جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين پژوهش کيفيت انعقاد ولايت براي فقيه به وسيله انتصاب يا انتخاب و در نتيجه حّق حاکميت و مشروعيت حکومت با محوريت ولايت فقيه، تجزيه و تحليل فقهي و سياسي گرديده است. نويسنده دو ديدگاه انتصاب فقيه توّسط شارع و انتخاب او به وسيله مردم در قالب وصف هاي شارع را واکاويده و پس از طرح ادلّه هر کدام، يک ديدگاه حّد وسط بين انتخاب و انتصاب را نيز مطرح کرده است. وي در دو بخش ادّله قائلان هر يک از نظرّيه ها را وارسيده و در بخش اوّل ادّله عقلي و نَقلي، نصب ولّي فقيه توسّط شارع را مطرح کرده و مسايلي مانندِ ضرورت فقاهت ولّي فقيه، شمول انساني ولايت فقيه و استمراري بودن آن در عصر غيبت، علم فقيه، سبب مشروعّيت آن، ضرورت افضلّيت حاکم و اصالة النّصب در سببيت ولايت شرعي را جزوِ ادلّه عقلي، و استناد به برخي روايات را جزوِ ادلّه نَقلي آن برشمرده و مؤيداتي مبني بر انتصابي بودن ولايت فقيه آورده است. در بخش دوم نگارنده ادلّه انتخابي بودن ولّي فقيه، مانند ادلّه عقلي و نَقلي مبتني بر آن را مطرح کرده و به نقد و بررسي برخي ادلّه مي‌پردازد و ديدگاه‌ها و سيره معصومين را درباره مشروعيت دادن به انتخاب مردم براي حاکم اسلامي را مطرح و ارزيابي کرده است. نويسنده در مجموع، ادلّه انتصابي بودن ولّي فقيه را تقويت مي‌کند، اگر چه برخي از آن ها را مخدوش مي‌داند و دليل هاي انتخاب ولّي فقيه توسّط مردم را ابطال مي‌کند و آن را مخالف برخي ضرورّيات دين مي‌داند.

‫مروري اجمالي بر آثار اهل سنت نشان مي‌دهد که بسياري از دلايل حقانيت مذهب شيعه، در کتب معتبر اهل سنت وجود دارد. به همين دليل، برخي از اهل سنت تلاش مي‌کنند تا اين سلاح علمي را از دست شيعه بگيرند، و در اين راستا، مؤلفان چنين آثاري را به تشيع متهم مي‌کنند. "ميزان الکتاب" يکي از اين موارد است که در پاکستان به زبان اردو منتشر گرديده و مؤلف آن سعي کرده تا بسياري از دانشمندان اهل سنت را، شيعه جلوه دهد. پژوهش حاضر ديدگاه اين مؤلف را درباره ابن ابي‌الحديد و طبري بررسي کرده است. از نظر مؤلف ميزان الکتاب، انتقاد از صحابه يکي از ملاک‌هاي تشيع افراد است و به‌همين دليل اين دو نفر را متهم به شيعه‌گري نموده و هرچه را که آن‌ها در موافقت با ديدگاه شيعه مطرح کرده‌اند، در اين راستا توجيه نموده، و گرايشات صريح آنان به تسنن را ناديده مي‌گيرد. او صحت حديث غدير از ديدگاه طبري را دليل تشيع وي مي‌داند، در حالي‌که حديث غدير از روايات متواتر نزد فريقين به‌شمار مي‌رود. بدين ترتيب، او به اعترافات صريح طبري درباره صحت خلافت خلفا، توجهي نمي‌کند. اين در حالي است که سلفي‌گري در آثار طبري کاملاً مشهود است. همچنين نظر وي درباره تشيع ابن ابي‌الحديد نيز درست نيست؛ زيرا با توجه به تصريح دانشمندان فريقين، و رد دلايل مؤلف ميزان الکتاب، و تفتيش در عقايد ابن ابي‌الحديد، در تسنن او هيچ ترديدي باقي نمي‌ماند. مهم‌ترين دلايل رد تشيع اين دو دانشمند عبارت است از: انکار نص بر امامت و خلافت بلافصل اميرالمؤمنين علي(ع) ، و قبول خلافت خلفاي سه‌گانه از سوي آن‌ها؛ ارايه نظريات مخالف اعتقادات شيعه در مسايل فقهي و اعتقادي، و تصريح به مخالفت با مذهب شيعه؛ جواز گناه صغيره در حق انبيا، و انتساب اموري که دور از شأن پيامبران است؛ و قبول اسرائيليات در مسايل تاريخي و تفسيري، که دانشمندان شيعه آن‌ها را مردود دانسته‌اند.

‫در اين نوشتار که به مناسبت نام‌گذاري سال 1387 به" سال انسجام اسلامي و اتحاد ملي" نگاشته شده است؛ ضمن بررسي ابعاد و آثار وحدت و انسجام بين مسلمانان؛ شيوه‌هاي عملي تحقق اين وحدت و انسجام و تقريب بين مذاهب اسلامي در جهان اسلام، با تأکيد بر کشور هندوستان، بحث و بررسي شده و تجربه‌هاي برخي از کشورهاي مسلمان، مانند ايران در اين زمينه مطرح گرديده است. نويسنده در هفت فصل، ضمن بيان ديدگاه‌هاي مختلف در موضوع تحقيق؛ به آثار اختلاف و وحدت مسلمانان و تقريب بين مذاهب اسلامي پرداخته و سپس همگرايي و اخوت اسلامي و نيز راهکارهاي اجراي آن را در سطح جهان اسلام بررسي نموده است. نويسنده پس از پرداختن به مفهوم شناسي واژه‌هاي کليدي تحقيق؛ به معناي امت، اتحاد، انسجام، اسلام و مسلمانان از لحاظ لغوي، اصطلاحي و ديدگاه علماي شيعه و اهل سنت در اين موارد اشاره کرده است. در فصل سوم، پس از تبين دلايل لزوم اتحاد و انسجام اسلامي و ضرورت اجتناب از تفرقه از منظر قرآن کريم، روايات، سنت و سيره پيامبر اسلام(ص) و امامان معصوم(؛ محورهاي انسجام اسلامي مانند توحيد، نبوت پيامبر اسلام، اهل بيت، قرآن کريم و وجود دشمن مشترک؛ مطرح شده است. در فصل چهارم، آثار اتحاد و انسجام و پيامدهاي تفرقه، مانند نجات از هلاکت، ايجاد اقتدار و نيرو در سايه انسجام، رستگاري و برکت در جامعه و نيز آثار تفرقه مانند هلاکت، ظهور کفر و جاهليت، افول از جايگاه رفيع انساني، افتادن در دام‌هاي شيطان و ايجاد سستي و ضعف بيان شده است. انعکاس ديدگاه‌هاي دانشمندان مسلمان مانند امام خميني، آيت‌الله خامنه‌اي، سيدجمال‌الدين اسدآبادي، آيت‌الله بروجردي، علامه شرف‌الدين عاملي، علامه اميني، اقبال لاهوري، شيخ محمود شلتوت و عبدالمجيد سليم مباحث فصل پنجم را تشکيل مي‌دهد. نگارنده در فصل‌هاي ششم و هفتم، با توجه به بافت اجتماعي، ديني و سياسي کشور هندوستان؛ به نگرشي تاريخي در مورد اين کشور پرداخته و تاريخچه حضور استعمار انگليس در آن کشور را عنوان کرده است. ارائه راهکارهاي عملي وحدت و انسجام مسلمانان هندوستان مطلب پاياني اين نوشتار است.