جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پژوهش،‌ انسان از بعد ماهیت،‌ آزادی و اختیار،‌ مسوولیت، خودآگاهی و انسان کامل از دیدگاه دو مکتب اسلام و وجودگرا بررسی شده است. اسلام انسان را موجودی دوبعدی با فطریات و سرشت مشترک و آزادی و اختیار در انتخاب سرنوشت خویش معرفی می کند؛ اما مکتب وجودگرا برای انسان هیچ گونه سرشت مشترکی قایل نیست و آن را مغایر با آزادی فردی می داند. مکتب وجودگرا‌ آزادی را حق انسان دانسته، با داشتن همین آزادی، ‌او می تواند سرنوشت خود را آن طور که می خواهد،‌ بدون هیچ معیار خاصی تعیین کند و در نتیجه، او فقط در مقابل خود مسوول است؛ در حالی که مکتب اسلام آزادی را حق انسان می داند تا با انتخاب های خویش و بر اساس الگوی معرفی شده (انسان کامل) سرنوشت خود را تعیین کند و در نتیجه، در مقابل خدا،‌ خود و خلق مسوول و پاسخگوست. مکتب اسلام به اجتماع توجه دارد و توجه به فرد در بطن جامعه است و با تک روی و خودمحوری مخالف است؛ در حالی که وجود گرایان ملحد فردگرا بوده‌، تامین منافع فردی را اصل می دانند و در واقع فردپرور هستند و به کل و منافع جمعی کمتر توجه دارند.

مقاله حاضر به بررسی رویکرد جامع نگر و محدود نسبت به دین و تاثیر آن بر دانش تعلیم و تربیت می پردازد. ابتدا دو رویکرد جامع و محدود نسبت به دین مورد بررسی قرار گرفته اند. از آنجا که در هر رویکرد اختلافاتی نیز میان طرفداران آن وجود دارد، لذا طرفداران رویکرد جامع به سه دسته با نامهای الف: دایره المعارفی، ب: اجتهادی ج: گزیده گو؛ تقسیم شده اند. طرفداران رویکرد محدود نیز به سه دسته با نامهای الف: آخرت گرا، ب: داوری و تهذیب، ج: دخالت غیر مستقیم تقسیم شده اند. سپس به بررسی نقش دین در تولید دانش تعلیم و تربیت بر اساس هر کدام از این دیدگاهها پرداخته شده است.

این مقاله به بررسی مسوولیت حکومت اسلامی در آموزش و پرورش رسمی پرداخته و روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله روش اجتهادی رایج در فقه شیعی است. نویسنده در این مقاله موضوع را از زوایای مختلف تبیین، و آرا و نظرات گوناگون در این زمینه را مطرح و نقد کرده و در پایان، نظر خود را ارایه کرده است.این مقاله نشان می دهد که درباره نقش حکومت اسلامی در آموزش و پرورش رسمی دیدگاه های مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند تعلیم و تربیت اصالتا وظیفه والدین است و حکومت اسلامی تنها در حد ضرورت و برای پرکردن خلاها و جبران کاستی ها دخالت می کند و برخی دیگر معتقدند این مسوولیت به عهده حکومت است و والدین موظفند با دولت همکاری کنند. مبنای نظریه اول بخشی از نصوص دینی است که بر وظیفه والدین در تربیت فرزندان تاکید دارد و مبنای نظریه دوم نصوصی است که حکومت اسلامی را عهده دار نقش تربیت مردم می داند. نویسنده دیدگاه دیگری ارایه کرده است که در آن با تاکید بر فطری بودن حق آموزش و پرورش، تاثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی بر چند و چون این حق پذیرفته شده است. در این دیدگاه آموزش و پرورش علاوه بر یک «حق شخصی»، به عنوان یک «ضرورت اجتماعی» نیز تلقی شده است. بر این اساس حکومت اسلامی، در قبال آموزش و پرورش و بر اساس مبانی فقهی، یکی از «واجبات نظامیه» به شمار آمده، که نظام زندگی انسان ها، بدان وابسته است.

مشاهده متن توجه به حواس انسان، به عنوان نقطه آغاز تفکر او، نقش مهمی در تعلیم و تربیت دارد، زیرا پایه تعلیم و تربیت بر شناخت است و شناخت را نمی توان منفک از حواس دانست. در این میان، دریافت های بصری به علت تفوق بر حواس دیگر در ارتقای کمی و کیفی یادگیری فرد موثر است. به دلیل آنکه حواس پرورش یافته انسان را در شکوفایی تفکر و توسعه شناخت از جهان توانمند می سازند و شناخت عمیق تر و اصیل تری را برای او مهیا می کنند، پی گیری این موضوع در متون اصیل اسلامی می تواند افق های تازه ای را پیش روی محققان تعلیم و تربیت قرار دهد. در این راستا، بیانات امیرالمومنین علی علیه السلام به عنوان منبع اصیل اسلامی بسیار راهگشاست. بررسی مساله مذکور، ما را به ده منظر دلالت می دهد که می توانند به عنوان مدل های تقویت مشاهده در تعلیم و تربیت ارائه شوند. مدل های یاد شده در دو دسته کلی مشاهده در آیات طبیعی و مشاهده در روابط انسانی تبیین شده اند. علاوه بر آن، آثار و نتایج تربیتی ویژه ای که بر هر دسته مترتب می باشند نیز مورد اشاره قرار گرفته اند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هدف این مقاله تبیین مناسبات دنیا و آخرت و تعیین دلالت های تربیتی آن است. این رویکرد می تواند نگریستن به رابطه دنیا و آخرت و تنظیم عملکرد و رفتارهای فردی و اجتماعی در جهت حیات طیبه را تحت تاثیر قرار دهد. برای تبیین چگونگی نسبت دنیا و آخرت، ماهیت این دو بررسی و آشکار شد که دنیا و آخرت از یکدیگر قابل تفکیک نیستند .جدا انگاری زمانی به وجود می آید که ماهیت اصلی حیات دنیوی و اخروی شناخته نشود .برای تبیین چگونگی حرکت در دنیا و رسیدن به حیات طیبه نیز با توجه به تجزیه و تحلیل سوال نخست، اصولی تعیین شد. نگرش صحیح به دنیا، باور به برتری آخرت بر آن، نیرومندسازی اراده، تقویت حس کرامت و محاسبه خود از جمله این اصول است. برای استنتاج دلالت های تربیتی از روش توصیفی و تحلیلی استفاده و به وسیله استدلال عقلی دلالت هایی تعیین شد. چند هدف تربیتی از قبیل شناساندن ماهیت دنیا به افراد، توانایی عمران و آباد کردن دنیا، آگاهی از رابطه حقیقی دنیا وآخرت، تقویت روحیه صبر و پایداری و یادگیری سبک زندگی مهم ترین هدف های تربیتی را تشکیل می دهد. در پایان نیز پیشنهاد های کاربردی ارائه شده است.

مشاهده متن هدف تحقیق حاضر، بررسی تاثیر رسانه ها بر آموزش شیوه های موثر امر به معروف و نهی از منکر با استفاده از روش تحقیق همبستگی است. این تحقیق نشان داد تلویزیون موثرترین رسانه در زمینه آموزش شیوه های موثر امر به معروف و نهی از منکر است و از بین شبکه ها، شبکه چهار نیز در این امر پیشتاز بوده است، تبلیغات با جاذبه احساسی دارای بیشترین اثربخشی است، روش پرسش و پاسخ در مقایسه با روش سخنرانی به طور معناداری اثربخشی بالاتری دارد، و در مقایسه دو استان گیلان و خراسان رضوی، اثر بخشی آموزش شیوه های موثر امر به معروف و نهی از منکر در استان خراسان رضوی در سطح بالاتری است.