جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

روابط ایران با اتحادیه اروپا همواره از فرازوفرودهای بسیاری برخوردار بوده است. در مقطعی، نگاه ایران به اروپا به مثابه بازیگری جایگزین در برابر ایالات متحده امریکا بود. ایران تلاش می کرد تا از ظرفیت های سیاسی و اقتصادی اروپا بهره برداری نماید، اما نهایتا بروز یک سری تحولات، مانع از تحقق این اهداف و نزدیکی دو بازیگر شد. نوشتار حاضر تلاش دارد تا ضمن تبیین روند تحولات فی مابین ایران و اتحادیه اروپا، موانع و عوامل آسیب زننده به مناسبات دو طرف را مورد شناسایی و تحلیل قرار داده و در نهایت راهکارهایی را برای بهبود سطح روابط پیشنهاد نماید.اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

روابط میان ایران و فرانسه طی سه دهه گذشته نشیب و فرازهای زیادی داشته است. با وجود این، این روابط طی چند سال گذشته سیر نزولی پیدا کرده است. به نظر می رسد که عواملی مانند تحولات اخیر در منطقه، پرونده هسته ای ایران و اتخاذ رویکردهای متفاوت در سیاست خارجی هر دو کشور در ایجاد این وضعیت نقش ایفا کرده باشند. مقاله حاضر می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که چرا روابط بین دو کشور در این دوره به بدترین وضعیت خود رسیده است. نویسنده با استفاده از مفاهیم به کار گرفته شده در چهارچوب نظریه های نو واقع گرا که بر ضرورت جلوگیری از ظهور هژمون های منطقه ای تاکید می کنند، چنین استدلال می کند که نگرانی فرانسه از افزایش نفوذ ایران در منطقه، تضاد منافع در سطح منطقه ای و نیز تلاش های ایران برای دستیابی به فناوری هسته ای که به افزایش نفوذ آن کمک می کند و می تواند تضاد میان دو کشور را به سطح بین المللی ارتقا دهد، از جمله مهم ترین دلایل روابط غیردوستانه میان دو کشور می باشند. اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

به موازات روند مشهود قدرتمندی ایران در سال های اخیر در منطقه، یکی از موضوعاتی که در این راستا، کمتر به آن توجه شده موانع و محدودیت های دوگانه ای است که در عرصه سیاست بین الملل در برابر قدرت و نفوذ روبه فزونی قدرت های نوظهور به طور کلی و ایران به طور خاص وجود دارد. قدرت های بزرگ موجود تمایل و رغبتی برای پذیرش قدرت های نوظهور نشان نمی دهند و یا حتی تلاش می کنند با نادیده گرفتن آنها مانع از ظهورشان شوند. اما با توجه به ویژگی های قدرت ملی ایران و نظام سیاسی دین باور و مبتنی بر ارزش های دینی این کشور، چالش ها و محدودیت های نوعا متفاوت دیگری نیز در برابر آن قرار دارد که سایر کشورها با آن روبه رو نیستند و آن عبارت از چالش های برخاسته از تقابل ایدئولوژیک ایران با نظام مسلط بین المللی است. در عین حال، ایران به ناچار باید در این نظام بین المللی به حیات خود ادامه دهد و حتی بر قدرت خود بیفزاید. آیا این امکان وجود دارد که الگوی رفتاری ویژه ای را به جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد نمود تا بتواند با تکیه بر شرایط و الزامات خاص نظام سیاسی اش با این نوع محدودیت هایی که فراروی آن قرار دارد و روز به روز بر شدت چالش های ناشی از آنها نیز افزوده می شود، مقابله نماید؟ این مقاله فرضیه ای را با عنوان الگوی نوین «همکاری و انتقاد» برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران جهت ورود به عرصه سیاست بین الملل در شرایط نوین پیشنهاد می نماید، به گونه ای که ضمن حفظ روند افزایش قدرت خود، با چالش ها و تهدیدهای احتمالی مورد اشاره نیز مقابله نماید. اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

با توجه به اینکه حساسیت های سیستمی کمتری نسبت به اقدامات نظامی امریکا در صحنه جهانی به وجود آمده است و کشورهای برتر نظام بین الملل به اقدام و واکنش جدی در متوقف کردن این کشور دست نمی زنند، نقش گروه های ذی نفوذ داخلی و توجه وسیع تر رئیس جمهور به نظرات آنان افزایش یافته است. با وجود اینکه هیچ خطری جدی امنیت امریکا را تهدید نمی کرد و منافع ملی این کشور در معرض خطر نبود، باراک اوباما دستور استفاده از قدرت نظامی را علیه معمر قذافی صادر کرد. بشردوستان لیبرال در ساختار قدرت نقش مهمی بازی کردند تا از طریق بزرگنمایی تهدید ضرورت حمله را گریزناپذیر سازند. باراک اوباما با قبول نظر بشردوستان لیبرال و تکرار این بزرگنمایی به جهت ملاحظات انتخاباتی و حفظ پایگاه لیبرال خودتهاجم نظامی علیه لیبی را منطقی و ضروری یافت.اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

یکی از جلوه های بارز سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران موسوم به اصولگرایی تغییر و تحولات گسترده آن، به ویژه در مقایسه با دولت های سازندگی و اصلاحات است. مقاله پیش رو می کوشد با بهره گیری از ظرفیت های تبیینی نظریه هویت اجتماعی و مفهوم تحلیلی «منزلت طلبی» به تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این دوره بپردازد. بنابراین، سوال اصلی این پژوهش آن است که علل تغییر در سیاست خارجی دولت احمدی نژاد در مقایسه با دولت های سازندگی و اصلاحات چیست؟ در کنار این سوال اصلی، سوالات فرعی دیگری نیز وجود دارد: آیا می توان برای سیاست خارجی ایران در تمام دوره ها وجه اشتراکی در نظر گرفت؟ تفاوت سیاست خارجی دوران اصولگرایی با دولت های سازندگی و اصلاحات در چیست؟ به عنوان فرضیه فرعی نخست استدلال می شود که ایران همواره در قبل و بعد از انقلاب اسلامی یک دولت منزلت طلب در نظام منطقه ای و بین المللی بوده است. فرضیه فرعی دوم آن است که وجه تفاوت دولت احمدی نژاد با دولت های گذشته صرفا در استراتژی منزلت طلبی است. فرضیه اصلی مقاله نیز آن است که برداشت سیاست گذاران این دوره از ناکامی دولت های گذشته در نیل به اهداف منزلتی، مقاصد سیاسی و سیاست مهار ایالات متحده، مهم ترین علل بازنگری در استراتژی منزلت طلبی دوران اصولگرایی بوده است.اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

نوشتار حاضر فیلم آرگو را مورد بررسی قرار داده که حادثه تاریخی فرار شش دیپلمات آمریکایی از ایران در جریان بحران گروگان گیری سال 1979 و ایران هراسی و اسلام هراسی را روایت می کند. این مقاله همچنین فیلم میلیونر زاغه نشین و نقش زاغه نشینان مسلمان و زندگی سخت آن ها و فیلم آواتار را بررسی می کند که روایت جنگ بین نوع انسان و مردم بومی سیاره پاندوراست. انسان ها این سیاره خیالی را استثمار می کنند و مردم بومی آن را سرکوب می کنند که در واقع بازتابی از رهیافت شرق شناسی جدید در مورد ایرانیان، مسلمانان هند و شرق شناسان در رسانه های غربی است. با اجتناب از بکار بردن نمود صورت های سفید و عدم کاربرد استعمارگری و نژادپرستی در این فیلم تلاش شد تا برتری فرهنگ غرب نشان داده شود. آرگو کلیشه فکری غرب در مورد ایران و ایرانیان را به تصویر می کشد، میلیونر زاغه نشین مناطق فقیرنشین را به عنوان مناطق بی ثمری نمایش می دهد که دنیای خود را دارند و آواتار استعمارگری را در معنای شرق شناسی آن نشان می دهد که یک رهیافت علمی و جنگی است. با این حال، مبنای فکری هر سه فیلم شرق شناسی در مورد ایرانیان، مناطق فقیرنشین مسلمان و شرق شناسان است که پوششی احساسی از شرق شناسی جدید در رسانه های نوین به خود گرفته است.

اعتماد و تاثیرات آن در روابط بین الملل به طور کلی و به ویژه در تاثیرات آن در شکل دادن به محیط خصومت های بلندمدت در سال های اخیر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. این مقاله موضوع و نقش اعتماد در شکل گیری روابط ایران و آمریکا، تاثیرات آن در ساختار پیچیده تعاملات بین دو کشور، و به ویژه نقش آن در شکل دهی و تاثیر بر مذاکرات چندجانبه موضوع هسته ای را مورد بررسی و بحث قرار می دهد. این مقاله بحث اعتماد را در چارچوب نظریات روابط بین الملل مطرح می کند و دیدگاه ها و رهیافت های متفاوت دو کشور در مورد اعتماد، میزان خطرپذیری آن ها در مورد «علامت دادن های پرهزینه» و «بازی اعتماد» را بررسی می کند. این نوشتار ارتباط پیچیده و مهم بین مقوله اعتماد و «فرهنگ استراتژیک» ایران و آمریکا را تشریح می کند و با ارائه مفهوم «غرور طبیعی» در هویت سیاست خارجی آمریکا، پیامدهای آن برای محرکه های اعتماد و در نهایت «موازنه موثر» بین دو کشور را مورد بررسی قرار می دهد.

شکل گیری انقلاب ایران در سال 57، روابط ایران و آمریکا به عنوان دو متحد را به شدت تیره و تار ساخت. هر چند این روابط همواره بر تخاصم پایه گذاری شده و دو طرف در آن زمان از هیچ اقدامی برای دشمنی فروگذاری نکردند اما در این میان می توان به سال های 65- 1363 (86 - 1984) اشاره کرد که روابط دو بازیگر از این قانون مستثنی گردیده است و دو طرف سعی در برقراری ارتباط غیررسمی با یکدیگر دارند. آنچه در این نوشتار مورد بررسی قرار می گیرد، بررسی دلیل نزدیکی ایالات متحده به ایران طی این سال ها است. در این نوشتار به این سوال پاسخ می دهیم که چرا به رغم دشمنی ها و فضای خصمانه میان دو کشور، ایالات متحده راه نزدیکی به ایران را می پیماید؟ فرضیه ای که در این نوشتار مورد بررسی قرار می گیرد بحث «ترس از نفوذ کمونیسم در ایران» است. این ترس سبب شد که آمریکا برنامه ای را برای نزدیکی به ایران طراحی کند که نهایتا خود را در واقعه ای به نام «ایران گیت» یا «ایران - کنترا» نشان داد. به بیان دیگر فرضیه تحقیق عبارت است از: ترس از نفوذ کمونیسم در ایران منجر به تلاش ایالات متحده آمریکا برای نزدیکی به ایران در سال های 65 - 1363 شد.

ایران در سال 2005 به عنوان عضو ناظر به سازمان همکاری شانگهای پیوست و یک سال بعد برای عضویت کامل در این سازمان درخواست داد. این درخواست بحث های زیادی را در بین اعضای سازمان مذکور، در داخل ایران و خارج از این سازمان و در عرصه سیاست بین الملل به همراه داشت. بخش مثبت این درخواست این است که اهمیت استراتژیک و منابع عظیم انرژی ایران انگیزه زیادی به اعضای سازمان همکاری شانگهای می دهد. بعد منفی نیز این است که چالش ایران با غرب، به ویژه در مورد برنامه هسته ای، مانع پذیرش ایران توسط اعضای این سازمان می شود، از آنجا که آن ها نگران شرایطی هستند که در برابر آمریکا و غرب قرار بگیرند. این مقاله در تلاش است تا این مباحث را در چارچوبی نظریه نئورئالیسم دنبال کند و این رویدادها را به کمک تحلیل های تاریخی و بر اساس چارچوب تاریخی آن ها بررسی نماید. با در نظر گرفتن فضای بین المللی کنونی، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای دور از دسترس است و تا حد زیادی به پیشرفت مذاکرات آینده در پرونده هسته ای ایران و روابط بین این سازمان و غرب بستگی دارد.

نوشتار حاضر درصدد تبیین سیاست خارجی دهه نخست جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه در چهارچوب راهبرد توسعه نفوذ انقلابی است. هدف این راهبرد حفظ انقلاب و نظام سیاسی جدید با گسترش مرزهای انقلاب به خارج از کشور و ایجاد محیط منطقه ای مناسب برای تداوم حیات انقلاب اسلامی و توسعه آن بوده است. این نوشتار که تلاش می کند از ظرفیت ها و مولفه های مفهومی نظریه واقع گرایی نوکلاسیک برای تبیین راهبرد توسعه نفوذ انقلابی در سیاست خارجی دهه نخست جمهوری اسلامی ایران استفاده کند به این پرسش می پردازد که مهمترین عوامل شکل گیری، تداوم و تضعیف راهبرد توسعه نفوذ انقلابی در سیاست خارجی ایران در دوره مورد نظر چه بوده است و همچنین سعی دارد تا ابعاد و تغییرات مختلف مربوط به این راهبرد را مورد بررسی قرار دهد. در این راستا استدلال می شود که ساختار و تحولات نظام بین الملل و منطقه ای متغیرهای مستقل شکل دهنده، تداوم و تضعیف راهبرد توسعه نفوذ انقلابی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه بوده اند، با این حال تاثیرگذاری این متغیرها بر سیاست خارجی از طریق متغیرهای میانجی سیاست داخلی مانند ایدئولوژی و هویت نظام سیاسی جدید، فهم و بینش رهبران از تحولات و همچنین میزان توان بسیج منابع در راستای اهداف سیاست خارجی صورت گرفته است.