق مدني خود دامن مي‌زدند. در دوره حاکميت عبدالرحمان، حبيب‌الله خان، و امان‌الله خان، دين و آموزه‌هاي آن به حاشيه رانده شده، و مذهب تشيع رو به ضعف نهاد. در اين فرآيند، بسياري از شيعيان تبعيد گرديده و يا مجبور به کوچ اجباري شدند. اين دسته از حاکمان، فساد و بي‌بندوباري را نيز در جامعه رواج مي‌دادند. در اين دوره، استفاده ابزاري از دين شدت بيشتري يافت، و حتي بازار فتوافروشي و تکفير مخالفين شدت پيدا کرد. بدين ترتيب، مذهب حنفي با زور و تزوير، ترويج مي‌گرديد، و همين امر زمينه قدرت‌يابي طالبان را فراهم نمود. گروه طالبان با تحريم دانش به سرکوب شريعت پرداخته، و براي حفظ و گسترش قدرت خود از دين مردم نيز استفاده مي‌کرد. تعامل دين و دولت در تاريخ افغانستان، در سه دوره مجاهدين، طالبان و جمهوري اسلامي، قابل پي‌گيري است. در دوره نخست، که هدف آن، ايجاد دولت ديني و ترويج احکام و معارف اسلام بود، زياده‌خواهي، قدرت‌طلبي و تنگ‌نظري برخي از رهبران جهادي فرصت‌هاي طلايي را از آنان سلب کرد، و زمينه قدرت طالبان را که بر پايه سلفي‌گري استوار بود، فراهم نمود. گروه طالبان با اقدامات خود، پايه‌هاي علم و فرهنگ را در افغانستان متزلزل نمودند. و اما نظام فعلي افغانستان، با چالش‌هاي فراواني روبه‌رو است؛ اين دولت اگرچه نام اسلام را بر خود دارد، اما هنوز آزمون عملي خود را در موافقت يا تعارض با دين نداده است.