جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بوستان سعدی مثنوی اجتماعی ارزشمندی است که شاعر در آن دنیا را آنگونه که باید باشد به تصویر کشیده است و مضامین اخلاقی انسان سازی در آن مطرح شده که عمل به آنها فرد را به سعادت می رساند و او را برای حضور در جامعه آرمانی آماده می کند. سعدی آرمان شهر خود را به تاثیر از دستورهای انسان ساز اسلام طراحی نموده است که در این بیان قرآن کریم و به تبع آن نهج البلاغه امام علی (ع) کامل ترین الگوها و سرمشق های او بوده است. نهج البلاغه که آن را دون کلام خالق و فوق کلام مخلوق نامیده اند و به «اخ القرآن» معروف است، در شعر و نثر فارسی تاثیر فراوانی از نظر لفظ و محتوا به جا گذاشته است. سعدی از جمله شعرا و نویسندگانی است که در جای جای آثارش از این اثر کامل تاثیر پذیرفته است که فراوانی این تاثیرپذیری محقق را شگفت زده می نماید.این مقاله بر آن است که برخی از مضامین اخلاقی و تعلیمی بوستان سعدی را که شیخ اجل برای پی ریزی آرمان شهر خود بر آن تاکید ورزیده، بررسی نماید و آنها را با همان مضامین در نهج البلاغه امام علی (ع) مقایسه کند.

در این مقاله برآنیم تا به بررسی جایگاه سخنان عارفانه و مفاهیم اخلاقی در اشعار هوشنگ ابتهاج (1306) بپردازیم.انسان کامل از نظر ابتهاج آن عاشقی است که به تعبیر او ایمان خلیلی دارد. از مرگ نمی ‌هراسد و در بلای عشق و پیمانی که روز الست با او بسته اند، ثابت قدم و صبور باشد.تجلی خداوند متعال در همه پدیده ها و دریافت اسم اعظم در هر موجودی، نکته ای است که در سخنان ابتهاج یافت می شود. این گفته نشان دهنده آن است که جهان را از دیدگاه عارفان و حکیمان مظهر اسماالله بدانیم.اهمیت دادن به دل و تهذیب آن از رذایل، قطع تعلقات نفسانی و دنیوی، دوری از خلق و خلوت گزینی برای دریافت تجلی خداوند متعال دردل، نکته در خور توجه دیگری است که ابتهاج بدان نظر داشته است. وی دل را بهترین مرید و راهنمای سالک در مسیر سلوک معرفی می کند و بر آن است که از طریق راز و نیاز و اشک و آه، می ‌توان دل را مصفا ساخت و به دیدار دلدار راه یافت.این بررسی با توجه به مجموعه آثار ابتهاج تا پایان دفتر سیاه مشق (4) انجام پذیرفته است.